انحراف شورا از مسیر «سیاست‌گذاری» و «نظارت»

گروه راه و شهرسازی|

«توجه بیش از پیش شورای شهر به امور اجرایی و تصویب مصوبات مرتبط با مسائل روزمره» و «وزن سنگین وضع مقررات در قیاس با انجام وظیفه نظارتی شورای شهر» دو مشکل عمده پارلمان شهری پایتخت است که از سوی اعضای این شورا تبیین شد. مساله‌ای که به گفته آنها منجر به شکل‌گیری «جنگلی از قوانین» شده است اما از کارآمدی و کارایی لازم برخوردار نیست چرا که در زمینه اجرا و نظارت آنگونه که باید اقدامی صورت نمی‌گیرد.

در همین رابطه، دیروز احمد صادقی، رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه شورا از مسیر سیاست‌گذاری خارج شده و بیشتر به امور اجرایی توجه دارد، گفت: ما یک ماه به شهرداری فرصت دادیم که لایحه‌ای در زمینه تحقق شعار سال ارایه دهد، اما پنج ماه از این موضوع گذشته و هنوز لایحه‌ای ارایه نشده است.

صادقی در یکصد و هشتاد و ششمین جلسه دوره ششم شورای اسلامی شهر تهران در نطق پیش از دستور خود در مقایسه عملکرد شورا از دوره یکم تا پنجم، اظهار کرد: مطالعاتی در مرکز مطالعات و دانشگاه محقق اردبیلی در خصوص عملکرد دوره اول تا پنجم شورای شهر تهران انجام شده است و باید توجه داشته باشیم که پس از چهار سال، دوره ششم نیز مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.

رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه ارزیابی‌ها براساس تعداد مصوبات، لوایح و طرح‌ها صورت گرفته است، یادآور شد: اینکه شورا تا چه اندازه به مصوبات توجه داشته و آن را پیگیری کرده، مورد ارزیابی قرار گرفته است. وی با بیان اینکه سعی کردیم میانگین دو ساله دوره ششم شورا را با میانگین دو ساله دوره‌های قبل مقایسه کنیم، تصریح کرد: شورای ششم از ابتدا تا امروز بیش از ۷ هزار مصوبه داشته است و این در حالی است که میانگین دو ساله ادوار قبلی ۳ هزار و ۵۲۱ مصوبه است. بنابراین شورای ششم پرکارترین دوره بوده و مصوبات باغات و نظارت ملی رشد قابل توجهی نسبت به دوره‌های قبل داشته است.

   نشانه خروج از مسیر سیاست‌گذاری

صادقی تاکید کرد: تعداد مصوبات عمومی در دوره ششم شورا کاهش پیدا کرده است که نشان می‌دهد شورای شهر از مسیر سیاست‌گذاری خارج شده و بیشتر به امور اجرایی توجه دارد. مصوبات نظارت مالی سهم اندکی از مصوبات دوره‌های مختلف را به خود اختصاص داده است و بیشترین سهم مصوبات عمومی به دوره اول و سوم اختصاص دارد و در دوره دوم بیشترین درصد مصوبات به باغات ارتباط دارد.

عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه در طول دوره‌های شورای شهر، سهم لوایح در مصوبات رشد داشته و طرح‌های عمومی کاهش یافته است، یادآور شد: این نشان می‌دهد که ابتکار عمل از شورا خارج شده و به شهرداری سپرده است. وی افزود: کمیسیون برنامه و بودجه همواره پرارجاع‌ترین کمیسیون بوده است. همچنین در دوره ششم میزان ارجاع به کمیسیون نظارت و حقوقی کمتر از نیمی از ارجاعات چهار کمیسیون دیگر شورا بوده است.

صادقی با بیان اینکه روند تعداد مصوبات در حوزه باغات، تشکیلات و وظایف و نظارت مالی افزایشی بوده است و در حوزه خدمات شهری و فرهنگی و اجتماعی با کاهش مصوبات روبه رو بوده‌ایم، گفت: دغدغه‌های مقام معظم رهبری نسبت به شورا در ادوار مختلف در چهار حوزه تقسیم‌بندی شده و تعداد مصوبات براساس این دغدغه‌ها احصا شده و نشان‌دهنده این است که شورا چه میزان به بیانات رهبر معظم انقلاب توجه دارد. وی ادامه داد: ۱۱۲ مصوبه شورا در راستای منویات رهبری بوده که ۵ درصد کل مصوبات ادوار شورا را به خود اختصاص می‌دهد. از دوره سوم افزایش قابل توجهی را در راستای این شاخص‌ها شاهد بودیم که با افزایش توجهات، در دوره پنجم به ۵.۲ درصد رسیده است.

