باخت اتاق به دولت

تعادل| فرشته فریادرس| 

ترکیب جدید هیات رییسه اتاق تهران مشخص شد. هفتم خردادماه و در جریان نشست رسمی هیات نمایندگان در دور دهم، «محمود نجفی عرب» به عنوان رییس، «مهدی صادقی نیارکی» نماینده دولت و «شهاب جوانمردی» به عنوان نواب‌رییس، «عباس آرگون» به سمت خزانه‌دار و «فرزین فردیس» به عنوان منشی هیات رییسه برگزیده شدند. «فریال مستوفی» اما در یک رقابت نزدیک از کسب کرسی و حضور در هیات رییسه جا ماند. تحلیل رای‌گیری در طبقه هشتم ساختمان وزرا نشان می‌دهد، صحنه‌گردانان دولتی در یک بازی از پیش طراحی شده و با همراهی برخی از فعالان تازه وارد اتاق و از فعالان صنعت غذا، توانستند یک کرسی از هیات رییسه اتاق تهران را تصاحب کنند. به این ترتیب، اتئلاف شکننده اتاق تهران، بازی برده را خیلی راحت به دولت واگذار کرد. این گزارش در ادامه به تحلیل فرایند انتخاب هیات رییسه اتاق دهم و پشت پرده آن پرداخته است. 

   رویارویی دو طیف در طبقه هشتم

پس از یک وقفه چند روزه، یکشنبه هفتم خردادماه، دومین جلسه رسمی هیات نمایندگان اتاق تهران برگزار شد تا انتخاب رییس و هیات رییسه اتاق برای چهار سال آینده در دستور کار قرار گیرد. اگر چه در فاصله پس از انتخابات اسفندماه 1401 تا برگزاری نشست دیروز صحبت‌ها و رایزنی‌هایی برای صندلی‌های هیات رییسه صورت گرفته بود، اما نگرانی نامزدها نمود داشت. 

در ادوار گذشته، تعامل میان دولت و نمایندگان منتخب همواره به نحوی پیش رفته که در  هیات رییسه اتاق‌های بازرگانی، کمتر ردپایی از دولتی‌ها وجود داشته و این جایگاه حداقل در اختیار خصوصی‌ها بوده است. اما اتفاقی که در دوره دهم انتخابات اتاق تهران و حتی از زمان اعلام کاندیداها رخ داد، دخالت شدید برخی چهره‌های دولت بود. در نهایت کار به آنجا رسید که با رایزنی‌هایی، دولت قصد ارایه لیست مشترک با یکی از بازیگران اصلی انتخابات را داشتند، اما به دلیل مقاومت‌های برخی چهره‌های شاخص ائتلافی در اتاق تهران، بخش خصوصی حاضر به ارایه لیست مشترک با چهره‌های دولتی نشد. البته بهای آن را هم پرداخت که نتیجه آن، عدم تایید صلاحیت مسعود خوانساری، رهبر اصلی این ائتلاف شد. اما دخالت نهادهای دولتی در روز انتخاب هیات رییسه اتاق تهران یعنی سه‌شنبه دوم خردادماه، به اوج رسید.

به‌طوری‌که خبرها حاکی از این بود که برخی از نمایندگان دولت با پرخاشگری و دلخوری از تصمیم رهبران ائتلاف برای فردا به منظور دریافت یک کرسی از هیات رییسه، زیر میز انتخاب هیات رییسه در روز سه‌شنبه هفته قبل زدند و با اعلام تنفس، انتخابات را به یکشنبه هفتم خردادماه موکول کردند. برخی از اعضای اتاق تهران مدعی شدند، صحنه‌گردانان اصلی این بازی، «جعفر فرجی» نماینده وزیر جهاد کشاورزی در اتاق تهران، «محمدمهدی برادران» معاون امور صنایع وزارت صمت و «سیدجواد حاجی حسینی» معاون حقوقی و مجلس این وزارتخانه است. 

البته حاجی حسینی انتقاد خود از روند کاندیداتوری اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران را روز گذشته علنی‌تر کرد و دراظهاراتی انتقادی اعلان کرد: «برخی رودربایستی دارند و کاندید نشدند شاید از موی سپید دیگران خجالت کشیدند، اما کاندیداها در انتخابات باید رقیب داشته باشند. درست است دولت زور می‌گوید ولی از بخش خصوصی انتظار می‌رود زور نگوید و بگذارد طیف متنوعی از افراد کاندید شوند.» او معترض به روند کاندیداتوری اعضا در این جلسه شد. سخنان او اما واکنش همکارش در وزارت صمت یعنی محمد مهدی برادران را درپی داشت. او ایراد این سخنان از سوی حسینی را خلاف آیین‌نامه دانست واعتراض کرد. 

