بورس تهران در حال سوختن

پس از بازدهی منفی متوالی دو هفته اخیر بازار سرمایه اولین روز کاری هفته را نیز منفی آغاز کرد. آتش جنگ میان حماس و اسراییل هر روز شعله‌ورتر می‌شود و به نظر می‌رسد بورس تهران نیز در حال سوختن در این آتش است.

بورس تهران بسیار حساس است و از تمامی اتفاقات تاثیر می‌پذیرد؛ اگر اتفاقی در کشورهای منطقه و جهان رخ دهد یا بازارهای مالی دچار نوسان شود، بلافاصله بازار سرمایه واکنش نشان می‌دهد و تغییر شرایط می‌دهد. برخی از کارشناسان علت این موضوع را دخالت‌ها و دستکاری در بازار می‌دانند و عقیده دارند که افزایش دخالت‌ها از سال 99 باعث شده که بورس حساسیت بیشتری نسبت به موضوعات داشته باشد. البته سایر بازارهای مالی نیز از جنگ میان این دو گروه تاثیرپذیرفته‌اند اما وضعیت بورس حساس‌تر است.

بازارهای مالی ایران در سال 1398 بعد از ترور سردار سلیمانی با شوک منفی سنگینی همراه شد و بازار سهام یک هفته سرخ‌پوش ماند و تمامی سهام در صف فروش معامله می‌شدند اما پس از برطرف شدن احتمال جنگ، بورس به روال عادی خود بازگشت. اکنون نیز نمی‌توان آینده‌ای برای جنگ میان حماس و اسراییل متصور بود و مشخص نیست دامنه این جنگ به کدامین سو ختم خواهد شد. اما اینطور به نظر می‌رسد که آتش جنگ از میان حماس و اسراییل به بورس تهران رسیده و تالار شیشه‌ای با جنگی جانانه سرخ‌پوش شده است.

یکی از کارشناسان بازار سرمایه درخصوص تاثیر جنگ روی بازارهای مالی نوشت: طبیعتا هر ریسکی بر بازارهای مالی اثرگذار است که اگر این ریسک ابعاد بزرگی مانند جنگ‌ها و ... را به همراه داشته باشد، زمینه‌های ایجاد چالش‌های سیاسی، مالی و ‌... فراهم می‌شود که همیشه چنین ریسک‌هایی بر بازارهای مالی اثرگذار است، حتی اعمال برخی تحریم‌ها هم می‌تواند بازارهای مالی را تحت تأثیر قرار دهد. همانطور که در بازارهای جهانی شوک‌های ناشی از جنگ به بازارهای مالی چون بازار سهام وارد شد، به‌نظر می‌رسد با تداوم جنگ مشکلات و تنش‌هایی که در قالب تنش‌های سیاسی به وجود می‌آید آثار خود را مدت‌ها بر جای می‌گذارد. بنابراین در بلندمدت باید منتظر تحولات جدید در بازارهای مالی و حتی بازارهای دارایی باشیم.

   بورس تغییر مسیر می‌دهد؟

محمدرضا اعلمی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگوی اخیر خود در خصوص تاثیرات جنگ روی بورس توضیح داده بود: «با توجه به حجم معاملات و روند گذشته شاخص کل، این موضوع به ذهن متبادر می‌شود که بازار به نوعی فریز شده است و ما از این بازار فریزشده نمی‌توانیم انتظار یک بازار خیلی خوب داشته باشیم و به جز اتفاقی که روز گذشته افتاد، نمی‌توانیم انتظار ریزش‌های خیلی شدید را داشته باشیم.

به بیان دیگر اقتصاد کلان ما به‌گونه‌ای مدیریت می‌شود که به جای ورود پول به بازار بورس به سمت بانک‌ها و سایر بازار‌ها هدایت می‌شود. از طرف دیگر به دلیل تصمیمات دولت مبتنی بر واردات خودرو در بازار خودرو شاهد رکود و کاهش قیمت هستیم. در بازار مسکن نیز شاهد یک نوع رکود هستیم. در حال حاضر معتقدم سرمایه‌ها به سمت اقتصاد بانکی و سیستم بانکی درحرکت است. از طرف دیگر هر جایی که بازار به نحوی می‌خواهد خود را پیدا کند و شاهد ورود نقدینگی حقیقی باشد با نوعی خبردرمانی یا اعمال یکسری ریسک‌های سیستماتیک در کلان اقتصادی شاهد ریزش‌های بازار هستیم که آخرین آن را نزدیک به دو ماه پیش شاهد بودیم.

