تحریم و خسارت‌های نفتی ایران
میزان درآمدهای نفتی ایران در زمان تحریم‌ها چقدر است و تحریم‌ها با درآمدهای نفتی ایران چه کرده است؟ روز گذشته ناصر همتی توییتی را منتشر کرد و در آن اعلام کرد ایران در ماه آوریل تنها ۱۴درصد عراق توانسته سهم از درآمدهای نفتی‌اش داشته باشد. در واقع عنوان شده: «عراق با ۳/۳ میلیون بشکه صادرات روزانه نفت درماه آوریل ۷/۷ میلیارد دلار درآمد کسب کرد.
(سرانه ماهانه ۱۸۳ دلار) ایران به خاطر تداوم تحریم حداکثر ۱/۲ میلیون بشکه (با تخفیف) در حد ۲/۲ میلیارد دلار (سرانه ماهانه ۲۵ دلار) یعنی ۱۴ درصد سرانه ماهانه عراق.» روز و روزگاری مسوولان دولتی اعلام می‌کردند به دلیل افشای راهبردهای کشور در دور زدن تحریم‌ها اعداد و ارقام واقعی صادرات نفتی اعلام شدنی نیست اما آمارهای صادرات نفتی به گونه‌ای عنوان شد که شائبه‌های زیادی درباره آن شکل گرفت. مسوولان دولتی ادعا کردند که در 6 ماه ابتدای سال 1401، حدود 29میلیارد دلار درآمد داشته‌اند.
حتی یاسر جبرییلی که به دولت نزدیک است، ادعایی را مطرح کرد که در 6 ماه اول 29 میلیارد دلار و در یک سال حدود 60 میلیارد نفت فروختیم و 50 میلیارد دلار هم صادرات غیرنفتی داشتیم که روی هم رفته 110 میلیارد می‌شود و در ادامه هم گفتند که از این 110 میلیارد دلار، 63 میلیارد صرف واردات شده و در آخر هم این پرسش را طرح کردند که چرا باید بازار ارزی این اندازه نوسان را تجربه کند؟ از سوی دیگر هم وزیر نفت اعلام کرد که 14 میلیارد دلار به ارز نیمایی مربوط است؛ همچنین عنوان کردند در سال 1400 حدود 180 میلیون بشکه اضافه صادرات داشتیم و در سال 1401، 90 میلیون بشکه اضافه صادرات صورت گرفته است. جالب اینجاست در این آمارها هرگز عنوان نمی‌شود که این افزایش‌ها به نسبت چه پایه‌ای بوده است.
از سوی دیگر این اظهارنظر آقای همتی که عنوان شود ما حدود 14 میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم هم درست نیست. فکر می‌کنم با نفت و گاز درآمدهای بیشتری حاصل شده است. اگرچه با رقم‌هایی که قبلا ادعا می‌کردند و رییس سازمان برنامه و بودجه هم ادعا کرد که 97 درصد درآمدهای بودجه محقق شده است، منطبق نیست.
چرا که با رقم آقای دهکردی که اعلام کرد 724 هزار میلیارد تومان کسری بودجه در سال قبل وجود داشت، نمی‌خواند. برخی اعلام می‌کنند که منظور دهکردی مبینی کسری بودجه عملیاتی است، اما ایشان کاملا صریح اعلام کردند، 304 هزار میلیارد تومان از درآمدهای عمومی و 190 هزار میلیارد تومان هم از تبصره هدفمندی این کسری شکل گرفته است.
من هنوز نمی‌دانم چطور می‌شود یارانه نقدی را پرداخت کرد و بعد این عدد کسری از دل آن بیرون آمده باشد. آقایان شاهکاری در پرداخت یارانه‌ها داشته‌اند که فقط 190 هزار میلیارد تومان آن کسری شده است. این نوع عدد و رقم، کارشناسان را مشکوک می‌کند که آیا آمارهایی که این دولت می‌دهد آیا درست است یا نه؟ اما عراق نه تنها ماهانه 7.7 میلیارد دلار درآمد نفتی دارد، بلکه در سال گذشته ماه‌هایی بوده که بیش از 11 میلیارد دلار هم درآمد نفتی داشته است.
ایران یکی از مقاطع طلایی قیمت نفت را به دلیل تحریم‌ها و برخی ادعاهای نادرست از دست دادیم. خود اوپک رسما اعلام کرده که ایران 10 سال گذشته حدود 450 میلیارد دلار فقط در درآمدهای نفتی زیان کرده است. یعنی می‌بایست این 450 میلیارد دلار بیشتر از هر عددی که درآمد داشتیم، پول نفت درمی‌آوردیم که به دلیل تحریم‌ها از آن محروم مانده‌ایم. اصلا گیریم که 14، 18 یا اصلا 25 میلیارد دلار طی 3 سال گذشته درآمد نفتی داشتیم (که نداشتیم) میانگین می‌بایست یک میلیون بشکه در روز صادر کرده باشیم، اگر این عدد را ضرب در 70 دلار قیمت متوسط کنیم، درآمد کلی نفتی‌مان 21 میلیارد دلار می‌شود.
از این عدد 14.5 درصد باید به وزارت نفت برود، 2 الی 3 درصد هم برای مناطق محروم، حتی اگر 26 درصد هم به صندوق توسعه بدهیم، حدود 14 الی 15 میلیارد دلار برای دولت می‌ماند. در حالی که دولت به راحتی می‌توانست 50 الی 60 میلیارد دلار درآمد نفتی داشته باشد. با این عدد فقط برای بقا می‌توان جنگید و برای عمران و توسعه و پیشرفت کاری نمی‌توان کرد. این دقیقا کاری است که تحریم‌ها با اقتصاد ایران کرده است.