تقدیم یک کرسی به دولت!

در ادامه جلسه، طبق آیین‌نامه انتخاب هیات رییسه، ابتدا هیات رییسه سنی برای اداره جلسه انتخابات، از میان اعضای هیات نمایندگان انتخاب شدند و بر این اساس، محمدرضا بهرامن ریاست سنی این هیات را برعهده گرفت و پیام باقری، عطالله اشرفی اصفهانی و مریم تاج‌آبادی نیز به ترتیب به عنوان دو ناظر و منشی هیات رییسه سنی معرفی شدند. در این لحظه مسعود خوانساری از جمع اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران خداحافظی کرد که با بدرقه گرم اعضای هیات نمایندگان همراه بود.

در ادامه، با اعلام نامزدی کرسی ریاست اتاق تهران از سوی «محمود نجفی‌عرب»، روند انتخاب اعضای هیات رییسه دوره دهم آغاز شد و با حضور ۵۱ عضو از نمایندگان بخش خصوصی و دولت، محمود نجفی‌عرب با کسب ۳۲ رای به ریاست اتاق تهران در دوره دهم انتخاب شد. ۱۸ رأی سفید و یک رأی باطله نیز به گلدان انداخته شد. نجفی‌عرب که در چهار سال آتی ریاست اتاق تهران را برعهده دارد، در دوره‌های هشتم و نهم هیات نمایندگان اتاق تهران حضور داشت و رییس کمیسیون اقتصاد سلامت بود.

در ادامه برای کسب دو کرسی نواب رییس نیز «شهاب جوانمردی، فریال مستوفی و مهدی صادقی نیارکی» نامزد شدند. انتخاب نواب هیات رییسه اتاق را باید داغ‌ترین رقابت دانست؛ چراکه این تنها صندلی بود که هم از بخش خصوصی کاندیدا داشت و هم از بخش دولتی. 

«مهدی صادقی نیارکی» که سابقه زیادی به عنوان نماینده دولت در ترکیب هیات نمایندگان اتاق تهران را دارد، در حال حاضر عضو موظف هیات عامل ایدرو است که از سوی وزارت صمت به عنوان نماینده دولت معرفی شده بود. «شهاب جوانمردی» نیز که سابقه حضور در دوره نهم هیات نمایندگان را دارد، مدیرعامل هلدینگ فناپ و از فعالان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است. با آرای اعضای هیات نمایندگان، مهدی صادقی نیارکی با ۲۹ رأی نایب‌رییس اول و شهاب جوانمردی با ۲۷ رأی به عنوان نایب‌رییس دوم انتخاب شدند. همچنین فریال مستوفی نیز ۲۴ رأی کسب کرد تا در یک رقابت نزدیک از کسب کرسی و حضور در هیات رییسه جا بماند. 

 پیغام اشتباهی که اعضا را فریب داد!

پرسش مهمی که مطرح می‌شود، اینکه چرا از گلدان رای بخش خصوصی اسم یک دولتی بیرون آمد و فریال مستوفی که از فعالان برجسته حوزه معدن است، نتوانست آرای لازم را به دست بیاورد؟ یک منبع مطلع در تحلیل فرایند انتخاب هیات رییسه به «تعادل» اینطور گفت: «برخی از اعضا تازه وارد اتاق و فعال در حوزه صنایع غذایی در یک بازی از پیش طراحی شده و به دلیل تعاملاتی که از قبل با «صادقی نیارکی» - زمانی که معاونت صنایع غذایی وزارت صمت را عهده‌دار بود- داشتند، ترجیح دادند بجای اینکه رای خود را به نفع فریال مستوفی به گلدان بریزند، نام این نماینده دولتی را روی برگه رای خود بنویسند. تحلیل این رای‌گیری حاکی از این است، دولت در لابی با برخی افراد در بدنه اتاق موفق عمل کرده و توانسته به راحتی گزینه مدنظر خود را وارد هیات رییسه اتاق دهم کند.» 

