سيد جواد جهرمي، مديرعامل بورس كالا با بيان اينكه تا پيش از راه‌اندازي بازار گواهي شمش طلا در بورس‌كالا، معاملات طلا در قالب طلاي آب‌شده و شمش در بازار غيررسمي انجام مي‌شد، گفت: تا پيش از راه‌اندازي اين معاملات، بسياري از واردكنندگان شمش طلا و صادركنندگان كالاها كه به‌منظور رفع تعهد ارزي اقدام به واردات شمش طلا كرده بودند، در فروش شمش‌هاي خود مشكل داشتند. وي افزود: موضوع تقلب در عيار طلاي مورد معامله يكي ديگر از مسائل اساسي بازار غيررسمي بود كه آحاد مردم با آن مواجه بودند. به عبارتي تنها ابزار و دارايي امن مورد معامله، مسكوكات طلاي ضرب‌شده بانك‌مركزي بود كه اين امر سبب شد قيمت سكه طلا به‌واسطه نبود جايگزين مشابه براي آن، دچار حباب قيمتي بعضا چند ميليون توماني شود. جهرمي با اشاره به اينكه معرفي ابزاري امن و مطمئن كه در بازاري رسمي قابل معامله باشد در دستور كار بورس‌كالا قرار گرفت، افزود: مقدمات راه‌اندازي اين بازار اعم از طراحي سامانه مديريت انبار، سامانه معاملات، سامانه تسويه و پاياپاي به صورت يكپارچه در بورس‌كالاي ايران انجام شد و اواخر اسفندماه سال ۱۴۰۱، معاملات گواهي شمش طلا به عنوان يكي از دستاوردهاي مهم دولت سيزدهم با حضور معاون اول رييس‌جمهور و وزير امور اقتصادي و دارايي راه‌اندازي شد.
جذب نقدينگي
به بازار گواهي سپرده شمش
مديرعامل بورس‌كالا با اشاره به معامله ۱.۹تن شمش طلا در بازار گواهي سپرده كالايي بورس‌كالاي از جذب ۶.۲همت (هزار ميليارد تومان) نقدينگي به اين بازار خبر داد و گفت: با وجود آنكه گواهي سپرده شمش طلا بازار نوپايي است، سرمايه‌گذاران از آن استقبال كرده‌اند و تاكنون بيش از ۱.۹تن شمش طلا در اين بازار معامله شده كه به جذب نقدينگي به ميزان حدود ۶.۲همت منجر شد.
فروش شمش طلاي وارداتي
در بستري شفاف
جهرمي عنوان كرد: اين حجم از طلا با خلوص نزديك به ۲۴عيار، معادل وزني بيش از ۲۶۰هزار قطعه سكه طلاي تمام‌بهار آزادي است. بنابراين حجمي از نقدينگي كه مي‌توانست تقاضاي اين‌چنيني براي سكه طلا ايجاد كرده و تحركات قيمتي آن را افزايش دهد، به بازار گواهي شمش طلا جذب شده است. بنابراين، دولت مي‌تواند با حمايت از اين بازار و تسهيل ورود شمش‌هاي طلاي وارداتي به معاملات گواهي سپرده، علاوه بر كمك به تامين ذخاير طلا در كشور، ابزاري جهت مديريت بخشي از نقدينگي جامعه در اختيار گيرد. وي از فروش شمش‌هاي وارداتي، به‌ويژه شمش‌هاي طلاي صادركنندگان كالا در بستر بورس‌كالا سخن گفت و اظهار كرد: ايجاد اين بازار رسمي، بستر شفاف و مناسبي براي شركت‌هاي فعال در حوزه واردات طلاست. تاكنون چند شركت واردكننده اقدام به عرضه و فروش شمش‌هاي طلاي وارداتي در اين بازار كرده‌اند كه عمده شمش‌هاي واردشده مربوط به كشورهاي تركيه و امارات بوده است. مديرعامل بوريس كالا ادامه داد: در شرايط تحريم دولت براي كمك به توسعه صادرات، به‌ويژه كالاهاي كشاورزي، مجوز واردات شمش طلا براي رفع تعهد ارزي را از انتهاي سال گذشته در نظر گرفته است. به دليل اينكه واردكنندگان شمش‌هاي مذكور بايد فروش خود را در قالب فاكتورهاي رسمي انجام مي‌دادند و بازار سنتي طلا علاقه‌اي به خريد چنين شمش‌هايي نداشت، اين گروه از فعالان بازار طلا با مشكل فروش مواجه شده بودند كه با راه‌اندازي بازار شمش طلا در بورس‌كالا، بازار رسمي براي فروش شمش‌هاي مذكور ايجاد شد و تداوم اين شرايط به صورت غيرمستقيم مي‌تواند به توسعه صادرات منجر شود.
