مهاجرت پرستاران تنها مختص ايران نيست
چند سالي مي‌شود كه جامعه پرستاري از شرايط كاري خود رضايت ندارد. نه كارانه پرستاران به درستي محاسبه مي‌شود و نه ساعت كاري آنها و نه حتي ساعاتي را كه به عنوان شيفت اضافه مجبور به ماندن در بيمارستان هستند در حقوقشان تاثير چنداني مي‌گذارد.
چند سالي مي‌شود كه جامعه پرستاري از شرايط كاري خود رضايت ندارد. نه كارانه پرستاران به درستي محاسبه مي‌شود و نه ساعت كاري آنها و نه حتي ساعاتي را كه به عنوان شيفت اضافه مجبور به ماندن در بيمارستان هستند در حقوقشان تاثير چنداني مي‌گذارد. همين نارضايتي‌ها باعث شده كه طي ۲ سال اخير بسياري از پرستاران مهاجرت كرده و در كشور ديگر به دنبال ساختن آينده خود باشند. حالا مسوولان وزارت بهداشت و درمان وعده تازه‌اي به پرستاران داده‌اند كه مرور زمان نشان مي‌دهد چقدر عملي خواهد شد. معاون پرستاري وزارت بهداشت با تاكيد بر اهميت تربيت و همچنين نگهداشت نيروي انساني پرستاري، از اقدامات در دست انجام براي تدوين بسته «ماندگاري پرستاري» خبر داد و گفت: در اين بسته همزمان بر معيشت و كرامت پرستاران تمركز شده و پيشنهاداتي از جمله درباره فرمول محاسبه اضافه‌كار پرستاران مطرح شده است. دكتر عباس عبادي در نشست خبري كه به مناسبت دهه فجر در وزارت بهداشت برگزار شد، پرستاري را از اركان اصلي نظام سلامت خواند و گفت: گروه‌هاي پرستاري در بخش‌هاي مختلف پيشگيري، درمان و توانبخشي فعاليت دارند و البته به منظور ارتقاي كيفيت خدمات پرستاري، تربيت نيروي انساني، جذب و استخدام و همچنين نگهداشت نيرو از جمله اقداماتي است كه بر آن تمركز مي‌شود.
توسعه مراكز آموزش عالي پرستاري در كشور
او به توسعه تحصيلات عالي در كشور و مراكز آموزش عالي پرستاري اشاره كرد و گفت: تعداد اين مراكز از ۳۰ مركز به ۲۱۰ مركز در ۶۷ دانشگاه و دانشكده پزشكي رسيده است. در سال‌هاي قبل از انقلاب سالانه كمتر از ۱۰۰۰ نفر پذيرش پرستاري داشتيم كه اين رقم در سال ۱۴۰۲ فقط در كارشناسي پرستاري به ۱۰۵۰۰ نفر رسيده است و در تحصيلات تكميلي شامل ۱۳ رشته كارشناسي ارشد ۱۰۰۰ نفر و در دكتراي تخصصي ۱۱۵ نفر تربيت خواهند شد. عبادي ادامه داد: در رشته‌هاي اتاق عمل، هوشبري و فوريت‌ها نيز حدود ۵هزار نفر مشغول آموزش هستند كه مجموعا بالغ بر ۱۶ هزار نفر سالانه در رشته‌هاي مختلف پرستاري تربيت مي‌شوند. او با بيان اينكه در آموزش و جذب نيروي پرستاري تا حدودي تكاليف و وظايف به درستي در حال انجام است، افزود: با توجه به نرخ سالمندي و نرخ بيماري‌هاي مزمن ضروري است در حوزه آموزش باكيفيت تاكيد كنيم.
