کدام استان ایران بیشترین نرخ بیکاری را دارد؟

«نرخ بیکاری» یکی از شاخص‌های اساسی اقتصاد کلان است که نشان می‌دهد چه نسبتی از افراد جویای کار، نتوانسته‌اند برای خود شغلی دست و پا کنند. عدم کنترل این نرخ، افزون بر کاهش رفاه جمعی و افزایش فقر، آثار زیان باری را بر امنیت جامعه وارد کرده و مانع از دستیابی به اهداف توسعه پایدار می‌گردد.  

به گزارش اکوایران، جدیدترین آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، در سال گذشته دو استان مرزی «کرمانشاه» و «سیستان و بلوچستان» بالاترین میزان نرخ بیکاری را داشته‌اند. پدیده‌ای که می‌توان یکی از دلایل آن را در عدم رونق فعالیت‌های صنعتی و عدم تنوع بخشی به مشاغل جست‌وجو کرد. این نرخ‌ها را باید هشداری در راستای افزایش مشاغل کاذب در این مناطق دانست و بار دیگر اهمیت کنترل نرخ بیکاری و تنوع بخشی به مشاغل را در این استان‌ها گوشزد نمود.

کمترین نرخ بیکاری نیز متعلق به استان‌های غربی و شمالی کشور بوده است. «زنجان»، «آذربایجان غربی»، «خراسان شمالی»، «مازندران» و «قزوین»، پنج استانی هستند که در دوره مذکور موفق به کنترل بیکاری شده‌اند.  تنوع مشاغل و رونق فعالیت‌های صنعتی از جمله دلایل کم بودن نرخ بیکاری در استان‌های نام‌برده به شمار می‌رود.

تصویر بیکاری کل کشور در سال 1402

کمبود درآمد کافی جهت تامین نیازهای اساسی منجر به افزایش پدیده فقر در جامعه می‌گردد. پدیده‌ای که مانع دست‌یابی به اهداف توسعه پایدار شده و معضلات اساسی را متوجه جامعه می‌سازد. یکی از راه‌های افزایش رفاه و کنترل فقر به منظور افزایش درآمد خانوار توجه به مسئله بیکاری و تلاش در جهت کاهش این نرخ است. عدم کنترل بیکاری منجر به ایجاد معضلات اساسی مانند کاهش رفاه شده و امنیت اجتماعی جامعه را نشانه خواهد گرفت. از این رو توجه به این شاخص و تلاش در جهت کاهش آن حائز اهمیت است.

پیش از ورود به بحث لازم است به یاد داشت که نرخ بیکاری یک شاخص فصلی است. به این معنا که به عنوان مثال در فصل تابستان به دلیل رونق مشاغل فصلی، نرخ بیکاری کاهش می‌یابد. در مقابل در فصل زمستان به دلیل کاهش رونق مشاغل فصلی نظیر کشاورزی و عدم فعالیت کارکنان این بخش‌ها، نرخ مذکور صعودی می‌شود.
نگاهی به داده‌های منتشر شده از نرخ بیکاری توسط مرکز آمار ایران نشان می‌دهد،‌ این رقم در بهار سال گذشته بیشینه مقدار خود را به ثبت رسانده و معادل 9.7 درصد بود. کمترین مقدار این شاخص نیز 7.6 درصد بود که مربوط به فصل تابستان است. البته آنچه تاکنون مطرح شده مربوط به نرخ بیکاری کل کشور است. این نرخ در استان‌های مختلف با یکدیگر برابر نبوده است. در ادامه به بررسی این موضوع پرداخته شده که در سال 1402 معضل بیکاری در کدام استان‌ها عمق بیشتری داشته و چه مناطقی در مقابله با بیکاری عملکرد مطلوب تری داشته اند.

سیستان و بلوچستان، سردار ثبت بالاترین نرخ بیکاری در سال 1402

«نرخ بیکاری» یکی از شاخص‌های اقتصاد نیروی کار است که نشان می‌دهد، چه نسبتی از جمعیت 15 ساله و بیشتر که تمایل به اشتغال داشته و به دنبال گشته‌اند،‌ موفق به پیدا کردن شغل نشده و به تعبیر دیگر بیکار مانده‌اند. نگاهی به داده‌های استانی نرخ بیکاری در سال 1402 نشان می‌دهد بیشترین مقدار بیکاری ثبت‌شده برای سه فصل متوالی به استان «سیستان و بلوچستان» تعلق گرفته است.

به بیان دقیق‌تر در بهار و تابستان 1401 سیستانی‌ها نرخ بیکاری 12.5 درصد را به ثبت رسانده‌اند که بالاترین میزان این شاخص در میان استان‌ها محسوب می‌شود. در پاییز نیز این رقم در سیستان بر پله 13.5 درصدی قرار گرفته است.

در زمستان این سال، «کرمانشاه» نرخ بیکاری 17.4 درصدی را تجربه کرد تا بدین ترتیب بالاترین نرخ بیکاری ثبت‌شده در سال 1402 را به نام خود به ثبت رساند. به بیان ساده‌تر در زمستان سال گذشته در کرمانشاه از هر 100 فرد جویای کار،‌ بالغ بر 17 نفر موفق به پیدا کردن شغل نشده و بیکار مانده‌اند.

از جمله عوامل افزایش نرخ بیکاری در این استان‌های مرزی، کم‌رنگ بودن فعالیت‌های تولیدی و صنعتی است. بی توجهی به مقدار بیکاری مردم این استان‌ها افزون بر آن که به فقر بیشتر و کاهش رفاه مردم دامن می‌زند، سوق به سمت مشاغل کاذب را افزایش داده و معضلی در حفظ امنیت اجتماعی و ملی محسوب می‌شود. لذا کنترل آن توسط مسئولین ذی‌ربط بسیار حائز اهمیت است.

کمترین نرخ بیکاری سال 1402 چقدر بوده است؟

در بهار سال 1402 در استان «زنجان» از هر 100 فردی که به دنبال کار بوده‌اند،‌ تنها حدود پنج نفر موفق به پیدا کردن شغل نشده و بیکار مانده‌اند. در تابستان و پاییز نیز سه استان «آذربایجان غربی»، «خراسان شمالی» و «مازندران» با کسب نرخ بیکاری 5.1 درصدی،‌کمترین مقدار این رقم را در مقایسه با دیگر استان‌ها به ثبت رساندند. البته این مقادیر پایین‌ترین میزان ثبت‌شده از نرخ بیکاری در سال 1402 نبود.

«قزوینی‌ها» در زمستان سال گذشته با ثبت نرخ بیکاری 4.7 درصدی در قیاس با دیگر استان‌ها بر قله نخست ثبت کمترین میزان این شاخص ایستادند. تنوع مشاغل سه بخش خدمات، صنعت و کشاورزی و رونق فعالیت‌های متنوع صنعتی از جمله دلایل پایین بودن نرخ بیکاری در این استان‌ها به شمار می‌رود.