ناترازی جدی در تولید برق
محمدحسین دیده‌بان
وضعیت برق کشور چندان مطلوب نیست و علی‌رغم اظهاراتی که دولت در خصوص تامین برق مورد نیاز کشور دارد، دامنه خاموشی‌ها به خصوص حوزه‌های صنعتی، کشاورزی و تولیدی را با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو ساخته است. بر اساس اعلام مسوولان دولتی ایران در شرایط فعلی با ناترازی حدودا 15هزار مگاواتی در برق روبه‌روست. این روند در ادامه باعث مشکلات عدیده می‌شود.
بسیاری از کشاورزان نسبت به قطع برق در فصل آبیاری گلایه کرده و از دولت به خاطر این بی‌تدبیری انتقاد می‌کنند. واقع آن است که بخش قابل توجهی از مشکل کمبود برق در ایران بر دوش صنعت و کشاورزی افتاده است به گونه‌ای که برخی تحلیلگران نسبت به آسیب‌های جدی در این زمینه هشدار می‌دهند. این روند در درازمدت، رشد اقتصادی کشور را مختل کرده و اما پرسش مهم این است چرا وضعیت برق کشورمان یک چنین شرایطی پیدا کرده و مهم‌تر از آن برای برون رفت از مشکلات فعلی چه باید کرد؟ وضعیت برق ایران دچار ناترازی است؛
سال‌های مستمر است که سرمایه‌گذاری لازم در حوزه تاسیس و احداث نیروگاه‌ها صورت نگرفته است؛ اینگونه است که ناترازی در صنعت برق منفی ده است. طی 3هفته اخیر به دلیل گرمای هوا، میزان تولید نیروگاه‌های برقابی نیز کمتر شده و این فشار مضاعفی را بر حوزه برق ایجاد کرده است. دولت برای مقابله با این شرایط ترجیح داد فشار اصلی را معطوف صنعت و کشاورزی کند، چرا که نگران است در صورت افزایش خاموشی‌های خانگی، نارضایتی‌ها افزایش یابد. در شرایط فعلی مصرف برق کشور به 74هزار مگاوات رسیده است؛ این در حالی است که مصرف برق ایران حدود 68هزار مگاوات است. در هر سال ایران با 4درصد رشد مصرف مواجه است و در صورتی که فکری برای این مشکل نشود طی سال‌های بعدی با مشکلات افزون‌تری روبه‌رو خواهیم شد. برای حل این مشکل ایران باید از یک طرف، سرمایه‌گذاری‌هایش در صنعت برق و احداث نیروگاه‌ها را افزایش دهد و از سوی دیگر هم برای کوتاه‌مدت زمینه واردات برق از همسایگان را فراهم سازد.
ایران از کشورهای همجوار و کشورهایی که از نظر تکنیکی شباهتی با ایران دارند، می‌تواند برق خریداری کند. کشورهایی مانند ارمنستان، آذربایجان و ترکیه و حتی پاکستان می‌توانند مقصد خرید برق ایران باشند. از سوی دیگر ایران می‌تواند از طریق ترکیه و گرجستان از کشورهای اروپایی برق وارد کند. اما برای بلندمدت باید سرمایه‌گذاری‌های جدی برای بهبود شاخص‌های برق صورت گیرد. مشکل برق ایران در شرایطی بحرانی شده که برخی همسایگان ایران با مازاد تولید برق مواجهند. اما تحریم‌های اقتصادی باعث شده تا ایران نتواند در این خصوص، سرمایه‌گذاری‌های لازم صورت دهد.
سرمایه‌گذاری در این بخش هم هزینه‌بر است. در ازای تولید 1تراوات برق، 1000دلار سرمایه‌گذاری نیاز است. طبیعی است که این میزان سرمایه‌گذاری در شرایط تحریمی برای ایران مقدور نیست. تصمیم‌سازان ایرانی ترجیح می‌دهند، اولویت مصرف دلارهای خود را صرف تامین اقلام اساسی و... کنند تا اینکه این دلارها را صرف سرمایه‌گذاری در حوزه برق کنند.
اما صنعت برق کشور در زمره صنایع پیشران اقتصادی است که باعث رشد سایر صنایع می‌شود. اگر در سال‌های پیش‌رو سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در حوزه زیرساخت‌های این بخش انجام نشود، رشد اقتصادی کشور با معضلات بسیاری مواجه می‌شود. در حال حاضر اقتصاد ایران با رشد اقتصادی 4درصدی روبه‌روست، تداوم کمبود برق باعث می‌شود تا آهنگ تولید کشور نزولی شود. بر اساس اعلام مسوولان در سال جاری حدود 15هزار مگاوات ناترازی برق در کشور وجود دارد. این ناترازی بین مصرف‌کنندگان بزرگ مانند صنایع فولاد، سایر صنایع فلزی، پتروشیمی‌ها و... توزیع می‌شود و نتیجه این کمبود در کاهش تولید و نهایتا پایین آمدن رشد اقتصادی نمایان می‌شود. مشکلی که تداوم آن بدون تردید کشور را وارد دوره‌ای از رکود مستمر می‌سازد.
