وزنه تجديد ارزيابي روي بورس
چهارمين روز كاري هفته نيز براي بورس خوب نبود و هر دو شاخص بازار سرخ پوش شدند. تابلوي معاملات بورس تهران روز سه‌شنبه همانند روزهاي گذشته سرخ پوش شد و با اين شرايط به نظر مي‌رسد بازدهي اولين هفته زمستان منفي شود؛ اين درحالي است كه اغلب كارشناسان عقيده داشتند سرماي زمستان شرايط بورس را تغيير مي‌دهد و بازدهي شاخص‌ها تا پايان سال مثبت خواهد شد.
چهارمين روز كاري هفته نيز براي بورس خوب نبود و هر دو شاخص بازار سرخ پوش شدند. تابلوي معاملات بورس تهران روز سه‌شنبه همانند روزهاي گذشته سرخ پوش شد و با اين شرايط به نظر مي‌رسد بازدهي اولين هفته زمستان منفي شود؛ اين درحالي است كه اغلب كارشناسان عقيده داشتند سرماي زمستان شرايط بورس را تغيير مي‌دهد و بازدهي شاخص‌ها تا پايان سال مثبت خواهد شد. البته اولين هفته زمستان اينگونه بود و بايد در انتظار بود كه وضعيت در ادامه چگونه خواهد شد. طي چند هفته گذشته اخبار تجديد ارزيابي دارايي باعث شده بود كه بورس كمي مثبت شود اما افزايش پالس‌هاي منفي شرايط را نيز وخيم كرد ولي همانطور كه بارها گفته شده تجديد ارزيابي مي‌تواند تاثير مثبتي روي بازار بگذارد و شرايط را بهبود بخشد و اكنون وزنه تجديد ارزيابي سبك شده است. در اصل بايد گفت كه تجديد ارزيابي دارايي‌ها در صورتي براي شركت‌ها و سهامداران جذاب است كه هزينه‌هاي آن در كمترين حد ممكن باشد و اگر تجديد براي تمام طبقات دارايي لحاظ شود بخش استهلاك پذير دارايي‌ها مانند ماشين آلات و ساختمان باتوجه به افزايش ارزش شديدي كه خواهند داشت، هزينه استهلاك بسيار زيادي را به صورت سود و زيان شركت تحميل كرده و در عمل باعث كاهش سود شركت‌ها و نيز تحت تاثير قرار گرفتن پارامترهاي سودسازي مانند نرخ بازگشت دارايي و سرمايه خواهند شد. از سوي ديگر مزيت اصلي اين مهم واقعي شدن ارزش دارايي شركت‌ها متناظر با تورم است و اگر به ميل خود شركت‌ها باشد و قبل از ابلاغ دولت و سازمان توسط خود شركت‌ها آغاز شده باشد، قطعا اتفاق خوبي است و منجر به افزايش پاسخگويي مديريت در قبال دارايي‌ها شده و سود و عمليات شركت را به‌صورت واقعي به سهامدار اعلام مي‌كند.
به گفته كارشناسان تجديد ارزيابي دارايي شركت‌ها باعث مي‌شود كه براي تصميم‌گيري بهتر اطلاعاتي در اختيار سرمايه‌گذار و سياست‌گذار قرار بگيرد و اين يكي از مزاياي اين موضوع است. در اين ميان بحث كاهش سود تقسيمي در مواردي كه عرضه دارايي‌هاي استهلاك‌پذير براي تجديد ارزيابي دارايي‌ها استفاده شود، مطرح مي‌شود. اتكا به سود تقسيمي اصولا در بازارهاي بين‌الملل و بورس‌هاي معتبر موضوع مثبتي نيست، يعني سودي كه در شركت ايجادشده به‌جاي اينكه مجددا در توليد و براي رشد و رونق فعاليت‌هاي شركت سرمايه‌گذاري شود در كشور ما به سود تقسيمي منتهي مي‌شود كه اين مساله در مواجهه با رشد توليد و سرمايه‌گذاري مجدد امر پسنديده‌اي به‌نظر نمي‌رسد. هرچند سود تقسيمي خوب است و سهامداران را منتفع مي‌كند، ولي در صورت سرمايه‌گذاري مجدد بر اساس طرح توجيهي مناسب قطعا سهامدار مي‌تواند از رشد قيمتي سهم خود نيز منتفع شود و اين بازدهي نهايي را مي‌سازد. بازدهي نهايي سهامدار از دو محل سود تقسيمي و رشد قيمتي سهام ناشي مي‌شود كه چنانچه به‌صورت تقسيمي استفاده نشود، مي‌تواند با سرمايه‌گذاري مجدد در رشد قيمتي لحاظ شود. اين مساله كه موضوع تجديد ارزيابي دارايي‌ها باعث تحركات مثبتي در بازار سرمايه خواهد شد با انتقادهايي همراه است و به نظرم، منتقدين تا حدودي حق دارند و اين امكان وجود ندارد كه بتوانيم از اين مساله يك حركت درازمدتي را در بازار به وجود بياوريم. زيرا ماهيتاً فقط يك تغيير سرفصل حساب و عددها در صورت‌هاي مالي است و اتفاق خاصي در شركت نمي‌افتد. از طرفي بايد بدانيم ما مشكلات بزرگ‌تري در بازار سرمايه داريم كه از آن جمله مي‌توان به قيمت‌گذاري دستوري، مشكلات نرخ ارز نيمايي، نرخ بهره بالا و... اشاره كرد كه همه اينها مي‌توانند تأثيرات بسيار مهم‌تري براي بازار داشته باشند. اما اينكه ما بخواهيم از طريق تجديد ارزيابي دارايي‌ها كه صرفاً يك تغيير حسابداري ارزش دارايي‌هاي شركت است انتظار حركت بلندمدتي را داشته باشيم چنين اتفاقي رخ نخواهد داد.
