آغاز معضل جدید سازمان بورس
بازار سرمایه از روز سه‌شنبه تا به امروز تحت تاثیر اخبار بود، همانطور که در گزارش‌های پیشین مطرح شد مصوبه افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به 10 هزار تومان روند بازار سرمایه را برهم زده و باعث ریزش شاخص و زیان سهامداران از 17 اردیبهشت ماه تا به امروز شده است.
سه‌شنبه هفته اخیر نامه‌ای با عنوان تغییر نرخ خوراک گاز پتروشیمی‌ها منتشر شد که بر این اساس نرخ خوراک به 7 هزار تومان افزایش یافت که با این افزایش عملا پتروشیمی‌ها زیان ده شدند. نرخ خوراک پتروشیمی‌ها مساله بسیار مهمی است و در 10 سال اخیر همین افزایش نرخ‌ها توانسته سود پتروشیمی‌ها را بیش از 21 درصد کاهش دهد.
این کاهش حاشیه سود در بلندمدت می‌تواند کارایی یک شرکت را برای تولید محصولات بگیرد و به نوعی شرکت دیگر نتواند سوددهی خوبی داشته باشد. هفته گذشته نامه‌ای با امضای معاون اول رییس‌جمهور منتشر شد که محتوای آن نامه نشان می‌داد که روز 17 اردیبهشت ماه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تصویب شده اما این نرخ عمومی نشده و از آن زمان تا به امروز شاهد زیان سنگین در بازار سرمایه بودیم و شاخص در 51 روز حدود 11 درصد افت کرد. نکته قابل توجه اینجاست که وزیر اقتصاد می‌گوید افزایش نرخ خوراک با دستور محمد مخبر بوده و از سوی دیگر رییس‌جمهور دستور داد بررسی کنید، ببینید که چه کسی بدون مجوز دولت نرخ خوراک را افزایش داده با او برخورد قاطع صورت بگیرد. این صحبت‌های رییس‌جمهور جای تعجب دارد چراکه نامه با امضای معاون اول رییس‌جمهور بوده و به نظر می‌رسد که معاون اول بدون اجازه رییس‌جمهور بخواهد کاری انجام دهد.گره سنگینی در وضعیت نرخ خوراک پتروشیمی‌ها رخ داده است و به نظر می‌رسد دولت باید شفاف‌سازی کند که قرار است شرایط به چه شکل باشد.
سازمان پس از گذشت 5 روز بالاخره واکنش نشان داد ولی‌اله جعفری مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص تصویر منتشر شده از مصوبه هیات وزیران در فضای مجازی در ارتباط با نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها و سوخت صنایع در سال ۱۴۰۲ اظهار کرد: تاکنون مصوبه‌ای مبنی بر افزایش نرخ خوراک و گاز صنایع به سازمان بورس واصل نشده است.پس از انتشار تصویر مصوبه هیات وزیران، به استناد دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات، با ناشران بورسی مکاتبه شد، اما با توجه به اطلاعیه‌های منتشر شده از سوی تعدادی از ناشران، آنها نیز اعلام کردند تاکنون مصوبه مذکور به دستشان نرسیده است.
مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس تاکید کرد مطابق دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات، ناشران مسوولیت شفاف‌سازی در مورد شایعات و همچنین افشای اطلاعات با اهمیت را برعهده دارند؛ در صورتی که ناشر مصوبه مذکور را دریافت کرده باشد، باید بلافاصله آثار مالی آن بر عملکرد سال ۱۴۰۲ را مشخص و جهت استحضار سهامداران افشا کند.سازمان بورس مکاتباتی را با مراجع ذی‌صلاح در خصوص ضرورت اصلاح فرمول تعیین قیمت خوراک گاز و سوخت داشته است؛ در این راستا، سازمان بورس جلساتی را با حضور ارکان بازار، کانون‌ها و نمایندگان ذی‌نفعان بازار برگزار کرد و جمع‌بندی‌های کارشناسی سازمان در خصوص لایحه بودجه به دولت منعکس شد.
پس از اینکه رییس‌جمهور دستور رسیدگی به این موضوع را داد سازمان بورس نیز واکنش نشان داد و برهمین اساس قرار است نرخ خوراک اصلاح و با کسانی که در روز تعیین نرخ خوراک تخلف کردند برخورد شود. امیرمهدی صبایی مدیر نظارت بر بورس‌ها سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در این خصوص گفت: در چارچوب نظارت معمول و طبق رویه‌های نظارتی، از تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه تاکنون، چندین پرونده معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی، پیش‌دستی در معاملات و سوءاستفاده مربوط به اشخاص حقوقی، شناسایی شده و در جریان رسیدگی است.تمامی این تخلفات به دلیل انتقال منافع بین اشخاص دارای سطح اهمیت بالا بوده و به هیچ‌وجه شامل تخلفات با درجه اهمیت پایین‌تر همانند رنج‌کشی و سفارش چینی نیست، بلکه مربوط به اشخاص حقوقی و سوءاستفاده اشخاص حقیقی مرتبط با آن شخص حقوقی و معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی و انتقال منافع فی‌مابین آنها است.
