راه جذب سرمایه عربستانی‌ها
پس از دوره جدید بهبود روابط ایران و عربستان که با میانجی‌گری چین منجر به از سر‌گیری روابط دو کشور شد، برخی این گزاره کلی را مطرح کردند که پس از بهبود ارتباطات دو کشور، عربستان قرار است سرمایه‌گذاری وسیعی در ایران صورت بدهد. این فرضیه با سفر وزرای اقتصادی دولت سیزدهم به کشورهای منطقه و عربستان جدی‌تر از قبل مطرح شد.
اما باید توجه داشت، جذب سرمایه‌های خارجی، ابتدا نیازمند ملزوماتی است که بدون تحقق آنها، نمی‌توان روی حضور سرمایه‌گذاران خارجی حساب جدی باز کرد. به نظر می‌رسد یکی از برداشت‌های ناصحیح مسوولان دولت سیزدهم از توسعه روابط با عربستان و سایر کشورهای منطقه‌ای همین موضوع است.
این تصور اشتباه وجود دارد که توسعه روابط دیپلماتیک به معنای توسعه روابط اقتصادی است. این دو گزاره با هم تفاوت‌های جدی دارند. باید توجه داشت رابطه ایران و عربستان در حوزه دیپلماتیک بهبود یافته است. بهبودی که باعث می‌شود سفرای دو کشور هم رد و بدل شوند. اما اگر قرار باشد، این توسعه روابط به حوزه اقتصادی تسری پیدا کند، باید ملزوماتی هم در نظر گرفته شود.
حتی اگر وزیر امور خارجه عربستان هم اعلام کند، قصد دارد در ایران سرمایه‌گذاری کنند، بدون پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف و احیای برجام (پایان دادن تحریم‌ها) و باز شدن شبکه بانکی بر روی تجارت و بازرگانی ایرانیان، عربستان یا هر کشور دیگری نمی‌تواند در ایران سرمایه‌گذاری کند. نه فقط عربستان بلکه حتی چین و روسیه هم نمی‌توانند با این محدودیت‌ها سرمایه‌گذاری جدی در ایران صورت بدهند. تنها راه جذب سرمایه‌گذاری خارجی این است که ایران اختلافات خود با غرب (به‌خصوص امریکا) را حل کند.
با شروع مذاکرات احیای برجام، این باید حتما تمامی بخش‌های اف‌ای‌تی‌اف را در راستای منافع ملی‌اش بپذیرد تا شبکه اقتصادی جهانی به رویش باز شود.. ایران هیچ راهی برای ذوب کردن این انجماد اقتصادی ندارد، جز اینکه برجام را احیا کند و غرب را مجاب به سرمایه‌گذاری در ایران کند. در غیر این صورت، سیاست تک‌محوری به سمت شرق، برای ایران فایده بلندمدتی ندارد.
چین و روسیه می‌دانند که ایران به آنها نیاز دارد، بنابراین تنها در راستای منافع خود برنامه‌ریزی می‌کنند. البته ایران اخیرا نشانه‌ای از تحول را در برنامه‌های حوزه سیاست خارجی خود نشان داده است. آزادی دو شهروند کشور فرانسه، یکی از نمونه‌های این تحول بود؛ با توجه به اینکه فرانسه ریاست اتحادیه اروپا را به عهده دارد، می‌تواند برای ورود مجدد ایران به مذاکرات برجامی اقدام‌های مناسبی انجام بدهد. تا زمانی که آقای گروسی گزارش جامعی در خصوص برنامه‌های هسته‌ای ایران ارایه نکند، حتی اروپا هم قدمی به پیش نمی‌گذارد. امروز گروسی اعلام کرد ایران نسبت به تعهدات برجامی خود 10 درصد عقب است.
این موضوع کمی کار را به تاخیر می‌اندازد. باید بدانیم موضوعات مختلف، مانند دانه‌های تسبیحی روی هم قرار دارند و هر کدام تاثیرگذارند. گزارش آژانس، پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف، احیای برجام، برداشتن موانع بانکی و... دانه‌های این تسبیح هستند که با نخ تدبیر به هم وصل شده‌اند. دولت سیزدهم باید تدابیر لازم را صورت بدهد که این دانه‌ها در کنار هم بنشینند. در این صورت است که می‌توان هم منافع منطقه‌ای را از دل روابط با عربستان، امارات، قطر و... استخراج کند و هم از بطن مراودات بین‌المللی‌اش روابط ویژه‌ای با غرب و شرق تنظیم کند. ایران طی قرون اخیر مبتنی بر سیاست موازنه منفی تلاش کرده تا منافع حداکثری خود را محقق کند. سیاست بازگشت به شرق و تکیه بیش از حد به چین و روسیه به جز اینکه این کشورها را نسبت به استفاده ابزاری از ایران حریص‌تر کند، هیچ فایده دیگری ندارد.
ایران باید برجام را احیا کند، اف‌ای‌تی‌اف را زنده کند و زمینه بازگشت به روابط بانکی بین‌المللی را فراهم سازد. در این صورت است که می‌توان نسبت به جذب سرمایه‌های عربستانی‌ها، غربی‌ها و شرقی‌ها امیدوار باشیم. در غیر این صورت سفر وزیر اقتصاد ایران به عربستان آمدن وزیر اقتصاد عربستان، تبادل سفیر و حتی سفر مقامات ارشد دو کشوری کمکی به حل مشکلات اقتصادی و زمینه‌سازی برای سرمایه‌گذاری نمی‌کند.