اعتماد مردم به خزانه‌هاي بورسي
مديرعامل بورس‌كالا، سهم ناچيز تقاضا براي تحويل گرفتن شمش‌هاي طلاي معامله‌شده در بازار گواهي سپرده كالايي از حجم كل معاملات را به معناي حفظ ذخاير طلا در كشور و اعتماد مردم به خزانه‌هاي بورسي براي نگهداري طلا دانست و بيان كرد: رصد اين بازار نشان مي‌دهد تقاضا براي تحويل فيزيكي طلا از خزانه‌هاي بورسي در مقايسه با حجم معاملات بسيار ناچيز است و تمايل چنداني از سوي سرمايه‌گذاران به اين موضوع وجود ندارد. معني اين مهم، حفظ ذخاير طلا در كشور در قالب خزانه‌هاي پذيرش‌شده بورسي است. به‌علاوه مي‌توان اين برداشت را نيز داشت كه آحاد مردم به بورس‌كالا و سازوكار انبارداري در آن اعتماد دارند و نيازي به تحويل كالاي خريداري‌شده نمي‌بينند.
سهولت سرمايه‌گذاري
با سرمايه ۳۲۰هزار توماني
جهرمي، كوچك بودن واحدهاي معاملاتي گواهي سپرده شمش طلا را مزيتي براي سهولت سرمايه‌گذاري براي آحاد جامعه برشمرد و اظهار كرد: بايد توجه كرد كه تا سال ۱۴۰۱، معاملات شمش طلا در بازار فيزيكي بورس‌كالا انجام مي‌شد، اما چون حجم شمش‌هاي قابل معامله يك‌كيلوگرمي بود و خريد اين ميزان طلاي ۲۴عيار براي همه گروه‌هاي جامعه ممكن نبود، مشتريان محدودي در بازار مشاركت داشتند. با راه‌اندازي بازار گواهي سپرده شمش طلا، واحدهاي معاملاتي گواهي به اندازه‌اي است كه قدرت خريد بخش بزرگي از آحاد مردم را پوشش مي‌دهد، به نحوي كه هر گواهي سپرده شمش طلا، معادل ۱۰۰سوت يا ۰.۱گرم از شمش طلاي يك‌كيلوگرمي با عيار نزديك به ۲۴ بوده و در حال حاضر هر گواهي با مبلغ حدود ۳۲۰هزار تومان قابل خريداري است. مديرعامل بورس‌كالا از سرمايه‌گذاري بالغ بر ۳۰۰هزار مشتري در اين بازار خبر داد و گفت: سرمايه‌گذاران حقيقي و حقوقي متعددي به‌منظور پوشش ريسك نوسانات ارزي و حفظ ارزش سرمايه‌هاي خود وارد اين بازار شده‌اند؛ به نحوي كه تاكنون بيش از ۳۰۰هزار مشتري به صورت مستقيم و غيرمستقيم از طريق صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري طلا، در اين بازار سرمايه‌گذاري كرده‌اند.