   بی‌توجهی شهرداری 

عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا با بیان اینکه دغدغه مقام معظم رهبری در سال جاری تحقق شعار سال بود، گفت: ما یک ماه به شهرداری فرصت دادیم که لایحه‌ای در این زمینه ارایه دهد، اما پنج ماه از این موضوع گذشته و هنوز لایحه‌ای ارایه نشده است. متاسفم که دوستان حوزه مدیریت شهری اظهار می‌کنند، این مجموعه هیچ نقشی در این زمینه ندارد. وی همچنین تصریح کرد: حدودا ۳۳ وظیفه برای شورای شهر در قانون انتخابات شوراها و شهرداری‌ها لحاظ شده است، اما در هیچ دوره‌ای حتی یک مصوبه برای وظایف شورا نداشته‌ایم. صادقی با بیان اینکه آمارگیری و تحقیقات محلی و توزیع ارزاق از وظایف ماست، اظهار کرد: در همکاری با شورای تامین شهرستان، وضع مقررات برای ایجاد اداره میدان‌های عمومی و زمینه‌سازی مشارکت مردم هیچ مصوبه‌ای در شورا تصویب نشده است.

   تعطیلی پژوهش در دوره ششم

وی با تاکید بر اینکه بیشترین مصوبات تغییر نوع و میزان عوارض شهری بوده است، اظهار کرد: آلودگی هوا، ترافیک، فاصله طبقاتی، جرم و جنایت و کمبود وسایل حمل‌ونقل عمومی از دغدغه‌های شهروندی بوده که کمتر به آن پرداخته شده است.

در دوره ششم هیچ گونه پایشی در مدیریت شهری برای دغدغه مردم انجام نشده و خودمان احساس کردیم که ترافیک از دغدغه‌های مردم است و تحقیقاتی در این خصوص صورت نگرفته است. او با بیان اینکه باید به مسائلی از جمله مدیریت بحران، خدمات شهری، سیما و منظر شهری و موضوع ترافیک توجه بیشتری صورت گیرد، یادآور شد: نسبت به دوره‌های قبل کمترین اعتراضات را در دوره ششم شاهد بوده‌ایم. وی افزود: شهرداری باید بسترهای اشتغالزایی و بهبود کسب و کار را فراهم کند و نمی‌تواند نسبت به این موضوع بی‌تفاوت باشد. ما امروز کمیته‌ای که باید به دغدغه‌های مقام معظم رهبری با محوریت اقتصاد بپردازد، نداریم.

صادقی با بیان اینکه باید مطالعات علمی با ضرایب خاص برای تعیین نرخ عوارض انجام شود، خاطرنشان کرد: شورا باید به رویکرد پیش‌دستانه و ایجابی برسد و چارچوبی برای تحول در شهر را ایجاد کند. رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه هوشمندسازی و ارایه خدمات غیرحضوری فراموش شده است و باید به آن توجه بیشتری شود، گفت: با وجود اقدامات انجام‌شده در سالیان سال، هنوز نظارت فنی دستی است و امکان اصلاح برای کم و زیاد کردن نظارت فنی وجود دارد.

عضو شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: شهرسازی و حمل‌ونقل نیز از موضوعات مهمی است که باید به آن پرداخته شود و این در حالی است که مصوبات حوزه حمل‌ونقل تنها ۵ درصد کل مصوبات را به خود اختصاص می‌دهد. صادقی گفت: مجموعه پایش شورای شهر تهران، سامانه پایش و پیگیری مصوبات و گردش طرح‌ها و لوایح را ایجاد کند تا ببینیم که این مصوبات و لوایح چه نتایجی را به دنبال دارد و از سویی دیگر باید ضرورت پوشش رسانه‌ای جدی گرفته شود و صوت جلسات به گوش مردم برسد.

