بازی برد-برد دولت و بخش خصوص در تخفیف پلکانی

رضا حسینی

به منظور حمایت از ساخت پالایشگاه و بهبود اقتصاد آنها، درصدی تخفیف برای خوراک نفت خام و میعانات گازی ورودی به پالایشگاه‌های کشور در نظر گرفته شده است. بر اساس ماده (1) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2)، میزان 5 درصد تخفیف برای خوراک نفت خام و میعانات گازی پالایشگاه‌های کشور در نظر گرفته شده است. آیا این میزان تخفیف و اعمال آن به‌طور ثابت در طول بهره‌برداری برای بهبود اقتصاد پالایشگاه‌ها کارآمد است؟  معمولاً سرمایه‌گذاران برای ساخت پالایشگاه از وام‌های ریالی و ارزی با بازپرداخت 5ساله استفاده می‌کنند.

بنابراین در پنج سال اول بهره‌برداری با بحران کمبود نقدینگی یا رژیم نقدینگی ضعیف و بعضاً منفی مواجه می‌شوند. به دلیل همین جریان نقدینگی ضعیف و عدم توانایی در پوشش ریسک بازپرداخت تسهیلات، بعضاً امکان بهره مندی از فاینانس کم بهره بانک‌ها و موسسات تامین مالی بین‌المللی فراهم نمی‌شود. در این یادداشت و بر اساس مطالعات مالی و اقتصادی انجام شده، پیشنهاد اعمال تخفیف پلکانی خوراک با هدف افزایش درآمد دولت از طریق کاهش یارانه تخفیف خوراک و همچنین بهبود نرخ بازده اقتصادی سرمایه‌گذار و کاهش ریسک بانک‌ها و موسسات مالی در تامین مالی پروژه‌های ساخت پالایشگاه بررسی شده است. بدین منظور احداث یک پالایشگاه با ظرفیت 120 هزار بشکه در روز برای تولید بنزین و گازوییل از میعانات گازی در نظر گرفته شده است.

با لحاظ نمودن متوسط قیمت پنج سال اخیر فوب خلیج فارس، قیمت هر بشکه میعانات گازی برابر 65 دلار خواهد شد. بر این اساس هزینه خوراک پالایشگاه در طول 20 سال بهره‌برداری حدود 48,906 میلیون دلار و میزان تجمعی تخفیف 5 درصدی خوراک (یارانه دولت) برابر 2,574 میلیون دلار می‌باشد. در این سناریو نرخ بازده داخلی طرح (IRR) برابر 18 درصد می‌باشد.  با اعمال تخفیف پلکانی برای پنج سال اول بهره‌برداری معادل 8 درصد، پنج سال دوم معادل 4درصد و مابقی ده سال معادل 3درصد، هزینه خوراک پالایشگاه در طول 20 سال بهره‌برداری برابر 49,163 میلیون دلار و میزان تجمعی تخفیف خوراک (یارانه دولت) برابر 2,317 میلیون دلار می‌باشد. در این سناریو متوسط نرخ تخفیف خوراک در طول 20 سال بهره‌برداری برابر 4.5 درصد و نرخ بازده داخلی طرح (IRR) برابر 19.8درصد می‌باشد.

با مقایسه دو سناریو فوق الذکر ملاحظه می‌شود که با اعمال تخفیف پلکانی علاوه بر افزایش 257 میلیون دلاری درآمدهای دولت از محل صادرات بدون تخفیف میعانات گازی، نرخ بازده داخلی طرح (IRR) نیز حدود 10درصد ارتقا می‌یابد که این خود باعث افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری، کاهش ریسک و بهبود ضریب اطمینان بانک‌ها و موسسات مالی در تامین مالی پروژه خواهد شد.