چالش‌های تولید و صادرات فرش دستباف
می‌گویند هنوز هم فرش ایرانی حرف اول را در بازارهای دنیا می‌زند، اما این روزها حال و روز فرش دستباف ایرانی چندان خوش نیست. زیاده‌خواهی واسطه‌ها و رنج معیشت قالیبافان با هر گره فرش گره خورده و باید فکری به حال این هنر صنعت کرد تا اصالتش را حفظ کند. به گزارش فارس، هر بار سخن از صادرات غیرنفتی به میان می‌آید فرش دستباف ایرانی جزو نخستین اقلام صادراتی است که خیال مسوولان راحت است، حداقل چند صد میلیون دلاری از این طریق برای کشور ارزآوری دارد. اما نباید فراموش کرد که برای رونق، حفظ بازارهای دنیا و حفظ کیفیت باید حمایت و برنامه‌ریزی کرد و دیگر بازاریابی سنتی چند تاجر که شاید با ارتباط شخصی مشتری‌یابی می‌کنند، پاسخگوی نیاز کشور نباشد. در این بین با تشدید تحریم‌ها طی سال‌های 90 تا 92، حجم صادرات فرش ایرانی به‌شدت کاهش یافته است، تا حدی که بنا بر اذعان خسروتاج معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، زمانی بیش از 500میلیون دلار تا چند سال گذشته صادرات فرش داشته‌ایم، اما اکنون این رقم به 330میلیون دلار رسیده است. آمارها حاکی از آن است که ایران 40درصد صادرات فرش جهان را داشته و پس از آن هندوستان 30 درصد از بازارهای جهانی فرش، پاکستان 15درصد و ترکیه 11درصد را از آن خود کرده‌اند و درنهایت 3.5 درصد از این میزان به چینی‌ها می‌رسد. همواره در حوزه تولید فرش دستباف و صادرات آن، دغدغه‌هایی مطرح می‌شود که ورود فرش‌های بی‌کیفیت چینی و هندی با نام ایرانی، تقلب در تولید مواد اولیه که در نهایت پس از شست‌وشو آبروی فرش ایرانی را همراه با رنگ از خود می‌برد، یکی از دغدغه‌هایی است که چند سال اخیر به علت افزایش قیمت مواد اولیه مطرح شده است. تولید فرش دستباف ایرانی اکنون با فرازونشیب‌هایی روبه‌روست که شاید حل این مشکلات با اندکی برنامه‌ریزی قابل حل باشد. یکی از این مشکلات، کیفیت رنگ‌های مورد استفاده در تولید فرش دستباف ایرانی و دیگری، گرانی مواد اولیه است. یکی از پیشکسوتان حوزه تولید فرش دستباف می‌گوید: دولت باید شرایطی را فراهم کند که پشم در فصل مناسب از دامداران خریداری شده و در سیستمی مناسب، رنگرزی و شستشوی استانداردی روی این پشم‌ها صورت گیرد. وی یکی دیگر از مشکلات حوزه فرش را به روز نبودن طرح‌های نو دانسته و می‌افزاید: ذایقه و سلیقه مشتری، چه داخلی و چه خارجی روز به روز تغییر می‌کند و لازم است، در طراحی‌های فرش ایرانی تجدیدنظر شود. قیمت تمام‌شده فرش دستباف یکی دیگر از مسایلی است که برخی تولیدکنندگان روی آن حرف‌هایی دارند.
وقتی کیفیت فدای قیمت می‌شود
یکی از آسیب‌هایی که این روزها گریبانگیر کیفیت و قیمت فرش دستباف ایرانی شده، قیمت بالای مواد اولیه است. تا حدی که برخی شهرهای کوچک و تولیدکنندگان کم‌توان، رو به مواد بی‌کیفیت آورده تا شاید قیمت خود را پایین بیاورند، در حالی که این کار چیزی جز ضربه به نام فرش دستباف ایرانی در پی ندارد. در کنار این مساله، زمانی فرش دستباف جزیی از سبد خانوار ایرانی محسوب می‌شد، اما به مرور این هنر صنعت جای خود را به فرش‌های ماشینی در خانه‌ها داد، در حالی که از لحاظ سلامت فرش به دلیل وجود الیاف پلاستیکی در فرش ماشینی، این فرش‌ها عمر کوتاهی داشته و فقط زیبایی ظاهر را یدک می‌کشند، در حالی که فرش دستباف حداقل تا 60 سال کارکرد مفید دارد.
