رمزگشایی از سفر سلطان عمان به ایران
سفر سلطان عمان به ایران با چه هدفی انجام می‌گیرد؟ پیام‌های سلطان عمان حول محور چه موضوعاتی است؟ این پرسش و پرسش‌هایی از این دست، پس از تحولات اخیر در حوزه سیاست خارجی ایران بسیار کلیدی به نظر می‌رسند.
اهمیت این تحولات زمانی برجسته‌تر می‌شود که ایران به دلیل نوسانات ارزی نیازمند اخبار خوش در حوزه دیپلماسی است تا انتظارات تورمی کاهش یافته و ثبات بیشتری در بازارهای ایران شکل بگیرد. در وهله نخست از سرگیری روابط ایران و عربستان با میانجی‌گری چین، در مرحله بعد انتشار اخباری درباره احتمال انجام مذاکرات میان ایران و امریکا و نهایتا تبادل برخی زندانیان میان ایران و کشورهای غربی، فضایی را ایجاد کرده که برخی از بستر آن احتمال احیای برجام را برداشت می‌کنند.
معتقدم هر کدام از این کلیدواژه‌ها را باید در قلمروی خاص خود تحلیل و ارزیابی کرد؛ ابتدا آزادسازی زندانیان ایران و بلژیک به نظرم مقدمه‌ای است که می‌تواند در ادامه استمرار بیشتری پیدا کند. می‌توان پیش‌بینی کرد که زندانیان بیشتری میان دو طرف ایران و غرب جابه‌جا شوند. اما سفر سلطان عمان به ایران جدا از آنکه در راستای مسائل برجامی تفسیرپذیر است، در راستای مسائل منطقه‌ای هم معنا و مفهوم دارد. تصور من آن است که سلطان عمان در کنار همه برنامه‌های تدارک دیده شده، تلاش می‌کند پروسه بهبود روابط ایران با کشورهای عربی را تسریع ببخشد. فراموش نکنید، سلطان عمان قبل از سفر به ایران، راهی قاهره شده و با مقامات مصری دیدار گفت‌وگو کرده بود؛ بنابراین این سفر می‌تواند در راستای مسائل منطقه‌ای هم باشد.
ممکن است ایران و مصر در مسیر احیای روابط حرکت گام بردارند و تبادل سفیر را در دستور کار قرار بدهند. البته احتمال انتقال پیام از سوی کشورهای غربی در جریان این سفر هم ممکن است، بنابراین این سفر یک سفر چند وجهی است که در آن موضوعاتی چون تبادل زندانیان ایران و غرب، موضوع مسائل منطقه‌ای و از سرگیری روابط ایران و مصر و نهایتا احیای برجام می‌تواند طرح شود. بدون تردید بهبود روابط منطقه‌ای ایران، قطعه‌ای مهم از یک پازل بزرگ‌تر است که بهبود مناسبات جهانی است. بارها تاکید کرده‌ام که رابطه ایران با عربستان و سایر کشورهای عربی بیشتر از آنکه راهبردی باشد، دیپلماتیک است. روابط ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس زمانی راهبردی می‌شود که تحریم‌ها پایان یابند، ایران باید به fatf بپیوندد تا شبکه‌های مالی و بانکی به سوی او گشوده شود. تا قبل از این گشایش‌ها، نمی‌توان توقع داشت که شاخص‌های اقتصادی بین‌المللی ایران از طریق روابط با عربستان یا هر کشور دیگری در حاشیه خلیج فارس بهبود یابد.
ایران همان طور که در حوزه مسائل منطقه‌ای انعطاف از خود نشان داده در حوزه مسائل بین‌المللی هم باید این انعطاف را نشان بدهد تا بتواند زمینه احیای برجام را فراهم سازد. اقتصاد ایران نیازمند جذب سرمایه‌های خارجی است و این سرمایه‌ها زمانی جذب می‌شوند که تحریم‌ها پایان یابد و ایران به شبکه اقتصاد بین‌المللی بپیوندد. در این میان گزارش آژانس بین‌المللی هم قرار است در آینده نزدیک ارایه شود؛ این گزارش بسیار مهم است و در صورتی که با رویکرد مثبت ارایه شود، می‌تواند گشایش‌های خوبی ایجاد کند.
البته مطالبی که اخیرا آسوشیتدپرس منتشر کرده و حاشیه‌هایی برای ایران در خصوص سایت نطنز ایجاد شده، چشم‌انداز پیش رو را بسیار حساس‌تر کرده است. ایران در این برهه نیازمند اتخاذ تصمیمات سیاسی جدی است تا بتواند از این مرحله عبور کند و اقتصاد خود را کمی بهبود ببخشد. در حال حاضر قدم‌های مثبت خوبی برداشته شده است، در حوزه مسائل منطقه‌ای، روابط مثبتی شکل گرفته است. زمینه مذاکره دو جانبه با امریکا در حال فراهم شدن است، آزادی زندانیان به عنوان یک اهرم رسانه‌ای قوی در حال اجراست؛ و در ادامه در صورتی که انعطاف و تدابیر لازم اتخاذ شوند، می‌توان گام نهایی که احیای برجام و لغو تحریم‌هاست را برداشت.
