بازار آشفته خودرو؛ از توقف توليد تا حواله‌فروشي!
بازار خودرو در هفته گذشته به گونه‌اي بود كه حتي خريد و فروش خودروهاي داخلي نيز به سختي انجام مي‌شد. با توجه به عرضه قطره‌چكاني خودروساز، حباب قيمتي عليرغم تقاضاي پايين، همچنان در محصولات داخلي به چشم مي‌خورد. احتمال مي‌رود، روند بازار به همين صورت ادامه داشته باشد و با خريد و فروش كمتر، قيمت‌ها تغيير چنداني نداشته باشند. از طرفي، وضعيت بازار خودرو به دليل افزايش قيمت درب كارخانه خودروهاي داخلي و افت قيمت آنها در بازار، اغلب متقاضيان خودرو اقدام به انصراف از خريد يا فروش حواله خودروي خريداري شده مي‌كنند. بنابراين مي‌توان گفت كه بازار خودرو در حال حاضر در ركود سنگين و كمبود شديد تقاضا به سر مي‌برد.
تعادل|
بازار خودرو در هفته گذشته به گونه‌اي بود كه حتي خريد و فروش خودروهاي داخلي نيز به سختي انجام مي‌شد. با توجه به عرضه قطره‌چكاني خودروساز، حباب قيمتي عليرغم تقاضاي پايين، همچنان در محصولات داخلي به چشم مي‌خورد. احتمال مي‌رود، روند بازار به همين صورت ادامه داشته باشد و با خريد و فروش كمتر، قيمت‌ها تغيير چنداني نداشته باشند. از طرفي، وضعيت بازار خودرو به دليل افزايش قيمت درب كارخانه خودروهاي داخلي و افت قيمت آنها در بازار، اغلب متقاضيان خودرو اقدام به انصراف از خريد يا فروش حواله خودروي خريداري شده مي‌كنند. بنابراين مي‌توان گفت كه بازار خودرو در حال حاضر در ركود سنگين و كمبود شديد تقاضا به سر مي‌برد.
تحليل بازار خودرو
در ميانه پاييز يعني آبان‌ماه ۱۴۰۲حتي نمايشگاه‌داران هم كه معمولا در اين ماه شروع به خريد خودرو مي‌كنند تا بتوانند در ماه‌هاي آينده به سود برسند هم چندان علاقه‌اي به خريد نداشتند. حتي اخبار منطقه‌اي و سياسي هم نتوانست تاثير چنداني بر بازار بگذارد و به عبارت بهتر بازار خودرو در آبان‌ماه ۱۴۰۲، بي‌جان به پايان رسيد. قيمت خودروهاي صفر به صورت كلي در آبان‌ماه معمولا ثابت بود. اما برخي خودروها افزايش قيمت را تجربه كردند. قيمت برخي خودروهاي صفر وارداتي از جمله همين دسته بودند. البته اين افزايش بيشتر مشمول خودروهاي وارداتي كره‌اي مي‌شد. قيمت خودروهاي تازه‌وارد نيز در اين ماه بالا رفت. برخي خودروها مثل تارا اتومات جديد و ديگنيتي نيز افزايش قيمت داشتند. با رشد تعداد معاملات در طول ماه، خودروهاي كاركرده در برخي موارد افزايش قيمت داشتند. و همين موضوع باعث شد با وجود ثابت بودن نرخ خودروي صفر، خودروهاي كاركرده با قيمت‌هاي بالاتري معامله شوند. اين افزايش حتي شامل خودروهاي مونتاژي نيز شد. اما در كل تفاوت خاصي در قيمت‌ها مشاهده نشد.اما در ميانه آذرماه ۱۴۰۲ بازار خودرو بعد از مدت‌ها ثبات، اندكي كاهش را تجربه كرد. ريزش قيمت خودروهاي داخلي بين ۱ تا ۱.۵ درصد بود. البته برخي خودروها نيز همچنان بدون تغيير قيمت، هفته را به پايان رساندند. نمودار تغييرات قيمت بازار مونتاژي‌ها تقريبا ثابت بود و فقط نرخ برخي خودروهاي اين دسته كم شد. كارشناسان معتقدند قيمت‌ها در بازار خودرو تا حد امكان ريزش داشته و ديگر امكان پايين‌تر آمدن آن وجود ندارد و فقط انتشار يك خبر بسيار مهم مي‌تواند كف قيمت را دوباره بشكند.
