فروش برق در بورس انرژی ۴ برابر می‌شود

سهم صنعت برق از معاملات بورس انرژی چیزی نزدیک به صفر است. براساس آماری که علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی ایران اعلام کرده کل ارزش مبادلات بورس انرژی در سال ‌۱۴۰۲ چیزی بیش از ۱۶۹‌هزار میلیارد تومان بوده حال آنکه در همین سال حدود بر ۵‌میلیارد و ۷۶۱‌میلیون کیلووات ساعت برق به ارزش ۱۲۰۰‌میلیاردتومان در این بازار معامله شده است. هر چند که آمارها از رشد حدود ۱۳۹درصدی ارزش معاملات این بازار نسبت به سال قبل تر از آن حکایت می کند اما سهم، هیچ برق از بورس انرژی نشان می دهد که این صنعت در مقایسه با سایر بخش‌ها تا چه اندازه غیرجذاب است. اما بدحسابی وزارت نیرو و اقتصاد ورشکسته صنعت برق در طول سال‌های گذشته کار را به جایی رسانده که ورود هر چند ناچیز برق به بورس انرژی یک اتفاق مبارک در این صنعت محسوب می‌شود.
براساس آنچه وزیر نیرو اعلام کرده شرکت‌های توزیع برق و صنایع دارای دیماند بالای یک‌مگاوات به عنوان خریداران برق به صورت روزانه سفارش خرید خود را برای نمادهای روزانه، هفتگی و ماهانه در تالار بورس ثبت می‌کنند. در این شرایط نیروگاه‌های خصوصی و دولتی در شرایط یکسان نیز اقدام به فروش برق به این مشتریان می‌کنند. میزان معاملات برق در بورس انرژی در سال گذشته تنها ۱۴.۴‌درصد از کل معاملات صنعت برق را شامل می‌شد، اما در برنامه هفتم توسعه وزارت نیرو مکلف شده است تا پایان برنامه هفتم حجم معاملات برق در بورس را به حداقل ۶۰‌درصد برساند و براساس اهتمام مسوولان مربوطه مقرر شده است تا پایان سال‌جاری این هدف‌گذاری تا حد زیادی محقق شود. مصطفی رجبی مشهدی مدیرعامل توانیر امیدوار که با افزایش حجم معاملات برق در بورس انرژی به نوعی موتور تولید بدهی صنعت برق متوقف شود، صنعتی که بر اساس آخرین آمار بدهی‌اش چیزی حدودد ۱۰۰ همت اعلام شده است. متن کامل گفت‌وگوی بازار با مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل توانیر درباره هدف گذاری صورت گرفته برای خرید و فروش برق در بورس انرژی را در ادامه می خوانید:  تمامی بندهای ۱۹گانه قانون مانع زدایی از صنعت برق به جز یک ماده آن تصویب و ابلاغ شده است. تنها ماده ۱۰ این قانون منتظر مصوبه هیات وزیران است. قانون مانع زدایی از صنعت برق به کجا رسید؟ دلیل تعلل وزارت نیرو در اجرای این قانون چیست؟ تمامی بندهای ۱۹گانه قانون مانع‌زدایی از صنعت برق به جز یک ماده آن تصویب و ابلاغ شده است. تنها ماده ۱۰ این قانون منتظر مصوبه هیات وزیران است. باید اشاره کنم که تصویب و ابلاغ این قانون به اصلاحات مالی در صنعت برق کمک کرد. تاکید وزیر نیرو بر این است که موتور تولید بدهی در صنعت برق باید متوقف شده و بدهی‌ها باید به روز پرداخت شود. با توجه به تاکید وزیر نیرو آیا اعتبار خاصی در در لایحه بودجه ۱۴۰۳ برای توانیر و صنعت برق دیده شده است؟ ما حداقل اعتبار را از منابع بودجه‌ای کشور داریم و عمده اعتبارات ما از طریق فروش برق تامین می شود. بنابر این وابستگی به بودجه‌ای کشور نداریم. اما در بودجه پیش‌بینی شده که ۱۰درصد از قیمت فروش برق بابت توسعه تجدیدپذیرها و توسعه برق روستایی در نظر گرفتیم. سایر منابع مربوط به هم تهاتر و تسویه مطالبات که در تبصره ۵ وجود دارد. این منابع از محل اسناد خزانه و انتشار اوراق مالی اسلامی تامین می‌شود.
