چالش‌های تعرفه‌گذاری ادامه دارد

تعرفه خدمات ارتباطی به ویژه اینترنت، با وجود رشد روند تعرفه اینترنت در جهان و مهم‌تر از آن افزایش هزینه‌ها و تورم سالانه در کشور افزایش نیافته است، همین امر موجب انتقاد فعالان این صنعت شده است.

حال معاون راهبردی سازمان تنظیم مقررات می‌گوید وزارت ارتباطات و تمام بدنه آن لزوم این اصلاح را پذیرفته‌اند، اما مسوولیت اتخاذ تصمیم و اقدام برای اصلاح تعرفه‌ها چالش‌برانگیز شده است. همواره یکی از مباحث محل مناقشه در ایران، بحث قیمت اینترنت است. شرکت‌های ارایه‌کننده اینترنت همواره از قیمت پایین اینترنت، و از طرفی کاربران نیز از قیمت و کیفیت اینترنت در ایران ابراز نارضایتی کرده‌اند.

بررسی تک‌بعدی سرعت یا فقط قیمت نتیجه صحیحی به همراه نخواهد داشت؛ لذا از چند منظر این موضوع بررسی می‌شود. بررسی از منظر سرعت و قیمت بسته‌ها آن‌طور که طی سال‌های اخیر در گزارش‌های بین‌المللی ارایه شده، اینترنت ثابت ایران یکی از ارزان‌ترین‌ها در بین کشورهاست ضمن اینکه اپراتورهای اینترنتی در ایران از پایین بودن تعرفه‌ها شاکی هستند و از طرفی کاربران هم مدام از پایین بودن سرعت و اختلالات گسترده شکایت دارند. برای ارایه‌دهندگان خدمات اینترنت بسیار مهم است که دسترسی قابل اعتماد و مقرون‌به‌صرفه‌ای را برای مشتریان خود فراهم کنند. با این حال، با افزایش اخیر فیلترینگ در دسترسی به اینترنت از یک ‌سو و رشد نرخ تورم و نرخ ارز و حمایت ناکافی از صنایع مخابرات برای نرخ‌های ویژه ارز، بر قیمت‌گذاری طرح‌های عرضه‌شده از سوی شرکت‌های ارایه‌دهنده اینترنت تاثیر مستقیمی گذاشته است.

فیلترینگ و محدود کردن دسترسی به اینترنت از سوی نهادهای ذی‌ربط، جریان اطلاعات و محتوا را محدود می‌کند که منجر به کاهش استفاده مشتری از پهنای باند شده و از طرف دیگر قیمت‌گذاری دستوری که از جانب دولت تحمیل می‌شود، هر دو باعث کاهش درآمد ارایه‌دهندگان سرویس اینترنت می‌شود؛ کاهش درآمد، همراه با افزایش هزینه‌های زیرساخت‌ها و تجهیزات به‌ دلیل رشد نرخ ارز، افزایش هزینه‌های نیروی انسانی به‌ دلیل نرخ تورم و سایر هزینه‌های جاری بر ارایه‌دهندگان خدمات ارتباطی فشار سنگینی وارد می‌کند تا نه در جهت کسب سود، بلکه فقط برای کنترل جریان نقدینگی شرکت، قیمت طرح‌های خود را افزایش دهند. نرخ تورم باعث افزایش قابل توجه نرخ تبدیل ارز شده است که بر هزینه‌های نگهداری و به‌روزرسانی تجهیزات شبکه و سایر اجزای لازم برای ارایه خدمات اینترنتی باکیفیت تاثیر می‌گذارد.

این افزایش هزینه‌ها ممکن است به ارایه‌دهندگان خدمات ارتباطی این فشار را وارد کند تا استراتژی قیمت‌گذاری خود را برای حفظ توازن مالی و در نهایت سودآوری خود حفظ کنند. کالاهای حوزه ارتباطات از جمله اینترنت جزو مواردی هستند که طی سال‌های اخیر تغییر قیمت چندانی پیدا نکرده‌اند، با وجود این، کاربران رضایت چندانی از کیفیت آن ندارند. اینترنت نیز از این قاعده مستثنی نیست. به نظر می‌رسد یکی از دلایل اصلی در افزایش نیافتن تعرفه اینترنت مخالفت مردم با این تصمیم است چرا که کاربران اینترنت معتقدند درحال‌حاضر با توجه به سرعت و کیفیت اینترنت و همچنین وضعیت اقتصادی کشور تعرفه پایینی برای اینترنت نمی‌پردازند. در نشست هم‌اندیشی اپراتورها و رگولاتوری درباره اصلاح تعرفه اینترنت‌، فعالان این حوزه نظرهای متفاوتی درباره لزوم اصلاح تعرفه ترافیک داخلی و اینترنت مطرح کردند.

تعرفه اینترنت ‌ با سرمایه‌گذاری سازگار نیست

محمد کشوری فعال حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، با اشاره به وضعیت فعلی گفت: در ایران دو سوم ترافیک شبکه، ترافیک همراه است و این عدم توازن در مصرف ترافیک شبکه ثابت و همراه را نشان می‌دهد. به علاوه آنکه طبق آمار قیمت موثر اینترنت ثابت و سیار در ایران جز ارزان‌ترین تعرفه‌ها در جهان است در صورتی که از نظر جایگاه کیفی اینترنت در هر دو دسته اپراتور در رتبه‌های پایینی قرار داریم. طبق گفته او طی چند سال گذشته حاشیه سود اپراتورها کاهش یافته و همین امر موجب نامتوازن شدن جریان درآمدی شرکت با سرمایه مورد نیاز آنها با سرمایه‌گذاری شده است از همین پس قطعا نیازمند اصلاح تعرفه‌ها هستیم.