وضعيت مجوزهاي استخدامي پرستاري
معاون وزير بهداشت همچنين درباره جذب و به‌كارگيري گروه‌هاي پرستاري افزود: گروه‌هاي پرستاري علاوه بر بالين، در بخش‌هاي بهداشت و پيشگيري هم استفاده قابل توجه مي‌شود و مجموعه جذب از پايان سال ۹۸ با آغاز همه‌گيري كرونا تاكنون، ۴۸ درصد از مجوزهاي استخدامي به پرستاري اختصاص داده شده است كه البته نسبت به توسعه تخت‌هاي بيمارستاني، اين رقم نياز به اصلاح دارد. او افزود: در سه نوبت جذب گروه‌هاي پرستاري را داشتيم كه در نوبت اول در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۹ هزار نفر به كارگيري شدند، همچنين بر اساس قانون تبديل وضعيت ايثارگران كه ۶۸ هزار نفر در وزارت بهداشت به‌كارگيري شدند، بالغ بر ۲۰۵۰۰ نفر از پرستاران بودند. همچنين از مجموع ۲۵ هزار ظرفيت استخدامي امسال، پنجاه درصد آن مربوط به گروه‌هاي پرستاري است كه فرآيندهاي گزينش و مصاحبه‌هاي فني آن در حال اتمام است و تلاش است تا قبل از پايان سال همه اين افراد ب كارگيري شوند. عبادي درباره نگهداشت نيروهاي انساني اظهار كرد: اين موضوع از دو منظر مورد بررسي قرار گرفت كه يكي مساله معيشت و نظام پرداخت است كه بيشترين موضوع و دغدغه همكاران ما و گروه‌هاي صنفي بر اين موضوع متمركز است و بخش ديگر نگهداشت نيروها مربوط به كرامت انساني است كه اين موضوع بايد به درستي مورد توجه قرار گيرد.
پيشنهاد ۵۰ بسته خدمتي پرستاري به شوراي عالي بيمه
معاون پرستاري وزارت بهداشت ادامه داد: در حوزه معيشت بعد از ۱۵ سال از تصويب قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري، از ابتداي فروردين ۱۴۰۱ رسما تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري عملياتي شده؛ هر چند در شروع مشكلاتي را در اجرا داشتيم كه عمده آن به زيرساخت‌ها مربوط بود و خوشبختانه به مرور اين مشكلات رفع مي‌شود. در برخي از موارد نيز همچنان نياز به ويرايش دارد، وزارت بهداشت اين آمادگي را دارد كه نظام پرداختي را در حوزه تعرفه اصلاحات اصلي‌تري انجام دهد. عبادي در ادامه گفت: موضوع تعرفه به‌طور كلي در حوزه خدمات سلامت باوجود پيشينه‌اي كه بالغ بر ۳ دهه دارد، همچنان نياز به ارتقا و ترميم دارد. در حوزه كرامت نيروي انساني نيز حتما بايد اقدام و كار بيشتري صورت گيرد؛ شايد يكي از دغدغه‌هاي بسياري از همكاران بر اين موضوع متمركز باشد.
تلاش براي اصلاح شرح وظايف پرستاري
معاون پرستاري وزارت بهداشت ادامه داد: تلاش بر اصلاح شرح وظايف و اصلاح ساختار و سازمان حوزه پرستاري يكي از اقداماتي است كه از سال گذشته آغاز شده كه برخي به نتيجه رسيده و برخي در مرحله ابلاغ است. او افزود: در خصوص توسعه نهادها و انجمن‌هاي علمي نيز طي سال گذشته اعلام كرديم كه ما ۲ انجمن علمي پرستاري داريم و برنامه ما ارتقاي اين انجمن‌ها به ۶ انجمن است كه خوشبختانه طي يك سال گذشته ۴ انجمن علمي و پرستاري شامل انجمن علمي پرستاري كودكان، انجمن علمي سلامت جامعه و سالمندان، انجمن علمي مديريت پرستاري و انجمن علمي بزرگسالان و مراقبت ويژه به مجموع انجمن‌هاي علمي افزوده شدند كه خوشبختانه انتخابات برگزار شده و اساس‌نامه‌ها مورد بررسي قرار گرفته تا اين انجمن‌ها بدنه علمي و بازوي مشورتي براي معاونت پرستاري و نظام سلامت باشند چراكه بسياري از پروژه‌ها و مطالعات ما با كمك انجمن‌ها و مراكز تحقيقاتي انجام مي‌شود.
تكاليف برنامه هفتم توسعه براي پرستاري
معاون پرستاري وزارت بهداشت درباره موارد در نظر گرفته شده در برنامه هفتم توسعه نيز اظهار كرد: در برنامه هفتم توسعه دو برنامه در نظر گرفته شده است كه مي‌توان از آنها به عنوان دستاورد ياد كرد. هر دوي اين برنامه‌ها به دنبال پيگيري كه معاونت پرستاري با حمايت وزارت بهداشت، انجام شد. در برنامه هفتم توسعه دو‌بندي داريم كه همزمان كمك مي‌كند كه هم خدمات بهينه‌تري به مردم ارايه شود و هم خدمات پرستاري افزايش يابد.