صبایی در ادامه مطرح کرد: باتوجه به ابلاغیه اخیر معاون اول رییس‌جمهور و افزایش ظن معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی حوالی تاریخ صدرالاشاره، پس از استعلام و دریافت اسامی مطلعان از تصمیم نرخ خوراک و اشخاص تحت تکفل آنها به عنوان دارندگان اطلاعات نهانی، در بازه زمانی فوق معاملات اشخاص معرفی شده بررسی و در صورت مشاهده کوچک‌ترین تخلف، به نحو مقتضی مورد پیگیری و رسیدگی قرار می‌گیرد.
وی بیان کرد: این تخلفات به صورت خودکار و به وسیله هشدارهای بسته جدید نظارتی هوشمند کشف می‌شود؛ لذا در شناسایی و رسیدگی به این تخلفات، هیچ محدودیت و خط قرمزی وجود ندارد.
مدیر نظارت بر بورس‌ها سازمان بورس تشریح کرد: با توجه به قوانین و مقررات، تا پایان زمان مراحل رسیدگی، امکان افشای هویت اشخاص متخلف میسر نیست اما با توجه به مفاد دستورالعمل بند چ ماده ۳۶ قانون احکام دایمی (که در آبان سال گذشته مصوب و لازم الاجرا شد)، در صورت صدور رای قطعی، اسامی متخلفان منتشر می‌شود. ضمناً با توجه به نوع تخلف این اشخاص (معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی)، این تخلف از مصادیق ماده ۴۶ قانون بازار بوده و جرم محسوب می‌شود لذا در صورت صدور رای قطعی در سازمان بورس که می‌تواند شامل آرایی مانند سلب صلاحیت و جریمه نقدی باشد، متعاقباً موضوع از طریق مراجع قضایی به منظور رسیدگی کیفری مورد پیگیری قرار خواهد گرفت.
بازار از دریچه معاملات
در معاملات روز شنبه، 10 تیر 1402، شاخص بورس تهران 9 هزار و 490 واحد نسبت به روز کاری گذشته افت کرد و تا سطح 2 میلیون و 143 هزار و 920 واحد پایین آمد. اما شاخص کل هم وزن بور با افزایش 323 واحدی در رقم 746 هزار و 963 واحدی ایستاد.شاخص کل فرابورس نیز با کاهش 16 واحدی به رقم 27 هزار و 605 واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن فرابورس با افزایش 504 واحد به سطح 137 هزار و 578 واحد رسید.
روز شنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام برای دهمین روز متوالی منفی شد و 284 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد که نسبت به روز کاری قبل رشد 11 درصدی داشته است. در اولین روز کاری هفته نماد کالا بیشترین خروج را داشت که ارزش آن 31 میلیارد تومان بود. پس از کالا، نمادهای وتجارت، فلوله و نوری بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای وارس، نیان و وبملت اختصاص داشت.در روزی که گذشت نمادهای فولاد، تاپیکو و نوری نمادهای قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند. در مقابل فملی، وبملت و برکت نمادهایی بودند که اثر مثبت بر شاخص داشتند.
در فرابورس نیز نمادهای هرمز، بپاس و وسپهر بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهای خاور، پخش و مادیرا بیشترین اثر افزایشی را بر شاخص کل فرابورس داشتند. در بین نمادهای پرتراکنش بورس این روز نیز شهر بیشترین تراکنش را داشت و وبملت و خودرو در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در فرابورس نیز نیان، عالیس و زفجر بیشترین تراکنش را داشتند.
در اولین روز کاری هفته ارزش معاملات کل بازار سهام به 8 هزار و 600 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 247 میلیارد تومان بود که 3 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز شامل می‌شود.ارزش معاملات خرد نیز با کاهش 6 درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 5 هزار و 406 میلیارد تومان رسید که کمترین رقم در 4 ماه اخیر است.
در معاملات روز شنبه نماد فملی بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 413 میلیارد تومان بود. پس از فملی، سصفها بیشترین ارزش معاملات را داشت و وبملت رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فلوله و خاور در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند.
در حجم معاملات نیز سهام دی با تعداد 546 میلیون و 41 هزار و 459 سهم در صدر قرار گرفته است. کرازی در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به شستا تعلق داشت. دو نماد وتجارت و خودرو نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند. در معاملات شنبه، 100 نماد صف خرید داشتند و 41 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 6 درصدی نسبت به روز کاری قبل به 720 میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با رشد 3 درصدی به 146 میلیارد تومان رسید.
