چرا بایدن سودای ماندن در قدرت را دارد؟
جو بایدن رییسجمهور امریکا، که سلامت ذهنی و فیزیکی او مدتهاست به موضوع بحثهای داغ رسانهای تبدیل شده است، در جشن فارغالتحصیلی نیروی هوایی این کشور به روی زمین افتاد. برای نخستینبار نیست که پرزیدنت یا به زمین میخورد یا رفتارهایی برعکس و معمول از خود نشان میدهد.
با این حال چرا بایدن ۸۰ ساله، همچنان رییسجمهور قدرتمندترین کشور جهان است و حتی به صورت رسمی بار دیگر کاندیداتوری خود را برای انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ امریکا اعلام کرده است.ایالات متحده بر خلاف بسیاری از کشورهای جهان از سطحی از توسعه و توانمندی عبور کرده است و دیگر رییسجمهور در این کشور؛ چالشهای زیادی در حوزههای مقدماتی اقتصاد و سیاست ندارد ودر سطح کلان برنامهریزیها انجام میشود.
احمدینژاد رییسجمهور سابق ایران همزمانی معتقد بود که «کشور ما نیز از یک مرز توانمندی و اقتدار عبور کرده است»؛ اما به نظر نمیآمد چنین باشد؛ اگر چنین بود چرا با هر تکانهای به نقطه صفر و زیر صفر بر میگردیم. قدرت در امریکا پخش شده و مناسبات سیاسی و اقتصادی این کشور با تمام جهان share شده است و بنگاههای خصوصی تعیینکننده هستند و رییس دولتها چندان در این حوزه درگیر نیستند. اقتصاد در امریکا بر عکس بسیاری از کشورهای جهان سوم، چندان درگیر امر سیاسی نیست. اقتصاد در امریکا در مسیری افتاده است که یک رییسجمهور ۸۰ ساله هم میتواند آن را راهبری کند. بی ثباتی و تداوم بیثباتی، ناامنی و تداوم ناامنی، غرب ستیزی و تداوم غرب ستیزی که مولفههای مهم کشورهای توسعه نیافته از جمله ایران است دیگر در ایالات متحده کمتر دیده میشود و انرژی یک رییسجمهور معطوف به این مولفهها نیست.
یک رییسجمهور وقتی که گرفتار مساله امنیت و بقای کشورش نباشد، ساخت اقتصادی و سیاسی روان و آرامی دارد و نهادها هستند که کارها را به پیش میبرند بخش خصوصی در کشورهایی چون ایالات متحده امریکا بسیار قدرتمند عمل میکنند و مزیتهای بخش خصوصی مدام بازتولید میشود و خیال سیاستمداران را در حوزه اقتصاد راحت میکنند؛ حتی اگر این اقتصاد سرمایه داری باشد و منافع خود را ابتدا مدنظر قرار دهد. پدیده قدرت در امریکا در بین نهادهای مدنی و شرکتهای خصوصی توزیع شده است و رییسجمهور درگیر تمرکز قدرت نیست. این نکته مهمی است که متاسفانه کشور ما همچنان درگیر آن است.
حتی در کشورهایی مانند چین نیز به این نتیجه رسیدهاند که میبایست قدرت را پخش کنند و آن را با جهان به اشتراک بگذارند. گفته میشود حدود هفتاد و پنج درصد اقتصاد چین نزد بخش خصوصی است. در چنین فضایی است که رییسجمهور بارها زمین میخورد، سلامت فکری و جسمی او زیر سوال میرود اما همچنان کشور با قدرت به حیات خود ادامه میدهد. وقتی شالوده توسعه در یک کشور، علمی و جهان شمول بسته میشود و به پایداری منظم رسیده باشد و سیاست مداران بر سر اصول توسعه نگاهی مشترک داشته باشند؛ خیلی عادی است که فردی ۸۰ ساله، همچنان سودای ماندن در قدرت داشته باشد؛ حتی اگر به خاطر جسم وهوش ناقصی که دارد مدام به زمین بخورد.