خودروهاي صفر داخلي در ميانه آذرماه، بين ۱ تا ۱.۵ درصد، افت قيمت را تجربه كردند اما خودروهاي مونتاژي و وارداتي روزهاي با ثباتي را پشت سر گذاشتند و بدون تغيير خاصي هفته را به پايان رساندند. خودروهاي كاركرده نيز كمي كاهش قيمت را تجربه كردند اما اين افت به يك درصد هم نمي‌رسيد. كارشناسان معتقدند با توجه به آگهي خودروهاي وارداتي، احتمالا خودروهاي پر فروش وارداتي روند صعودي قيمت‌ها را تجربه كنند. پارس‌خودرو اما چه در آمار ماهانه و چه در آمار تجمعي افت فروش را ثبت كرده است. با نزديك شدن به انتهاي سال، هميشه انتظار بالا رفتن تب و تاب بازار و قيمت‌ها وجود دارد. البته شايد امسال اين افزايش جزيي و مقطعي باشد و شايد هم تمام افزايش‌هاي جا مانده از اول سال، يكجا روي قيمت خودروها اعمال شود.
حواله‌فروشي در بازار خودرو
از ابتداي تيرماه سال جاري، موضوع رعايت استانداردهاي ٨۵گانه براي تمام محصولات خودروسازان امري ضروري تصويب شده بود؛ بر اين اساس همه محصولات خودروسازان بايد همه استاندارهاي ٨۵گانه را پاس كنند تا مجوز شماره‌گذاري دريافت كنند. بدين‌ترتيب خودروسازان در تعدادي از محصولات خود كه از قضا پيش‌فروش هم كرده بودند، بايد ارتقاءيافتگي ايجاد مي‌كردند، بدين‌ترتيب يا آپشن‌هايي به محصولات اضافه شد يا با تغييراتي در موتور، گيربكس و ساير اجزاي خودرو، محصولات به نسخه بالاتر و در اصلاح ارتقاء يافته بدل شد. به دنبال اين ارتقاءيافتگي محصولات، قيمت محصولات هم مشمول افزايش قيمت شد؛ اين افزايش قيمت در محصولاتي رخ داد كه يا مربوط به طرح‌هاي پيش‌فروش يكساله خود خودروسازان بود كه سال گذشته و با روش قرعه‌كشي برنده شده بودند يا مختص طرح‌هاي فروش يكپارچه خودروهاست كه براي سال جاري و سال بعد نوبت تخصيص دريافت كرده‌اند. به نوشته ايسنا، اين افزايش قيمت بعضاً ١٠٠ ميليون توماني و بيشتر، سبب نارضايتي تعداد زيادي از مشتريان شده؛ به‌ويژه اينكه هنوز عليرغم تاكيد وزير صمت كه نبايد خودروسازي، مشتري را به دريافت خودرو (با قيمت بالاتر) اجبار كند، هنوز هم خودروسازان با ارسال پيامك به مشتري، به آنها اعلام مي‌كنند كه ناچار به دريافت خودرو ارتقاءيافته با قيمت بالاتر هستند. اين درحالي است كه اين پرداخت مبلغ مازاد براي برخي مشتريان، ممكن نيست و امكان پرداخت ندارند، اما شركت‌ها، هنوز نه طرح تبديل خودروي جايگزين با قيمتي در سطح قيمت خودروي اوليه مشتري، براي اين مشتريان در نظر گرفته شده است و نه هيچ راه‌حل ديگر.
افت توليد دو خودروساز
اما ببينيم وضعيت توليد خودروسازن در ميانه پاييز چگونه رقم خورده است؟ ايران‌خودرو در آبان‌ماه سال جاري نسبت به ماه مشابه ۱۴۰۱ با افت ۲۰درصدي و سايپا با افت ۱۳درصدي مواجه شدند. هرچند رشد توليد در خودروسازي خصوصي از رونق توليد در اين بخش خبر مي‌دهد با اين‌حال افت توليد در دو شركت خودروساز با نگراني‌هايي همراه است. براساس آخرين آمار نامه تجمعي وزارت صمت از توليد خودرو، در هشت‌ماهه سال جاري حدود ۲۰۵هزار دستگاه خودرو در بخش خصوصي توليد شده كه نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱ حدود ۸۰درصد افزايش را نشان مي‌دهد. بر اين اساس سهم بخش خصوصي در سال جاري حدود ۲۳درصد از كل توليد خودرو در كشور بوده كه اين ميزان در سال ۹۸ به ميزان ۵درصد بوده است. در مدت مشابه سال ۱۴۰۱ توليد بخش خصوصي حدود ۱۱۴هزار دستگاه توليد بوده است. همانطور كه عنوان شد آمار ياد‌شده از رونق بخش خصوصي خودروسازي كشور حكايت دارد كه اين مساله نقطه اميدوار‌كننده‌اي براي بازار خودرو است. اين در شرايطي است كه وزارت صمت و مرجع تعيين‌كننده قيمت خودرو مي‌توانند با اصلاح قيمت‌ها، همين شرايط را براي خودروسازان نيمه‌دولتي ايجاد كنند.
