تغییر نقطه ثقل ساخت و ساز در پایتخت؟

گروه راه و شهرسازی|

 نقطه ثقل ساخت و ساز از مناطق شمالی شهر تهران به مناطق جنوبی این شهر تغییر یافته است. در این گزاره، در حالی که آمار معتبری از فعالیت‌های ساختمانی از مناطق پایتخت نیست، کمتر می‌توان شک کرد تا اینکه گفته شود، سازندگان مناطق شمال شهر به جنوبی‌ترین منطقه شهر کوچ کرده‌اند. 

آنگونه که شهردار منطقه ۲۰‌ خبرداده است، افزایش ۴۳ درصدی صدور پروانه در این منطقه به واسطه حذف برخی محدودیت‌های قانونی بوده است و همین مساله منجر به ایجاد جذابیت برای سازندگان شمال شهر اعلام شده است.

این در حالی است که بنا بر گزارش خزانه داری شورای شهر تهران، شهرداری در سال گذشته، «۸ هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان به سازندگان شمال تهران تخفیف داد تا 30 هزار میلیارد تومان درآمد داشته باشد». از این رو، مشاهده می‌شود که شهرداری برای تمام سازندگان مناطق شمالی و جنوبی و... امتیازاتی را قایل شده تا قفل ساخت و ساز در تهران را بشکند. اگر چه تخفیف دادن به سودآورترین کسب و کار در شمال پایتخت، از سوی شهروندان زیر علامت سئوال است، اما نادیده گرفتن مقررات شهرسازی در منطقه 20 نیز نشانی دیگر از تمایل شهرداری تهران برای کسب درآمد بیشتر از ساخت و ساز ارزیابی می‌شود. همان نکته‌ای که به شهرفروشی یا تراکم فروشی مشهور شده است و مدیریت شهری ششم اما کلا آن را انکار می‌کند.

   رشد 43 درصدی پروانه ساختمانی در منطقه 20

رضا شنگی، شهردار منطقه 20 اما دیروز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت منطقه ۲۰ و تاکید بر اینکه مساحت این منطقه ۲ هزار و ۳۹۴ هکتار است و ۲۱۰ کیلومترمربع آن در حریم واقع شده است، گفت: با این حال ۷.۴۲ درصد منطقه را بافت فرسوده به خود اختصاص داده است اما نکته قابل توجه این است که در این ۷ درصد از مساحت منطقه، حدود ۳۶۷ هزار و ۴۲۹ نفر زندگی می‌کنند.

وی با اشاره به آمار صدور پروانه‌های ساختمانی در این منطقه و صدور ۷۹ پروانه در ۵ ماهه اول سال گذشته، اظهار کرد: این در حالی است که با رفع محدودیت‌ها و ارایه تشویق‌های ساخت و ساز در ۵ ماهه سال جاری تعداد ۲۲۷ پروانه ساختمانی صادر شده است که ۹۷ مورد پروانه شهرسازی و ۱۳۰ مورد نیز سایر پروانه‌ها بوده است و به عبارت دیگر باید گفت که مقایسه صدور پروانه‌ها طی این مدت در سال گذشته با سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که شاهد رشد ۴۳ درصدی تعداد پروانه‌های صادره در منطقه ۲۰ بوده‌ایم.

رفع محدودیت‌ها عامل رشد ساخت و ساز

شهردار منطقه ۲۰ درباره چرایی رشد ۴۳ درصدی صدور پروانه در این منطقه با تاکید بر اینکه در ضوابط طرح تفصیلی قدیم، مشوق‌هایی وجود داشت که در بازنگری سال ۹۸، تا اندازه‌ای این مشوق‌ها محدود شد، گفت: ولی این محدودیت‌ها مجددا برطرف شد و همین امر باعث تشویق مردم برای نوسازی بافت‌های فرسوده شد؛ البته از سوی دیگر نیز به دنبال تسهیل‌گری همچون معافیت از پرداخت عوارض و... در این بخش بودیم و پرونده‌های مرتبط با بافت فرسوده را به صورت ویژه پیگیری می‌کنیم و همین تسهیل گری، مشوقی برای سازندگان شد تا پروانه کسب کنند.

علت جذابیت منطقه 20 برای سازندگان

شنگی درباره چشم‌انداز ساخت و ساز منطقه نیز با بیان اینکه افزایش قیمت مسکن در مناطق شمالی، ساخت و ساز در مناطق جنوبی و حاشیه‌ای را به یک فرصت برای سازندگان تبدیل کرده است، افزود: بر همین اساس، طی یکی دو سال گذشته ما توانستیم سازندگان مناطق شمالی را در منطقه خود جذب کنیم تا با توجه به راه‌اندازی قرارگاه مسکن، انبوه‌سازی را در منطقه تقویت کنیم.

وی ادامه داد: از این رو، ما بر اساس پروانه‌های صادر شده و در حال صدور، آینده ساخت و ساز مسکن در منطقه ۲۰ را بسیار روشن ارزیابی می‌کنیم و خوشبختانه امروز سازندگان مناطق شمالی، علاقه‌مند به ساخت و ساز در منطقه ما هستند و یکی از دلایل اصلی این امر، میزان نقدشوندگی بالا در مسکن‌های ساخته شده در این منطقه است که به نسبت مناطق شمالی شهر تهران، از قیمت معقول‌تر و منصفانه‌تری برخوردار است.