كمبود ۶ ميليون پرستار در دنيا
عبادي در پاسخ به سوالي درباره مهاجرت پرستاران نيز اظهار كرد: پديده مهاجرت يك موضوع جهاني است و تنها مربوط به كشور و منطقه ما نيست و تحت تاثير عوامل متعددي است. بر اساس آمار سازمان جهاني بهداشت ما ۲۸ ميليون پرستار در دنيا داريم؛ درحالي كه نياز دنيا ۳۴ ميليون است و اين به معناي كمبود ۶ ميليوني پرستار در دنيا است. طبيعتا كمبودها مي‌تواند منجر به جابه‌جايي شغلي شود؛ همانطور كه جابه‌جايي جمعيتي ممكن است اتفاق افتد. يكي از مباحثي كه از قديم الايام همواره وجود داشته و درباره آن نيز صحبت شده و در مقاله‌اي هم پيش از اين به آن اشاره شده بود كه ۲۵ درصد پزشكان تحصيلكرده ايراني خارج از ايران زندگي مي‌كنند؛ بنابراين موضوع مهاجرت يك مساله غيرعادي نيست. معاون پرستاري وزارت بهداشت درباره علل مهاجرت پرستاران نيز گفت: چند مطالعه در حال انجام است كه به دلايل مهاجرت پرداخته است. البته برخي از موسسه‌ها همچون رصدخانه ملي مهاجرت بر همه گروه‌ها از جمله گروه سلامت تحقيقاتي را انجام داده است يا در واقع همكاراني كه تجربه مهاجرت داشتند و دوباره به كشور بازگشتند تجربه زندگي خود در كشورهاي ديگر را در اختيار قرار مي‌دهند و تجربيات آنها مورد بررسي قرار مي‌گيرند.
بسته «ماندگاري پرستاري»
در حال تدوين
وي ادامه داد: در حال حاضر در حوزه پرستاري يك بسته تحت عنوان بسته ماندگاري پرستاري در حال تدوين است؛ ما نظرات دانشگاه‌ها و همكاران مختلف را گرفته‌ايم و طي روز گذشته نشست پاياني را در معاونت خودمان درباره اين بسته داشتيم. در اين بسته تمركز همزمان هم بر معيشت و هم بر كرامت است و پيشنهاداتي اعلام شده است كه از جمله آنها مي‌توان به فرمول محاسبه اضافه‌كار اشاره كرد كه دغدغه بسياري از همكاران است. براي همكاراني كه در مناطق كم برخوردار هستند ضرايبي پيش‌بيني شده است كه اميدواريم به تصويب هيات دولت و نظام سلامت برسد و در اين صورت اتفاق مباركي خواهد افتاد. معاون پرستاري وزارت بهداشت همچنين درباره وضعيت اسكان پرستاران اظهار كرد: دو پروژه در حال پيگيري است كه يكي از آنها مسكن ملي است و بخشي از آنها مي‌تواند به پرستاران اختصاص يابد و ديگري هم پانسيون‌هاي پرستاري است كه از سال گذشته در ۳۱ منطقه آغاز شده كه برخي از آنها اقدام به ساخت كرده‌اند و برخي ديگر نيز ممكن است با تاخير صورت گيرد؛ چرا كه پروژه‌هاي عمراني زمان‌بر است. او ادامه داد: در بسته ماندگاري پرستاري همچنين درباره ادامه تحصيل همكاران پرستاري كه در مناطق كم‌برخوردار هستند پيش‌بيني‌هايي صورت گرفته است كه اميدواريم پس از تصويب بتوانيم ضريب‌هايي را اختصاص دهيم كه اين عزيزان بتوانند ارتقاي شغلي داشته باشند. ساير موارد نيز پس از تصويب مطرح خواهند شد. عبادي در ادامه درباره نرخ سالمندي در كشور اظهار كرد: مساله سالمندان بسيار جدي است. متوليدن دهه ۶۰ الان از ۴۰ سالگي عبور كرده‌اند و تا ۲۰ سال آينده به دوره سالمندي ورود مي‌كنند. در اين صورت در ۲۰ سال آينده با جمعيت بزرگي از سالمندان مواجه خواهيم شد. با توجه به اينكه خدمات سلامت در دهه‌هاي گذشته ارتقا پيدا كرده سن اميد به زندگي نيز بيشتر شده و طول عمر افزايش يافته است؛ ولي اين نكته نيز بايد مورد توجه قرارگيرد كه طي سال‌هاي اخير خانواده‌هاي تك‌فرزندي نيز افزايش يافته است.
