آیندهنگری در بازار نفت
یکی از موضوعات مهمی که ما باید در ایران به آن توجه داشته باشیم، این است که بازار نفت در بلندمدت با چالشهایی مواجه خواهد بود. یکی از اصلیترین این چالشها، بحث کنار رفتن نفت از میان اولویتهای اصلی کشورهای توسعه یافته است و آنها تلاش میکنند که به سمت انرژیهای پاک بروند. همین موضوع باعث میشود که در نگاه نخست ما به سمت سرمایهگذاری سریع برای بازگشت پرقدرت به سمت بازار برویم و از سوی دیگر برای آینده این صنعت نیز آماده شویم.
بر اساس برآوردهایی که از سوی اپک اعلام شده و در جلسه اخیر اتاق بازرگانی تهران نیز به آن اشاره شد در ۱۰ سال گذشته ایران درآمدی ۴۵۰ میلیارد دلاری را تحت تاثیر تحریمها در حوزه نفت از دست داده است. به معنی ساده در شرایطی که ما میتوانستیم با استفاده از فروش نفت این درآمد را وارد اقتصاد کشور کنیم دچار عدمالنفع شدهایم. ما در طول تمام دهههای گذشته بخش قابل توجهی از درآمد اقتصاد خود را از طریق فروش نفت به دست آوردیم هر چند این دیدگاه وجود داشت که باید میزان وابستگی بودجه سالانه به نفت کاهش پیدا کند، اما در عمل همچنان دولت بخش زیادی از برنامههای خود را در این چارچوب پیگیری میکرد.
البته از چند سال قبل با مطرح شدن حساب ذخیره ارزی و پس از آن صندوق توسعه ملی بنا شد بخشی از فروش نفت برای طرحهای زیربنایی به این حساب و صندوق واریز شود. اینکه عربستان سعودی میگوید که به زودی امکان تولید نفت روزانه خود را به ۱۰ میلیون بشکه میرساند، نشان از آن دارد که این کشور چه در حوزه حفظ بازار و چه در حوزه سرمایهگذاریهای جدید موفق عمل کرده است و برای آنکه ما نیز به حداکثر توان تولیدی خود برسیم، باید گامهای اجرایی مهمی را برداریم.
در برنامههای بالادستی و در طرحهایی که از سوی وزارت نفت ارایه شده، ایران میتواند به تولید شش میلیون بشکه نفت در روز برسد اما این مساله نیاز به استفاده از تجهیزات بهروز، جذب سرمایه داخلی و خارجی و استفاده از حداکثر ظرفیتها دارد؛ موضوعی که در سالهای گذشته کمتر به آن پرداختهایم. در حوزه گاز نیز شرایط به همین شکل است. با توجه به ظرفیتها و تواناییهای بالقوهای که در میادین گازی مختلف کشور وجود دارد، بخش خصوصی ما بارها اعلام آمادگی کرده که توان سرمایهگذاری و برداشت گاز و عرضه آن به شبکه را دارد اما برای آنکه این مساله برطرف شود، دولت باید مقدمات لازم برای سرمایهگذاری را فراهم کند که متاسفانه تاکنون چنین تغییر رویکردی در این سالها مشاهده نشده است.