ريز آمار توليد و فروش خودروسازان در هشت ماه امسال كه در سامانه كدال منتشر شده، هم نشان مي‌دهد سه خودروساز كشور از ابتداي سال جاري تا پايان آبان‌ماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته فروش كمتري داشته‌‌اند. بر اساس اين آمار در بازه زماني ياد شده، سه خودروساز بزرگ كشور در مجموع ۶۳۶هزار و ۲۰۹ دستگاه محصول به فروش رسانده‌اند. اين در حالي است كه اين رقم براي مدت مشابه سال گذشته ۷۲۰هزار و ۹۶۱ دستگاه بوده است. بنابراين خودروسازان در هشت ماه امسال ۸۴هزار و ۷۵۲ دستگاه محصول كمتري را به فروش رسانده‌اند كه نشان از افت بيش از ۱۳درصدي نسبت به هشت ماه سال ۱۴۰۱ دارد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد، ايران خودرو از ابتداي سال جاري تا انتهاي آبان‌ماه 341هزار و 306 دستگاه خودرو توليد كرده است، اما فروش محصولات اين توليدكننده خودرو به 342هزار و 360 دستگاه بوده است. يعني ايران‌خودرو هزار و 54 دستگاه بيشتر از آنچه در سال جاري توليد كرده به فروش رسانده است. بنابر آمارها اين خودروساز در مدت مشابه سال 1401، 375هزار و 440 دستگاه بوده است. يعني اين شركت در اين مدت‌زمان 33هزار و 80دستگاه، ۹ درصد كاهش فروش را تجربه كرده است. از ابتداي سال جاري تا انتهاي آبان سايپايي‌ها 233هزار و 147 دستگاه خودرو توليد كرده‌اند. از اين ميزان 222هزار و 461 دستگاه را به فروش رسانده‌اند كه آمار 95درصدي را براي نسبت فروش به توليد آنها رقم زده است.فروش سايپا در هشت ماهه سال گذشته 253هزار و 351 دستگاه بوده كه نشان مي‌دهد، اين شركت 12درصد، معادل 30هزار و 890 دستگاه، كمتر از مدت مشابه سال گذشته فروش داشته است. همچنين سايپا نيز در آبان‌ماه فروش بيشتري نسبت به مهر داشته است. فروش اين خودروساز از مهر تا آبان هزار و 194 دستگاه، معادل 4.6درصد، رشد را نشان مي‌دهد و از 25هزار و 546 دستگاه به 26هزار و 740 دستگاه رسيده است. پارس‌خودرو نيز در همين بازه زماني، 71هزار و 388 دستگاه خودرو را به فروش رسانده، كه اين آمار براي مدت مشابه سال گذشته 92هزار و 170 دستگاه بود. به عبارتي اين خودروساز در اين مدت زماني 20هزار و 782 دستگاه، معادل 20درصد، كمتر فروش داشته است.
توقف توليد خودرو در مهر
البته تغييرات توليد خودرو در شركت‌هاي خودروساز در مهرماه امسال نيز نشان مي‌دهد كه ايران‌خودرو در اين ماه توليد ۱۰مدل را متوقف كرده است. براساس جديدترين آمار، تا مهرماه امسال خودروسازان بخش دولتي و خصوصي ۱۲۰هزار و ۳۷۰دستگاه خودرو توليد كردند. البته ميزان توليد خودروها به صورت تجميعي تا پايان مهرماه امسال ۷۶۲هزار و ۵۶۷دستگاه خودرو اعلام شده كه شاهد رشد ۲۲درصدي نسبت به سال گذشته است. آمار تجميع توليد خودروهاي سواري در مهرماه نشان مي‌دهد كه ايران‌خودرو توليد خودروهاي پژو ۲۰۶ تيپ۲، پژو ۲۰۷دستي پانوراما، پژو پارس معمولي، پژو ۲۰۰۸، سمند EF۷، دنا، رانا، رانا گيربكس ۶دنده، پژو ۴۰۵دوگانه‌سوز و سمندLX را متوقف كرده است. در سايت‌‌‌هاي خارجي نيز توليد دنا در كشور عراق متوقف شده است.در سايپا نيز توليد كوئيك اتوماتيك، تيبا، تيبا۲ و ساينا دستي متوقف شده است. شركت مديران نيز در آمار تجميعي توليد خودرو طي مهرماه امسال توليد محصول MVM X۳۳ را متوقف كرده است.
