افت تجارت با افول صادرات

کارنامه تجارت خارجی ایران در دومین ماه سال 1402 به ۱۵ میلیارد و ۴۵۴ میلیون دلار رسید و تراز تجاری منفی 428 میلیون دلار شد. در دو ماهه امسال، ارزش صادرات غیرنفتی کشور 13.7 درصد کاهش پیدا کرده و در کنار کاهش 4.8 درصدی ارزش واردات، به افول 7 درصدی ارزش تجارت خارجی کشور منجر شده است.

   جزییات تجارت خارجی در دوماه

داده‌های اعلام شده از سوی گمرک نشان از آن دارد که تجارت خارجی کشور در دوماهه امسال به ۲۵ میلیون و ۷۳۲ هزارتن و به ارزش ۱۵ میلیارد و ۴۵۴ میلیون دلار رسید. که از این میزان ۲۱ میلیون تن به ارزش ۷ میلیارد و ۵۱۳ میلیون دلار به صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی به استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی صادر شد که به لحاظ وزنی ۱۲.۲۶ درصد افزایش و از حیث ارزش ۱۳.۷۲ درصد کاهش داشته است.

‌براساس گزارش منتشر شده در بازه زمانی مورد بررسی ۴ میلیون و ۷۳۲ هزارتن به ارزش ۷ میلیارد و ۹۴۱ میلیون دلار به واردات اختصاص داشت که این میزان به لحاظ وزن و ارزش به ترتیب ۸.۷۰ درصد و ۴.۷۹ درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر براساس این گزارش پنج قلم عمده کالاهای صادراتی در اردیبهشت ۱۴۰۲ شامل «پروپان مایع شده» به ارزش ۵۹۲ میلیون دلار، «گاز طبیعی مایع» شده به ارزش ۵۳۸ میلیون دلار، «بوتان مایع شده» به ارزش ۴۱۱ میلیون دلار، «متانول» به ارزش ۳۷۴ میلیون دلار و «قیر نفت» به ارزش ۳۵۰ میلیون دلار بوده است.

۵ قلم اول کالاهای صادراتی در ۲ ماهه امسال بیش از ۳۰ درصد از ارزش کل صادرات کشورمان را در این مدت به خود اختصاص داده است. براساس آمار گمرک چین، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و هند ۵ کشور اول مقصد کالاهای صادراتی بوده است که به ترتیب ۲ میلیارد و ۴۱۸ میلیون دلار، یک میلیارد و ۲۲۸ میلیون دلار، ۸۳۵ میلیون دلار، ۷۴۹ میلیون دلار و ۳۳۱ میلیون دلار به این ۵ کشور صادر شده است.

از سوی دیگر براساس این گزارش پنج قلم عمده کالاهای وارداتی در اردیبهشت ۱۴۰۲ شامل ذرت دامی با ۵۳۶ میلیون دلار، گوشی تلفن همراه هوشمند ۲۴۷ میلیون دلار، دانه سویا تراریخته ۲۲۷ میلیون دلار، قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف تعرفه ۸۷۰۳ به استثنای لاستیک ۲۰۹ میلیون دلار و برنج کامل سفید شده به ارزش ۲۰۶ میلیون دلار اختصاص داشت. براساس آمار اعلام شده ۱۵ درصد از ارزش کل واردات در ۲ ماهه امسال به ۵ قلم فوق الذکر اختصاص داشته است.

براساس این گزارش، کشورهای عمده طرف معامله واردات در بازه زمانی مورد بررسی به ترتیب شامل چین به ارزش ۲ میلیارد و ۳۹۶ میلیون دلار، امارات متحده عربی ۲ میلیارد و ۳۱۳ میلیون دلار، ترکیه ۹۰۳ میلیون دلار، آلمان ۲۸۸ میلیون دلار و فدراسیون روسیه ۲۶۹ میلیون دلار بوده است.

     صادرات ۷۵ میلیارد دلاری محقق می‌شود؟

از سوی دیگر، براساس آمار گمرک ارزش صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور در سال گذشته ۵۳ میلیارد و ۱۶۶میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به لحاظ ارزشی رشدی 9.7 درصدی داشته است. حال با توجه به پیش‌بینی صادرات ۷۵ میلیارد دلاری در افق ۱۴۰۴ از سوی وزارت صمت می‌توان گفت در سه سال آینده صادرات ایران باید افزایشی حدود 22 میلیارد دلاری داشته باشد.

رشدی که نشان می‌دهد برای تحقق آن صادرات کشور سالانه باید افزایشی بیش از 7 میلیارد دلاری را ثبت کند. براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک ارزش صادرات ایران در سال 1400 حدود 48 میلیارد بوده است که مقایسه آن با سال 1401 از رشد حدود 5 میلیاردی ارزش صادراتی حکایت دارد. این به آن معنی است که به جای افزایش 5 میلیارد دلاری سالانه (حد فاصل 1400 تا 1401) باید رشد 7 میلیارد دلاری محقق شود. بدین‌ترتیب وزارت صمت باید دست‌کم 40 درصد میزان رشد صادرات خود را افزایش دهد.