بازار| کسری بودجه و مشکلات بازار داخلی باعث افزایش تدوین قوانین پیچیده و متناقض از سوی دولت شده که منجر به فشار به تولیدکنندگان شده یا فعالیتهای آنها را با اختلال جدی مواجه کرده که با توجه به این موضوع پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نه چندان دور با کاهش فعالیت بخش خصوصی، به ویژه شرکتهای پالایشگاهی و تولیدکنندگان مشتقات نفتی افت درآمد صادراتی هم اتفاق بیفتد.
در همین زمینه با ابوالفضل غلامی عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران گفت‌وگو کرده‌ایم. غلامی با اشاره به اینکه در حال حاضر به دلیل قوانین تحمیلی و ناکارآمد دولت، از میان ۳۵۰ واحد روانکار کشور، کمتر از ۱۰ واحد فعال هستند، گفت: البته فعالیت آنها نیز توام با ضرر است و تنها به منظور حفظ مشتریان سابق ادامه دارد. از سوی دیگر، حدود ۱۸۰ کارخانه قیر در کشور وجود دارد که حجم زیادی از ارز کشور را تامین می‌کنند، اما کمتر از سه مورد از آنها فعال است، از این‌رو امروز برای ۵ هزار تن مواد اولیه عرضه شده در بورس خریداری وجود ندارد. از این رو، راهکار اصلی این مساله حذف دخالت وزارت صمت، بانک مرکزی و یکسری ارگان‌های دولتی در قیمت‌گذاری و وضع مقررات دست و پاگیر است.
او افزود: طی چند ماه گذشته قوانین زیادی علیه تولیدکنندگان وضع شده که برای هیچ یک از آن در عمل امکان اجرا وجود ندارد. برای نمونه، از کارخانه‌های روغن درخواست شده تا از تامین‌کنندگان فاکتور رسمی بگیرند، در حالی که این موضوع در عمل پتانسیل اجرایی ندارد. عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران با بیان اینکه اگر دو سه ماه اخیر را کنار بگذاریم، بعد از تعطیلات با توقف فعالیت کارخانه‌های خصوصی روبه رو می‌شویم، تصریح کرد: در صورت عدم رسیدگی به مشکلات آنها شاهد فاجعه‌ای بزرگ و از دست رفتن ذخایر ارزی کشور خواهیم بود، چراکه بخش زیادی از نیاز آنها توسط همین شرکت‌ها تامین می‌شود. در مقطع کنونی به نظر نمی‌رسد که وضعیت خوبی در انتظار این صنعت باشد. متاسفانه دست دولت در جیب تولیدکنندگان بخش خصوصی است و این موضوع در بلندمدت فاجعه‌ای به بار خواهد آورد که شاید خود او هم از آن بی‌خبر باشد.
او افزود: سال ۱۴۰۱ تا حدی برای هلدینگ‌ها صنعتی سال سختی بود، اما به هر حال به نظر می‌رسد، خیلی بهتر از سال ۱۴۰۲ بود. زیرا امسال متاسفانه با مشکلات زیادی در سال جاری روبرو هستند که نمونه آن فرآیند بسیار طولانی‌مدت بارگیری و حمل بار است. او با تاکید بر اینکه کل صنایع پتروشیمی در حال خام فروشی هستند، گفت: اگر در طول روز با صادرات بیش از ۲۰۰ هزار تن روغن و پارافین مواجه باشیم، به ازای آن حتی ۱۰ تن روغن تولید شده صادر نمی‌شود. متاسفانه روزانه ۵۵ هزار تن و به‌طور کل ۹۹ درصد این محصولات به صورت خام صادر می‌شود و درست مشابه انحصار شرکتهای خودروسازی ایران خودرو و سایپا، شرکتهای پالایشگاهی دولتی اجازه فعالیت به بخش خصوصی نمی‌دهند.
او با بیان اینکه در ایران شاید تنها حدود ۱۰ شرکت پتروشیمی و پالایشگاهی توان رجیستر شدن دارند، گفت: در حال حاضر همکاری با پالایشگاه‌های خارجی مانند عراق، سوریه، امارات، هند و کشورهای عربی اطراف کشور امارات که اهمیت بالایی برای شرکتهای پتروشیمی و پالایشگاهی کشور دارند، توسط پتروسازان وجود دارد. همچنین پل ارتباطی بین اروپا و آسیای شرقی ایجاد شده است. علاوه بر این، اقدامات دیگری نیز در بخش لجستیک، جابه‌جایی مالی و حمل و نقل به منظور کمک به هم‌نوعان و باز کردن راه‌های ارتباطی با شرکتهای دیگر در دست انجام دارد که به رشد صادرات در شرایط تحریمی و کمرنگ کردن محدودیت‌های فعلی کمک می‌کند. هدف اصلی پتروساران انرژی، ایجاد پل ارتباطی بین اروپا، آفریقای جنوبی و آسیای شرقی و به عبارتی ایجاد یک شاهراه در حوزه پتروشیمی و پالایشگاهی درست مانند اقدام کشور امارات است.
در این مسیر کشور روسیه هم حضور خواهد داشت. متاسفانه ایران به رغم اینکه در چهارراه مهم ارتباطی دنیا قرار گرفته، از ظرفیت آن استفاده نمی‌کند، در حالی که هلدینگ پتروساران انرژی درصدد احیای این شاهراه و پل ارتباطی با کشورهای آفریقایی و آسیای شرقی است تا آنها را از طریق لجستیک زمینی به کشورهای اروپایی وصل کند. بی‌توجهی به این بخش هم‌اکنون موجب شده کشوری مانند عربستان، روغن باکیفیت ایران را پس از خرید با نام خود و با قیمتی بسیار بالاتر به کشورهای دیگر عرضه کند، در حالی که این محصول با ارزش باید با نام ایران عرضه گردد.
هرچند تحریم هم در این زمینه نقش داشته، اما عامل اصلی این موضوع به فعالیت کم اقتصادی کشور و کاهش فعالیت بخش خصوصی بازمی‌گردد. درصددیم با توسعه هلدینگ پتروسازان انرژی، دفاتری را در سایر کشورها ایجاد کرده و بازاریابی دقیقی برای آن داشته باشیم، بدین معنی که اگر باری به کشورهای لهستان، یونان و... صادر شد، آن را بدون هیچگونه چالشی تحویل گرفته و با قیمت خوب به کشورهای اروپایی توزیع کنند.
او با تاکید بر اینکه قطعا تحریم‌ها برای همه افراد آزاردهنده است، گفت: با توجه به شرایطی که ایجاد شده و وجود واسطه‌های تجاری، در بحث تبادلات مالی کمتر شرکتی با مشکل مواجه است، اما موضوع مهم در این خصوص، کاربلد بودن فرد واسطه‌گر و استفاده از اسناد کاربردی است. متاسفانه مسوولان از نظر اقتصادی تا حد بسیار زیادی کم کاری کرده، در حالی که بسیاری از پالایشگاه‌ها هم انحصاری شده است. برای مثال، این پالایشگاه‌ها در اختیار دو یا سه فردی است که اول از همه در خارج از کشور و کشور امریکا سکونت دارند و عمدتا قیمت گازوئیل و محصول مورد نظر را به گونه‌ای تعیین می‌کنند که امکان فعالیت برای افراد دیگر در بازار آزاد وجود نداشته باشد. فعالان اقتصادی کشور ما به‌شدت تضعیف شده و همین موضوع، عامل اساسی مشکلات کنونی است.