اما یک منبع آگاه دیگر که نخواست نامش فاش شود، درباره ترکیب هیات رییسه جدید اتاق تهران اینطور به ما توضیح داد: «ظاهرا یکی از اعضای جوان لیست منتخب ائتلاف برای فردا، که به نمایندگی از مسعود خوانساری مامور بوده، رای اولی‌های اتاق را نمایندگی کند؛ در میانه راه، با برخی از فعالان حوزه صنعت غذا - که جزو تازه واردین اتاق نیز به شمار می‌روند- لابی کرده و با تحریک برخی از اعضا گزینه‌های جدیدی را برای کاندیداتوری در هیات رییسه انتخاب و معرفی می‌کند؛ که خیلی مورد وفاق رهبر این طیف و سایر اعضا قرار نمی‌گیرد. همین امر در ادامه سبب انشقاق در لیست ائتلاف برای فردا می‌شود.

این طیف از همین ابتدای امر و با زدن ساز مخالف، تلاش کردند در روز موعد - هفتم خردادماه و در جریان انتخاب هیات رییسه- بازی را بهم بزنند و با پشت پا زدن به مرامنامه حزبی و گروهی خود، به جای رای دادن به نماینده بخش خصوصی به نماینده دولت رای دهند، تا به این شکل از همکاران خود انتقام گرفته باشند.» البته کف زدن این طیف برای صادق نیارکی هنگامی که خودش را به عنوان نامزد نایب رییسی اتاق معرفی کرد، می‌تواند حاکی از این موضوع باشد. 

این منبع آگاه معتقد است، به دلیل ضعف لابی‌گری و وجود دست‌های پشت پرده و با پیغام اشتباهی که این فرد از سوی خوانساری به اعضا می‌دهد؛ لیست منتخب، بازی را به نمایندگان «اقتصاد دیجیتال» با دو نماینده در هیات رییسه اتاق تهران باختند.

همچنین به گفته این منبع، «کاوه زرگران» از افراد جوان، تشکلی و در عین حال با سابقه با سه دوره حضور در هیات نمایندگان اتاق تهران، که با دریافت سیگنال مثبت از سوی اعضا، قصد ورود به هیات رییسه اتاق را داشته، در ادامه راه به دلیل اینکه احساس می‌کند، ممکن است آرای مستوفی بشکند، منصرف شده و از این رو به نفع او کناره‌گیری می‌کند. 

تحلیل انتخابات دهم اتاق نشان می‌دهد، هرچند دولت در این‌دوره از انتخابات به دنبال سهم خواهی از اتاق بود، اما از شکافی که بین اعضا اتئلاف برای فردا پیش آمد، توانسته بیشترین بهره را ببرد و به راحتی نماینده خود را در هیات رییسه صاحب کرسی کند. به گفته این منبع آگاه، از آنجایی که اتاق چارهای جز امتیاز دادن به دولت نداشت؛ ترجیح داده حداقل به یک چهره دولتی که سال‌ها است با بدنه بخش خصوصی تعامل داشته، رای بدهد. از این منظر، شاید انتخاب صادق نیارکی گزینه مطلوب‌تری برای نمایندگان بخش خصوصی باشد. 

در ادامه انتخابات هیات رییسه اتاق تهران، با اضافه شدن دو عضو دیگر هیات نمایندگان، اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران با ۴۶ رای، «عباس آرگون» را به عنوان خزانه‌دار هیات رییسه انتخاب کردند. برای کسب این کرسی، «عباس آرگون و هرویک یاریجانیان» نامزد شده بودند.همچنین، فرزین فردیس با ۳۱ رای به عنوان منشی هیات رییسه دوره دهم اتاق تهران انتخاب شد. البته برای کسب این کرسی، «مجید موافق قدیری»، نماینده دولت در هیات نمایندگان نیز نامزد شده بود که ۱۹ رای کسب کرد و ۲ رای نیز سفید به گلدان انداخته شد. ناگفته نماند، که برخی از نمایندگان اتاق تهران در نشست روز گذشته غایب بودند که به نظر می‌رسد، عدم حضورشان، بر نتیجه انتخاب اثرگذار بوده است. 