ذهینت مردم را آماده کنید

مهدی روحانی‌نژاد، معاون راهبردی سازمان تنظیم مقررات، ضمن‌پذیریش نیاز به افزایش تعرفه و مصمم بودن سازمان و وزارت ارتباطات به این امر گفت: در بحث اصلاح نظام تعرفه اینترنت‌ در کشور، چند دغدغه وجود دارد که تصمیم‌سازی و اقدام را با چالش مواجه کرده است. اولویت اول و مهم دولت و حاکمیت افزایش مصرف و سهم ترافیک داخلی در قبال اینترنت است و هر گونه اصلاح و افزایش قیمت باید با مدلی صورت بگیرد که تقویت‌کننده ترافیک داخلی باشد.

وزارت ارتباطات و تمام بدنه آن لزوم این اصلاح را پذیرفته‌اند، اما مسوولیت اتخاذ تصمیم و اقدام برای اصلاح تعرفه‌ها چالش‌برانگیز شده است. بنابراین ضروری است ذی‌نفعان و بازیگران این صنف در یک حرکت هماهنگ رسانه‌ای در کنار وزارت ارتباطات قرار بگیرند تا هم آماده‌سازی اجتماعی و ذهنیت مردم جهت توجیه لزوم افزایش قیمت‌ها و حفظ و ارتقای کیفیت شبکه‌ها و هم چانه‌زنی صنفی با دیگر نهادهای تصمیم‌گیر در کشور جهت اصلاح ذهنیت مسوولان به نحو احسن صورت گیرد.

بهای ترافیک داخلی  به نصف تعرفه اینترنت‌ برسد

محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل یکی از اپراتورهای اینترنتی با اشاره به متغیرهای موثر در قیمت‌گذاری اینترنت گفت: با مصوبه ۳۴۴، هزینه‌های انتقال تا ۵ برابر افزایش پیدا کرده است. توسعه CDN توسط تولیدکنندگان و مراکز داده در نواحی کشور روش معقول‌تری است که تا ۳.۵ برابر هزینه‌های سرمایه‌گذاری و عملیاتی این بازیگران را افزایش خواهد داد. با این هزینه‌ها حتی با وجود پروژه فیبر نوری تولید محتوا ناممکن خواهد بود و پیشنهاد داد قیمت ترافیک داخلی به جای ۱۵ درصد قیمت اینترنت، همانند بخش خرده‌فروشی به نصف قیمت اینترنت بین‌الملل افزایش یابد.

هدف قیمت‌گذاری فعلی ترویجی بود

عباس لطفعلیان معاون بازاریابی و فروش یکی از اپراتورهای همراه در این نشست با بیان اینکه نیازمند آموزش برای اصلاح ذهنیت مراجع و رگولاتور برای دخالت در تعرفه‌گذاری هستیم، گفت: بسته‌های فعلی موبایل در سال ۹۵ و برای افزایش ضریب نفوذ و به صورت ترویجی تعریف شده‌اند. اقدامات سازمان تنظیم در سال ۱۳۹۷ در ایجاد مقررات برای لزوم تایید بسته‌های ترویجی و بعد در سال ۱۳۹۹ در جلوگیری از افزایش قیمت اپراتورها موجب وضعیت بحرانی فعلی شده است.

 بسته‌های پرمصرف گران شود

خسرو ساطعی یکی از مدیران اپراتور همراه پیشنهاد داد در کوتاه‌مدت این اپراتور برای افزایش قیمت، حمایت از اقشار کم درآمد را با حفظ بسته‌های کم حجم فعلی ادامه خواهد داد. در کنار این با افزایش قیمت بسته‌های پرمصرف‌ها، بسته‌های تشویقی و تخفیفی در راستای رشد سهم ترافیک داخلی ارایه خواهد شد و با توسعه 5G بسته‌های حجیم با ظرفیت جدید و قیمت مناسب ارایه می‌شود. از نظر او در بلندمدت باید اختلاف معنادار بین قیمت اینترنت ثابت و سیار (جهت حمایت از توسعه فیبر نوری) و انتقال پرمصرف‌ها به بخش ثابت ایجاد شود.

تعرفه اینترنت‌ با تورم همگام شود

صابر فیضی، مدیرعامل اپراتور ثابت بر یک پیشنهاد اصلاح بلندمدت تاکید کرد. از نظر او باید تعرفه اینترنت‌، متناسب با تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی (یا درصدی از آن) امکان افزایش یابد. همچنین اپراتورها در بحث رسانه‌ای و در توجیه این موضوع برای مسوولان و دولت، باید موضوع انتفاع کشور، حاکمیت و خود دولت از محل این اصلاح را موکدا یادآوری کنند.

تعرفه اینترنت‌ و ترافیک داخلی همسان شود

یکسان‌سازی قیمت ترافیک داخلی با قیمت اینترنت مورد تاکید مسعود بمانی‌پور، مدیرعامل یکی از شرکت‌های اینترنتی بود، چرا که سهم هزینه‌های دیگر در اپراتورها بیشتر از سهم ترافیک است و درآمد باید پاسخگوی آن هزینه‌ها هم باشد. ایمان میری یکی دیگر از مدیران حوزه فناوری اطلاعات به آزادسازی بسته‌های خدماتی اشاره کرد زیرا این امر در نهایت منجر به رقابت در بازار و افزایش کیفیت خدمات مورد نیاز مصرف‌کننده می‌شود. عبدالحسین بیدآبادی، مدیرعامل صیانت نیز در جهت افزایش سهم ترافیک ثابت به همراه، افزایش قیمت ۲۶درصدی برای اینترنت بسیار ناچیز دانست و تاکید کرد اختلاف قیمت بین ثابت و سیار باید معنادار باشد.