   توقف سیاست‌گذاری شهرداری تهران 

مهدی پیرهادی، رییس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران نیز در این باره گفت: بنده به عنوان نماینده شورا در شورای سیاست‌گذاری شهرداری انتخاب شدم و بارها به شهرداری نامه ارسال کردم، اما دریغ از اینکه یک جلسه شورای سیاست‌گذاری تشکیل شود. پیرهادی با اشاره به ضعف مطالعاتی در زمینه آینده‌پژوهی در شهرداری تهران و سطح کشور اظهار کرد: اگر این موضوع به‌درستی انجام نشود، حتما در سیاست‌گذاری‌ها با مشکل روبرو خواهیم شد. از سویی دیگر، مطالعات تطبیقی در دوره‌های گذشته با ضعف جدی روبرو بوده است. وی ادامه داد: مساله‌یابی و مساله‌شناسی و اولویت‌گذاری در موضوعات شهری با مشکل روبرو است؛ اگر مساله‌یابی به‌درستی انجام نشود، دچار عارضه می‌شویم؛ لذا نباید جزیره‌ای تصمیم‌گیری و عمل شود.

   شورا باید به نظارت بر اجرای قوانین  بپردازد

مهدی اقراریان، عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز دیروز گفت: در تمام حوزه‌های مدیریت شهری انبوهی از مصوبات از دوره اول تا امروز داریم و بسیاری از مصوبات نیز در نهادهای بالادستی وجود دارد؛ ۲ مشکل اصلی ما اجرا و نظارت است و به نوعی باید گفت، بیش از قانونگذاری به نظارت بر اجرا نیازمندیم. اقراریان با تأکید بر اینکه شورا نباید مرجعیت خود را به عنوان نهاد نظارتی از دست بدهد، یادآور شد: نباید فضایی ایجاد شود که مردم تصور کنند بخش نظارتی شورا خود نیز زیر مجموعه شهرداری تهران است.

     شوراهای سوم، چهارم و پنجم موفق بودند

مهدی عباسی رییس کمیسیون شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران نیز با بیان اینکه در دعواهای سیاسی نباید کاری کنیم، دستاوردهای جمهوری اسلامی دیده نشود، تصریح کرد: شورای پنجم در برخی مصوبات شورای موفقی است و شورای چهارم و سوم نیز موفق بوده‌اند. وی ادامه داد: قوانینی که در اختیار ماست، شایسته و پخته هستند و باید این موضوع را به صراحت بگوییم و اجازه ندهیم دستاوردها در دعواهای سیاسی زیر سوال بروند. بعضاً به دنبال تخریب دستاوردهای آقای قالیباف بودند در حالی که ما با برخی از همین دستاوردها در دنیا افتخار کسب کرده‌ایم.

   جنگلی از قوانین در مدیریت شهری 

ناصر امانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا نیز با تأکید بر اینکه ما نیاز داریم گاهی به عقب برگردیم و به عملکرد خود نگاه کنیم تا ببینیم چه میزان توفیق داشته‌ایم، گفت: ما کمبود قانون نداریم؛ ما در حوزه مدیریت شهری جنگلی از قوانین داریم که سردرگم شدیم به کدامیک از آنها عمل کنیم. وی افزود: در تمام حوزه‌های مدیریت شهری انبوهی از مصوبات از دوره اول تا امروز داریم و بسیاری از مصوبات نیز در نهادهای بالادستی وجود دارد؛ ۲ مشکل اصلی ما اجرا و نظارت است و به نوعی باید گفت بیش از قانونگذاری به نظارت بر اجرا نیازمندیم. امانی تأکید کرد: شوراهای شهر به تدریج از دوره اول به بعد به شورای شهرداری تبدیل شده‌اند و از ۳۱ وظیفه شورا در قانون به تدریج شاهد نزول بودیم و برای برخی از این وظایف دستور توقف گرفته‌ایم و با مانعی بزرگ به نام وزارتخانه‌ها و دولت روبه رو شدیم و به تدریج شورا به شورای شهرداری تبدیل شد.

   بال‌های کمیسیون نظارت بسته است

نرجس سلیمانی رییس کمیسیون نظارت و حقوقی شورا نیز در ادامه این جلسه گفت: این کمیسیون از کمیسیونی دیگر خارج شده و بال‌های این کمیسیون بسته است؛ ضرورت دارد شورای عالی استان‌ها برای آیین‌نامه داخلی شورا و طرح وظایف کمیسیون‌ها وارد شود.