رشد تولید مسکن در تهران در 1402

پیش از این حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران اعلام کرد، در 4 ماهه ابتدای سال جاری برای ۱۴ هزار ۸۱۳ واحد مسکونی پروانه ساخت صادر شده است. به گفته او، «این آمار بیانگر رشد تولید مسکن در سال جاری است.»

اگرچه درخواست صدور اجازه ساخت مسکن و صدور پروانه ساختمانی از سوی شهرداری نوعی سیگنال افزایش عرضه مسکن نوساز به شمار می‌رود، اما از آنجا که فرایند ساخت دستکم حدود 2 سال زمان می‌برد و همچنین الزاما همه پروانه‌های صادره منجر به صدور پایان کار در پایان این موعد دو ساله نمی‌شود، می‌توان گفت که این میزان ساخت و ساز، اگرچه نسبت به سال‌های گذشته از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است، اما در کلیت بازار مسکن شهر تهران که با تقاضای انباشته مواجه است، اثر زیادی نخواهد داشت. البته در صورتی که این رشد قابل توجه در فصل ثلث اول سال، در مابقی ماه‌های مانده از سال نیز تکرار شود، آن موقع می‌توان از یک جهش بزرگ در بازار ساخت و ساز تهران یاد کرد. 

در این حال، صارمی تصریح کرد: در چهار ماهه اخیر، چهار هزار و ۳۲۲ مورد پروانه ساختمانی در شهر تهران صادر شده که این آمار در مدت مشابه سال گذشته، هزار و ۳۱۵ مورد بوده است، بنابراین شاهد رشد حدود ۳۲۰ درصدی صدور پروانه در چهار ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته هستیم.

وی اظهار کرد: از مجموع پروانه‌های صادر شده در چهار ماهه ابتدایی امسال، ۱۴ هزار و ۸۱۳ واحد مسکونی احداث خواهد شد، این در حالی است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۹ هزار و ۵۰۸ واحد مسکونی بوده و این آمار بیانگر این است که شاهد رشد تولید مسکن در سال ۱۴۰۲ خواهیم بود. معاون شهردار تهران تصریح کرد: از لحاظ متراژ ساخت ‌و ساز نیز در چهار ماه ابتدایی امسال، مجوز ساخت برای حدود ۲ میلیون و ۶۰۴ هزار و ۸۵۶ مترمربع صادر شده که این عدد در مدت مشابه سال گذشته حدود یک میلیون و۷۵۸ هزار و ۲۹۲ مترمربع بوده است که مقایسه این دو عدد، رشد حدود ۵۰ درصدی ساخت و ساز در پایتخت را نشان می‌دهد.

وی با اشاره به کاهش زمان صدور پروانه‌های ساختمانی اظهار کرد: شهرداری تهران با هدف افزایش رضایت شهروندان، کاهش زمان صدور پروانه را در دستور کار خود قرار داده است که در نتیجه اقدامات صورت گرفته، میانگین زمان صدور پروانه از ۱۰۶ روز در ۴ ماهه ابتدایی سال گذشته به ۶۲ روز در ۴ ماه امسال کاهش یافت.

صارمی افزود: مناطق ۱۵، ۴ و ۱۴ در صدر جدول بیشترین تعداد صدور پروانه در چهار ماه ابتدایی امسال قرار گرفتند، همچنین در این بازه زمانی مناطق ۹، ۱۲ و ۳ کمترین تعداد صدور پروانه را داشتند.

9 هزار پروانه ساخت در 1401

در 20 اسفند سال گذشته اما حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران از رونق ساخت و ساز در بافت فرسوده و سوق یافتن تمرکز ساخت‌وساز از مناطق شمالی به مناطق جنوبی شهر خبر داد و با اشاره به رونق ساخت و ساز در مناطق جنوبی شهر، گفت: آمار صدور پروانه ساخت از حدود ۶ هزار پروانه در سال ۱۴۰۰ به حدود ۹ هزار پروانه در سال جاری رسیده است و

پیش بینی ما این است که این تعداد به حدود ۱۰ هزار پروانه در سال ۱۴۰۲ برسد.

رشد صدور پروانه‌ ساخت در بافت فرسوده

پیش از این، شهردار تهران نیز با اشاره به رشد صدور پروانه ساخت و ساز در پایتخت، گفت: بیشترین رشد صدور پروانه در بافت فرسوده است.

علیرضا زاکانی اظهار کرد: نسبت به سال گذشته شیب صدور پروانه به صورت جدی رشد پیدا کرده است. به‌طوری که سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۸۰ درصد رشد صدور پروانه داشتیم که این رقم در بافت فرسوده ۶۸درصد افزایش داشته است. هدف‌گذاری کرده‌ایم با نوسازی؛ ناایمنی و سستی بافت فرسوده را تغییر دهیم.

وی افزود: ناظر به صدور پروانه کل زیرساخت و شرایط را بازبینی می‌کنیم. میانگین زمان صدور پروانه ۳۷۰روز بود که به دو ماه و در بعضی مناطق به چهار ماه کاهش یافت. بخش عمده کار صدور پروانه، مربوط به شهرداری است، اما بخشی نیز مربوط به خارج از شهرداری است که از عهده ما خارج است، چون اطلاعات برای استعلام برخط نیست.