از آنجایی که اکثر شرکت‌های ما یا پتروشیمی هستند یا پالایشگاهی انتظار افزایش شاخص کل را نداشتیم. اما از آنجایی که اتفاقات ممکن است تحلیل‌ها را به سمت دیگری ببرد، جنگی که از طرف حماس به سمت نیروهای رژیم صهیونیستی آغاز شد، ریسک سیستماتیکی بود که بر بازار ما اعمال شد. روز شنبه تا اواسط روز شاهد یک بازار خوب بودیم که می‌توانست رو به مثبت باشد اما ناگهان با اخباری که منتشر شد شاهد بازاری منفی شدیم.این منفی شدن‌ها در واقع اثر منفی اخبار جنگ بر رفتار سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بود. تحلیلی که از اوضاع منطقه دارم، این است که این جنگ، ایران را مستقیماً وارد فاز جنگ نمی‌کند و این موضوع بیشتر یک فضاسازی رسانه‌ای است تا اینکه در عمل ایران بخواهد وارد صحنه جنگ شود. از این رو ذهنیت من بر این است که با گذشت روزهای آینده فضا شفاف‌تر می‌شود و با برطرف شدن احتمال جنگ شاهد بازار بهتر و مثبت‌تری خواهیم بود.»

    عملکرد بورس در اولین روز کاری هفته

شاخص کل بورس در اولین روز کاری هفته یعنی شنبه 22 مهر ماه روند نزولی داشت اما همچنان سفت و سخت محدوده دو میلیونی را نگاه داشته است. شاخص کل بورس در این روز افت 18 هزار و 289 واحدی معادل 0.91 درصد را متحمل شد تا به تراز دو میلیون و 1 واحدی برسد. همچنین شاخص هم‌وزن کاهش 10 هزار و 413 واحدی برابر با 1.51 درصدی را تجربه کرد و به محدوده 680 هزار واحدی رسید. در سوی دیگر بازار نیز شاخص کل فرابورس با کاهش 1.39 درصدی در سطح 24 هزار و 899 واحدی ایستاد. 

از سوی دیگر ارزش معاملات بازار نسبت به چهارشنبه هفته گذشته کمی رشد کرد و به محدوده 3 هزار و 165 میلیارد تومان رسید. همچنین 634 میلیار تومان نقدینگی از بازار خارج شد و ارزش دلاری بازار در محدوده 241 میلیارد دلار است. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 4 هزار و 742 میلیارد تومان بود که 37 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز شامل می‌شود. روز شنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار برای هفدهمین روز متوالی منفی شد و 635 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد.

در اولین روز کاری هفته تنها 14 سهم صف خرید بودند و مابقی صف خریدی نداشتند. روز اخیر صنعت خرده‌فروشی به استثنای وسایل نقلیه موتوری با بازدهی مثبت 2.71 درصد تنها صنعت مثبت بازار بود. پس از این صنعت به ترتیب صنایع تامین سرمایه، خدمات رفاهی متنوع، حمل و نقل بار زمینی، فعالیت مهندسی، هتل و رستوران، بیمه و دارویی بازدهی منفی کمتری داشتند.

به عقیده کارشناسان آتش اصلی جنگ میان حماس و اسراییل به جان بورس افتاده است؛ چراکه شرایط بازار طبیعی بوده و هیچ تحلیلی در برگیرنده این همه منفی در بازار نیست! درست است بازار سرمایه نسبت به اخبار منطقه حساس است و هر تنشی می‌تواند شرایط را برهم بزند اما مسوول امر نیز باید به شرایط رسیدگی کنند تا شرایط از این وخیم‌تر نشود.