با این اوصاف چطور قرار است که مشکل بدهی وزارت نیرو به پیمانکاران صنعت برق حل شود؟ ضمن اینکه این عدد هر سال در حال بزرگ تر شدن است؟ همان‌‌طور که اشاره کردم بخشی از بدهی محل انتشار اوراق و اسناد خزانه پرداخت شد. بخش دیگری هم از طریق خرید و فروش در بورس انرژی تسویه می‌شود. در سال گذشته ۵۳ تراوات ساعت برق در بورس انرژی به فروش رسید. پیش بینی می‌کنیم در سال جاری این رقم تا ۲۱۰ تراوات ساعت یعنی ۴ برابر سال گذشته افزایش یابد.
هم‌اکنون چه مقدار از برق کشور در بورس انرژی فروخته می‌شود؟ براساس مصوبه هیات وزیران از سال ۱۴۰۲ مشترکان بالای یک مگاوات باید برق مورد نیاز خود را از بورس انرژی تامین کنند. باید اشاره کنم که در سال گذشته ۵۳ تراوات ساعت برق در بورس انرژی به فروش رسید. پیش‌بینی می‌کنیم در سال جاری این رقم تا ۲۱۰ تراوات ساعت یعنی ۴ برابر سال گذشته افزایش یابد.
براساس هدف‌گذاری‌های صورت گرفته سهم بورس انرژی از تامین برق به چه مقدار خواهد رسید؟ براساس برنامه هفتم توسعه در پایان این برنامه باید سهم فروش برق در بورس انرژی به ۶۰درصد برسد. البته با توجه به اقدامات صورت گرفته خیلی زودتر از موعد این هدف‌گذاری محقق خواهد شد.
اما به نظر می‌رسد که عزم لازم برای پرداخت بدهی فعالین صنعت برق وجود ندارد. باتوجه به تاکید آقای وزیر چرا همچنان با انباشت بدهی فعالین این صنعت مواجه هستیم؟ اواخر سال گذشته موفق شدیم که ۳۰ هزار میلیارد تومان از بدهی فعالین صنعت برق را پرداخت کنیم و هم‌اکنون رقم بدهی ما به حدود ۱۰۰ همت رسیده است. طبق قانون مانع زدایی قرار است که این بدهی ظرف مدت ۳ سال پرداخت شود و هم‌اکنون دنبال راهکارهایی برای اجرای این قانون هستیم. از طرفی همان‌طور که اشاره کردم پیش بینی ما این است که مقدار خرید و فروش برق در بورس انرژی تا ۴ برابر افزایش یابد. با این اوصاف فکر می‌کنم که ۴۰ هزار میلیارد تومان از این رقم از طریق بورس انرژی تامین شود.
آیا قیمت برق در بورس انرژی جذابیت لازم را برای تولیدکنندگان را دارد؟ جالب است که بدانید قیمت فروش برق در مرداد سال گذشته که پیک مصرف بود به ۳۸۰۰ تومان به ازای هر کیلو وات ساعت هم رسید. از طرفی در گذشته به دلیل اینکه پرداخت هزینه فروش برق به نیروگاه‌ها با تاخیر فراوانی انجام می‌شد، عملا نیروگاه‌ها در فرآیند توسعه و مدیریت امور جاری با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شدند، اما با توسعه و رونق بورس انرژی این فرآیند اشتباه گذشته دیگر برطرف خواهد شد.