   هیات رییسه جدید چه گفتند؟ 

در ادامه این جلسه و پس از پایان رای‌گیری، هیات رییسه منتخب در جایگاه خود قرار گرفته و طی سخنانی به اهداف و برنامه‌های خود اشاره کردند. محمود نجفی عرب با ابراز امیدواری نسبت به اینکه بخش خصوصی در دوره پیش‌رو، رابط و سخنگوی توانمندی برای بخش خصوصی باشد، ادامه داد: امیدوارم بتوانیم در تعامل با دولت، مجلس و قوه قضاییه، دستکم بخشی از مسائل و مشکلات فعالان اقتصادی را برطرف کنیم که البته بزرگ‌ترین ماموریت اتاق بازرگانی نیز همین است. او در ادامه بخشی از سخنان مقام معظم رهبری در آغاز سال ۱۴۰۲ را مورد اشاره قرار داد و گفت: ایشان در فرمایشات خود نسبت به مهار تورم و رشد تولید تاکید کردند. دو مساله‌ای که نقش اساسی در اقتصاد ملی دارد.

رهبر معظم انقلاب به صراحت بیان داشتند که دولت از حوزه تولید خارج شده و تنها به حوزه‌هایی ورود کند که بخش خصوصی اقبالی به آنها نشان نمی‌دهد. اگر هدف را تحقق همین چند نکته قرار دهیم، دستاوردهای بزرگی حاصل خواهد شد. نجفی عرب در ادامه با تاکید بر اینکه اتاق دهم مطالبه‌گر و کنش‌گر خواهد بود، گفت: ما دستمان را برای تعامل و تسهیل امور بخش خصوصی به سوی دولت دراز می‌کنیم و امیدواریم که دولت نیز این درخواست ما را اجابت کند. رییس اتاق بازرگانی تهران در ادامه از تدوین و ارایه برنامه چهارساله اتاق تهران طی جلسات آینده هیات نمایندگان خبر داد و گفت: این سند، نقشه راه هیات رییسه طی چهار سال آینده را ترسیم خواهد کرد.

در ادامه این جلسه، شهاب جوانمردی، نایب‌رییس اتاق تهران، اعضای هیات نمایندگان را نماینده ده‌ها هزار بنگاه عضو و غیرعضو در اتاق تهران توصیف کرد و گفت: در تصمیم‌گیری‌ها باید منافع همه آنها را در نظر بگیریم. او افزود: برای آنکه اتاق دهم، یک تفاوت اساسی با دوره‌های قبل داشته باشد، باید همه اعضای هیات نمایندگان، وظیفه‌ای را برعهده بگیرند و هیات رییسه نیز وظیفه هماهنگی را عهده‌دار شود.

به بیان دیگر، قرار نیست که هیات رییسه به جای ۶۰ نفر یا ۶۰ تفکر تصمیم بگیرد و اجرا کند. عباس آرگون، عضو هیات رییسه و خزانه‌دار اتاق تهران نیز تعامل و هم‌فکری دولت و بخش ‌خصوصی را گامی بلند در مسیر توسعه‌یابی اقتصاد کشور عنوان کرد و یادآور شد که در دوره دهم، با هم‌فکری این دو بخش، امکان کاهش مشکلات پیش روی فعالان اقتصادی فراهم خواهد شد. مهدی صادقی نیارکی نیز در سخنانی، برنده انتخابات روز ۷ خرداد ماه در اتاق تهران را بخش خصوصی و دولت دانست و تصریح کرد که به دنبال این انتخابات، هم‌افزایی و تعامل اتاق بازرگانی و دولت تقویت خواهد شد.

وی اظهار کرد که اتاق بازرگانی باید برنامه‌محور، کنشگر، اهل تعامل و با اخلاق باشد.  پیش از شروع فرآیند انتخابات هیات رییسه دوره دهم، مسعود خوانساری رییس دوره‌های هشتم و نهم هیات نمایندگان اتاق تهران نیز در سخنانی، تعامل و هم‌فکری اتاق بازرگانی با دولت در مقطع کنونی را گره‌گشای حل‌وفصل سریع و هوشمندانه مشکلات اقتصادی کشور و مسائل پیش‌روی بنگاه‌های کسب‌وکار عنوان کرد و یادآور شد که دولت برای دستیابی به رشد اقتصادی، نیاز جدی به همراهی و همکاری بخش خصوصی دارد و بنگاه‌های اقتصادی و بخش خصوصی نیز بدون تعامل با دولت و دستگاه‌های اجرایی توان حل مسائل و مشکلات پیش‌روی خود را نخواهند داشت.