نقشه نفت جهان دگرگون شد

نقشه نفت جهان تحت تاثیر پیامدهای بلندمدت تحریم‌های غربی که باعث واردات نفت بیشتر از روسیه به بزرگ‌ترین اقتصادهای آسیا شده، دچار دگرگونی شده است. به گزارش ایسنا، آمار رصد شده از سوی شرکت تحلیل اطلاعات انرژی کپلر نشان می‌دهد چین و هند بیش از ۳۰ درصد از مجموع واردات خود در آوریل را از سه کشور روسیه، ایران و ونزوئلا دریافت کردند. در نتیجه، واردات از سوی تامین‌کنندگان دیگر دستخوش کاهش شده است، به‌طوری که صادرات از غرب آفریقا و امریکا به چین و هند، به ترتیب به میزان بیش از ۴۰ درصد و ۳۵ درصد کاهش پیدا کرده است. 

وانگ کوان، اقتصاددان ارشد سابق شرکت «سینوکم انرژی» که به مدت بیش از سه دهه سابقه فعالیت در صنعت نفت را دارد، در این باره اظهار کرد: خریداران آسیایی به شکل روشنی، برندگان نفت ارزان هستند. در ماه‌های اخیر آسیا که در راس آن هند دیده می‌شود، به بزرگ‌ترین شریک تجاری روسیه تبدیل شده و هند به مسکو کمک کرده است صادرات نفت خود را به سطح عادی برگرداند. تغییر جریان صادرات نفت، گواهی بر تغییرات در مهم‌ترین بازار کالایی جهان است که تقاضای جهانی آن به حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز می‌رسد و رشد تقاضا، توسط هند و چین هدایت می‌شود. پس از حمله نظامی روسیه، کشورهای غربی واردات نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه به بازارهای خود را ممنوع کرده و مکانیزم سقف قیمت را برای نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه که به کشورهای دیگر فروخته می‌شوند، اعمال کردند. این چارچوب پیچیده که توسط جانت یلن، وزیر خزانه داری امریکا، حمایت شد، به عنوان راهی برای محدود کردن درآمد کرملین و همزمان حفظ عرضه در بازارهای جهانی طراحی شد. آندریاس اکونومو، بسام فتوح و احمد مهدی در گزارشی تحقیقاتی برای موسسه مطالعات انرژی آکسفورد نوشتند: در آسیا، تقریبا ۹۰ درصد از صادرات روسیه اکنون به دو کشور هند و چین می‌رود.

روسیه در تغییر مسیر صادرات نفت خود موفق بوده اما عمده پایگاه مشتری قدیمی خود را از دست داده است. اما سرنوشت صادرات این کشور اکنون تا حد زیادی به تنها چند کشور به خصوص چین و هند وابسته است که به پالایشگاه‌های این کشورها، قدرت بازار عظیمی می‌بخشد. بین این دو، هند بزرگ‌ترین جهش تقاضا برای نفت روسیه را داشته است، در حالی که چین هم حجم بالاتری از نفت روسیه را دریافت کرده و همزمان، خرید نفت از ایران و ونزوئلا را که با تخفیف چشمگیری عرضه می‌شوند، حفظ کرده است. امریکا از مدت‌ها پیش نفت ایران و ونزوئلا را هدف تحریم قرار داده است. طبق آمار آژانس بین‌المللی انرژی، تحریم‌ها علیه روسیه آن طور که منظور شده بود، موثر واقع شده و صادرات نفت روسیه در مارس به بالاترین حد از زمان شیوع پاندمی کووید افزایش یافت اما درآمد این کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته، تقریبا نصف شده است.

وزارت خزانه‌داری امریکا هم ماه میلادی جاری اعلام کرد مکانیزم سقف قیمت، باعث شد عرضه نفت روسیه حفظ شود و درعین‌حال، تامین مالی کرملین کاهش پیدا کند. بر اساس گزارش بلومبرگ، نیاز روسیه برای حمل به بازارهای دوردست در آسیا و همچنین محدودیت‌هایی که پیش از این برای محموله‌های نفت ایران و ونزوئلا وجود داشت، باعث افزایش استفاده از ناوگان نفتکش‌های معروف به شبح شده است. اکثر این کشتی‌ها خارج از نظارت غربی فعالیت داشته و فرسوده هستند که نگرانی‌های ایمنی را ایجاد می‌کند.