چرا اردوغان بهتر از نظرسنجی‌ها ظاهر شد

چند روز پیش از برگزاری حساس‌ترین انتخابات تاریخ ترکیه مدرن، اکثر نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که رجب طیب اردوغان از نماینده اپوزیسیون عقب‌تر است. اما در انتخابات یکشنبه پیشتازی اردوغان از رقیبش تعجب ناظران و رای‌دهندگان را به دنبال داشت.

خبرگزاری الجزیره در نوشته‌ای به دلایل اختلاف نظرسنجی‌های پیش از انتخابات با خروجی صندوق‌های رای در انتخابات ترکیه پرداخته است: با شمارش بیش از ۹۹ درصد آرا، مشخص شد که رجب طیب اردوغان، رهبر حزب «عدالت و توسعه» و رییس‌جمهوری ترکیه ۴۹.۵۱ درصد آرا را به خود اختصاص داده است. در مقابل، کمال قلیچداراوغلو، نماینده برجسته اپوزیسیون و رهبر حزب «جمهوری خلق» ۴۴.۸۹ درصد رای‌های مردمی را به دست آورد.

از آنجا که هیچ‌یک از دو نامزد بیش از ۵۰ درصد آرای صندوق‌ها را به خود اختصاص ندادند، انتخابات به دور دوم کشید و قرار است در ۲۸ مه (هفتم خرداد) میان اردوغان و قلیچداراوغلو برگزار شود. سونار کاگاپتای، عضو ارشد «انستیتو واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» با بیان اینکه نتایج انتخابات با انتظارات هم‌خوانی نداشت، می‌گوید: اینکه اردوغان تقریبا سه درصد از قلیچداراوغلو جلوتر بود، مایه تعجب است.

موسسه نظرسنجی «کندا» در تحقیقی که پیش از انتخابات انجام داد، اعلام کرد که ۴۹.۳ درصد از شرکت‌کنندگان به قلیچداراوغلو و ۴۳.۷ درصد به اردوغان رای می‌دهند. یک تحقیق دیگر توسط موسسه تحقیقات سیاسی «گزیچی» نشان داده بود که قلیچداراوغلو با ۴۶.۹ درصد محبوبیت، یک درصد از اردوغان پیشتاز است.

   نظرسنجی‌های سیاست‌زده

با این حال، روزنامه‌نگار الجزیره در استانبول گفت که به‌طور کلی نظرسنجی‌ها در ترکیه چندان قابل استناد نیستند. این روزنامه‌نگار گفت: پیش از انتخابات، بسیاری از موسسات نظرسنجی به این متهم شدند که جهت‌گیری‌های سیاسی خود را در نظرسنجی‌هایشان اعمال کرده‌اند. این بدین معناست که موسسات نظرسنجی سیاست‌زده شده و سعی دارند در نتیجه انتخابات تاثیر بگذارند. نظرسنجی دیگری در ۱۰ و ۱۱ مه که با شرکت ۴۰۰۰ رای‌دهنده برگزار شد، نتیجه گرفت که قلیچداراوغلو با ۵۱.۷ درصد آرا در همان دور اول انتخابات کار را یکسره خواهد کرد.

وقتی محرم اینجه، رهبر حزب «مملکت» چند روز پیش از انتخابات از رقابت‌ها کناره‌گیری کرد، انتظار می‌رفت آرای قلیچداراوغلو و ائتلاف شش‌حزبی «ملت» افزایش یابد. با این حال، در روز انتخابات دیدیم که نام اینجه هنوز روی برگه‌های رای‌گیری وجود دارد و او ۰.۴۴ درصد از آرا را به خود اختصاص داد که طبیعتا با توجه به کناره‌گیری‌اش، این رای‌ها به عنوان آرای باطله محسوب می‌شوند. یکی از اندک نظرسنجی‌هایی که پیروزی اردوغان را پیش‌بینی کرد، نظرسنجی موسسه «اوپتیمار» بود که بسیاری آن را یک نهاد نزدیک به دولت ترکیه می‌دانند. این موسسه پیش‌بینی کرد که اردوغان با ۵۰.۴ درصد آرا، پیروز انتخابات خواهد شد. سینان اوغان از ائتلاف «آتا» که سومین نامزد این انتخابات بود، ۵.۱۷ درصد آرای مردمی را به خود اختصاص داد و حیرت ناظران را برانگیخت. این نامزد ملی‌گرا در اکثر نظرسنجی‌ها تنها بین دو تا چهار درصد آرا را به خود اختصاص داده بود.

از آنجا که آرای اختصاص‌یافته به سینان اوغان، در دور دوم انتخابات میان قلیچداراوغلو و اردوغان تقسیم خواهد شد، احتمالا او نقشی کلیدی در تعیین سرنوشت این دور از انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه خواهد داشت.

   پایگاه مردمی اردوغان در زلزله نلرزید

با این حال، عملکرد اردوغان در دور اول انتخابات ترس به دل حامیان اپوزیسیون انداخته است.

انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی یکشنبه نمایانگر بزرگ‌ترین چالشی بود که در حکومت ۲۰ ساله اردوغان متوجه این رییس‌جمهوری ترکیه شده است. او از ۱۹۹۴ که در انتخابات شهرداری استانبول پیروز شد، در هیچ انتخاباتی شکست نخورده است. این انتخابات در حالی برگزار شد که افزایش هزینه زندگی و تورم افسارگسیخته به یکی از بحران‌های جدی مردم ترکیه تبدیل شده است.

بسیاری بر این باور بودند که زلزله ماه فوریه سال جاری در ترکیه می‌تواند محبوبیت اردوغان را از بین ببرد. او و دولتش به این متهم شدند که واکنش نامناسبی به زلزله داشته و همچنین قوانین را در صدور مجوز ساخت‌وساز نادیده گرفته‌اند. منتقدان اردوغان می‌گویند که این دو عامل باعث شد تا بیش از ۵۰ هزار شهروند ترکیه جان خود را از دست بدهند.

با این حال، خبرنگار الجزیره می‌گوید که مناطق جنوبی ترکیه که بیش از همه از زلزله آسیب دیدند، هنوز حامی ائتلاف اردوغان هستند.

این روزنامه‌نگار می‌گوید: این مناطق که از زلزله آسیب دیدند، از پایگاه‌های قدرتمند دیرینه حزب عدالت و توسعه محسوب می‌شوند و بعد از زلزله هم وفاداری مردم این مناطق به اردوغان متزلزل نشده است.

او ادامه می‌دهد: گرچه در نخستین روزهای بعد از زلزله مردم از عملکرد کند دولت در امدادرسانی ناراضی و خشمگین بودند، و گرچه هنوز هم به دلیل شروع نشدن عملیات بازسازی به شکل جدی، نارضایتی‌هایی وجود دارد، اما عدالت و توسعه حمایت این منطقه را از دست نداده است.