راضيه آرمند، كارشناس بازار سرمايه در خصوص تجديد ارزيابي دارايي‌ها نوشت: «با به‌روز رساني دارايي‌ها، دست دولت از جيب شركت‌ها كوتاه مي‌شود. تجديد ارزيابي دارايي شركت‌هاي بورسي، اتفاق ويژه اقتصادي نبوده و صرفا يك اتفاق حسابداري است كه به معناي به‌روز رساني دارايي‌ها در دفاتر شركت‌ها بوده و سبب مي‌شود تا فهم بهتري از درآمد و سود آوري آنها حاصل شود؛ ضمن اينكه افزايش درآمد تورمي كه بعضا به حساب افزايش سودآوري شركت‌ها نوشته مي‌شود، اصلاح خواهد شد.
كساني كه دنبال اجراي اين طرح هستند، در تلاش براي كوتاه كردن دست دولت از جيب شركت‌ها قدم برمي‌دارند؛ چرا كه زماني كه دارايي و سود شركتي كه اكثرا دولتي هستند زياد باشد، مقداري از آن به هر دليلي بذل و بخشش خواهد شد؛ غافل از آنكه اين افزايش سود صرفا ناشي از افزايش درآمد تورمي بوده است و فعاليت اقتصادي ايجاد نشده است. به بيان ديگر افزايش سرمايه، ارزش دارايي‌ها را به روز كرده كه به وضوح نشان مي‌دهد هيچ تناسبي بين سودآوري و ارزش آن زمين‌ها وجود ندارد.»
بازار از دريچه معاملات
طي معاملات چهارمين روز كاري هفته يعني سه‌شنبه، شاخص كل بورس تهران 15 هزار و 721 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 178 هزار و 778 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با كاهش 5 هزار و 367 واحدي در رقم 755 هزار و 256 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس با افت 155 واحدي به رقم 26 هزار و 309 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با كاهش هزار و 113 واحد به سطح 137 هزار و 312 واحد رسيد. در اين روز فملي، فولاد و كگل نمادهاي قرمز پوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در ريزش شاخص كل بورس داشتند. در مقابل ونوين، اخابر و وساخت از نمادهاي سبز بودند كه اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي ثپرديس، بساما و كگهر بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص داشتند و نمادهاي وسپهر، بپاس و هرمز بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص كل فرابورس داشتند. روز سه‌شنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 13 هزار و 107 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 4 هزار و 978 ميليارد تومان بود كه 38 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز شامل مي‌شود. ارزش معاملات خرد نيز با كاهش 2 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 5 هزار و 220 ميليارد تومان رسيد. در معاملات روز اخير نماد كارين بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 348 ميليارد تومان بود. پس از كارين، افران بيشترين ارزش معاملات را داشت و ياقوت رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد اهرم و وبملت در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در حجم معاملات نيز سهام وساخت با تعداد 421 ميليون و 416 هزار و 982 سهم در صدر قرار گرفته است. كارين در رتبه دوم بيشترين حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به فاذر تعلق داشت. دو نماد وبملت و وتجارت نيز در رتبه‌هاي بعدي بيشترين حجم معاملات بازار قرار داشتند.
در معاملات سه‌شنبه، 44 نماد صف خريد داشتند و 47 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با ريزش 17 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 162 ميليارد تومان كاهش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با افزايش 26 درصدي به 296 ميليارد تومان رسيد.