افزايش ظرفيت خزانه‌ها در دستور كار
جهرمي با تاكيد براين كه ظرفيت خزانه‌هاي موجود در حال حاضر ۴.۳تن بوده و به ميزان ۲تن ديگر در حال افزايش است و دو خزانه جديد نيز با ظرفيت ۱.۵تن متقاضي پذيرش است، ادامه داد: با توجه به تقاضاي طرح‌شده از سوي توليدكنندگان داخلي و واردكنندگان شمش طلا براي سپرده‌گذاري طلا در خزانه‌هاي بورسي، به نظر مي‌رسد بايد به دنبال افزايش ظرفيت خزانه‌ها بود. دو خزانه بانك ملت و بانك صادرات در مجموع ظرفيت ۴.۳تني ذخيره طلا را تامين كرده‌اند كه اين ظرفيت با افزايش ۲تني به ۶.۳تن افزايش خواهد يافت. همچنين بانك‌هاي سپه و ملي نيز متقاضي پذيرش خزانه شمش طلا هستند كه در صورت تاييد، مجموع ظرفيت خزانه‌هاي شمش طلا در كوتاه‌مدت تا حجم ۷.۸تن قابل ارتقا خواهد بود.
مهم‌ترين مزاياي گواهي سپرده شمش طلا
جهرمي به مهم‌ترين مزاياي معاملات گواهي سپرده شمش طلا اشاره كرد و گفت: يكي از مهم‌ترين مزاياي اين بازار اين است كه اصالت و عيار طلاي پشتوانه گواهي‌هاي سپرده شمش طلا، پيش از صدور گواهي، بررسي و احراز شده و عموما يكي از كاركردهاي بورس‌هاي كالايي، استانداردسازي دارايي‌هاست. بنابراين، بورس‌كالا به‌درستي در اين زمينه گام برداشته است؛ چراكه يكي از الزامات پذيرش انبار در بورس‌كالا اين است كه انباردار با يكي از آزمايشگاه‌هاي مورد تاييد سازمان ملي استاندارد قرارداد همكاري داشته باشد و براي ايجاد اطمينان براي ذي‌نفعان بازار، كالاها را هنگام پذيرش در انبار بورسي ارزيابي كند. مشابه شرايطي كه براي ساير دارايي‌هاي پايه گواهي سپرده كالايي وجود دارد، گواهي سپرده شمش طلا نيز مشمول اين قاعده است. وي اظهار كرد: علاوه بر اين، بورس‌كالا بازديد و بازرسي دوره‌اي از كيفيت كالاهاي سپرده‌شده در انبارهاي بورسي را انجام مي‌دهد و در اين بازرسي‌ها نيز نمونه‌هاي تصادفي از كالاها ارزيابي مي‌شوند تا از كيفيت آنها اطمينان حاصل شود. مضافا اينكه شرايط ارزيابي كالا در هنگام خروج نيز وجود دارد و در صورت درخواست مشتري متقاضي تحويل شمش، امكان نمونه‌برداري و بررسي مجدد آن پيش‌بيني شده است.
معافيت مالياتي گواهي شمش طلا
مديرعامل بورس‌كالا به معافيت مالياتي معاملات گواهي سپرده شمش طلا نيز اشاره كرد و گفت: مطابق ماده ۷ قانون توسعه ابزارها و نهادهاي مالي جديد و ماده ۹ قانون ماليات ارزش‌افزوده، معاملات گواهي سپرده كالايي شمش طلا از ماليات بر درآمد و ماليات ارزش‌افزوده معاف است. وي با بيان اينكه قيمت‌هاي طلا در بورس منطبق با قيمت‌هاي بازار است، افزود: پايش بازار گواهي سپرده شمش طلا كه به صورت روزانه در حال انجام است نشان مي‌دهد كه قيمت‌ها مطابق با تحركات قيمتي طلا در بازار تغيير كرده و مطابق قيمت‌هاي اعلامي از سوي اتحاديه طلا بوده است.
امكان تامين مالي براي معادن طلا
جهرمي در پايان ايجاد امكان فروش اوراق سلف استاندارد براي تامين مالي معادن طلا را ديگر كاركرد اين معاملات عنوان كرد و گفت: توليدكنندگان طلا با استفاده از انتشار اوراق سلف استاندارد مي‌توانند براي تامين سرمايه مورد نياز به‌منظور افزايش توليد و اشتغال اقدام كنند. در قالب اين اوراق توليدكننده طلا مي‌تواند طلايي را كه قرار است در آينده توليد كند، در قالب اوراق سلف استاندارد در بورس‌كالا به فروش برساند.
