موانع اصلی تجارت با مسکو

آمار صادرات کالاهای ایران به روسیه 2023 به ارزش حدود 946 میلیون دلار رسیده است؛ در مدت مشابه سال قبل، این عدد 751 میلیون دلار بوده که با رشد 26درصد روبه رو بوده است. واردات ایران هم از روسیه یک میلیارد 691 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که بنابر اعلام ريیس شورای تجاری روسیه و ایران، روسیه درسال حدود 300 میلیارد دلار در واردات دارد، اما ایران سهم کمی در این واردات دارد. این آمارها نشان می‌دهد که ایران با روسیه نتوانسته از ظرفیت‌های اقتصادی خود برای مراوده تجاری استفاده کند. در همایش تجاری ایران و روسیه، مشکلات روابط تجاری دو کشور بررسی شد. به عقیده دو طرف، با شناخت ظرفیت‌های اقتصادی ایران و روسیه و رفع موانع بانکی و حمل‌ونقل حجم تجارت ایران و روسیه قابل افزایش است. «عدم شناخت فعالان اقتصادی از نیاز بازار، بالا بودن هزینه لجستیکی، انتقال پول و نرخ تبدیل پول و عدم شناخت درست از استانداردهای مورد قبول کشور و...» از موانع مسیر تجار است. بر این اساس، مهم‌ترین موضوع در روابط ایران و روسیه که باید به آن توجه شود اینکه دو طرف ظرفیت‌های تجاری، صنعتی و کشاورزی همدیگر را نمی‌شناسند، برای همین نیاز است بانک جامع اطلاعات از شرکت‌های به زبان‌های متعدد از جمله روسی تهیه شود تا صاحبان کسب و کار با مراجعه به آن، به شناخت کافی برسند و بخش خصوصی ایران نیز باید شناخت کافی از بنگاه‌های روسی داشته باشد.

صادرات ایران به روسیه چقدر است؟

همایش تجاری ایران و روسیه با حضور نایب‌رییس اتاق ایران، رییس شورای تجاری روسیه و ایران، نماینده دومای روسیه، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه و جمعی از فعالان اقتصادی دو کشور برگزار شد. قدیر قیافه، نایب‌ريیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در ابتدای همایش تجاری ایران و روسیه، گفت: استفاده از ظرفیت‌های تجاری ایران و روسیه به یک برنامه منسجم نیاز دارد. روسیه و ایران در کنار هم می‌توانند به یک بازار 2 هزار میلیارد دلار دسترسی داشته باشند. اتاق ایران به عنوان تشکل تشکل‌های اقتصادی از هرگونه همکاری در زمینه همکاری تجاری، صنعتی، کشاورزی و انرژی استقبال می‌کند. نمایشگاه ایران اکسپو 2024 بخش از توانمندی شرکت‌های ایرانی در حوزه‌های مختلف بود. او با اشاره به اینکه بیشترین صادرات ایران در حوزه کشاورزی و پتروشیمی بوده، تصریح کرد: تجارت ایران و روسیه از دیرباز تا امروز فراز و نشیب‌هایی داشته؛ دو کشور همسایه و دوست می‌توانند برای توسعه تجارت برنامه‌ریزی کنند. قیافه اظهار کرد: روسیه یکی از بازارهای مستعد برای ایران است؛ از زمینه‌های خوب همکاری با روسیه حوزه مبادلات معدن و صنایع معدنی، فولاد، محصولات کشاورزی، آی‌تی، انرژی‌های تجدیدپذیر، پتروشیمی و نفت است. روسیه و ایران هر دو صادرکننده انرژی، پتروشیمی، آمونیاک، متانول، اوره، سنگ‌آهن و محصولات فولادی است. با نگاهی به لیست کالاهای صادراتی ایران، می‌بینیم که تشابه‌هایی با روسیه داریم. شاید در نگاه اول بگوییم که اقتصاد ایران و روسیه مکمل هم نیستند در حالی که در همین حوزه‌های مورد اشاره هم، می‌توانیم مبادلات تجاری خود را بالاتر ببریم. وظیفه ما بسترسازی برای افزایش میزان مبادلات تجاری است و این برعهده بخش خصوصی دو کشور است.

نایب‌ريیس اتاق ایران تصریح کرد: گمرکات دو کشور نقش بالایی در تسهیل تجارت و انتقال کالا و خدمات دارند. در هفت سال قبل قراردادهای گمرکی بین دو کشور با عنوان کریدور سبز امضا شده است. همچنین در سال‌های اخیر توافقنامه اوراسیا امضا شده و این معنای اینکه زمینه برای افزایش تجارت فراهم شده است. او ادامه داد: گشایش‌هایی هم در حوزه مراودات بانکی ایجاد شده، و چند بانک روسی با ایران کار می‌کنند و زمینه انتقال پول هم فراهم شده است. این شرایط کمک می‌کند تا بگوییم می‌توان در بازه 10 الی 15 ساله، حجم تجارت ایران و روسیه را به 40 میلیارد دلار رساند ولی این نیازمند همکاری دولت‌ها و بخش خصوصی است تا صاحبان شرکتها را به درستی به هم معرفی کنیم. در این رابطه نقش نمایشگاه‌های تخصصی بسیار مهم است. پذیرش هیات‌های تجاری و آشنایی نسبت به توانایی اقتصادی دو کشور می‌تواند تسهیلگر مسیر باشد. نایب‌ريیس اتاق ایران تاکید کرد: مهم‌ترین موضوع در روابط ایران و روسیه که باید به آن توجه شود اینکه ما ظرفیت‌های تجاری، صنعتی و کشاورزی همدیگر را نمی‌شناسیم برای همین نیاز داریم بانک جامع اطلاعات از شرکت‌های به زبان‌های متعدد از جمله روسی تهیه شود تا صاحبان کسب و کار با مراجعه به آن، به شناخت کافی برسند و ما هم باید شناخت کافی از بنگاه‌های روسی داشته باشیم. او با شاره به لیست صادرات ایران به روسیه گفت: کیفیت کالاهای محصولات ایرانی خیلی بالاست و کسی نمی‌تواند جای ایران را در بازار روسیه بگیرد. این نشان می‌دهد ایران از نظر علمی و فنی در برخی از محصولات به نقطه‌ای رسیده که کیفیت محصولاتش بسیار بالاتر است و در رقابت با کالای غربی، حرفی جدی برای گفتن دارد.

ایران سهم کمی در بازار روسیه دارد

در ادامه «لئونید لوژئچکو» ريیس شورای تجاری روسیه و ایران با تشریح از اهمیت روابط ایران و روسیه، ابراز امیدواری کرد: بتوانیم تفاهم‌نامه‌هایی که در این سفر امضا کرده، را عملیاتی کنیم و روابط دوجانبه تجاری با ایران را توسعه دهیم. ريیس شورای تجاری روسیه و ایران تصریح کرد: اقداماتی برای تسهیل تجاری ایران و روسیه در حال گسترش است و بنگاه‌های کوچک و متوسط روسیه با ایران روابط خوبی دارند. او ادامه داد: تفاهم‌نامه ترجیحی بین کشورهای عضو اوراسیا امضا شده و اگر این تفاهم‌نامه شود، کار با ایران بسیار راحت‌تر خواهد شد. همچنین امضای تفاهم‌نامه گمرکی با ایران کار تجارت را راحت‌تر خواهد کرد. او با اشاره به همکاری در زمینه دام‌پروری و نباتات گفت که با این همکاری، می‌توانیم به توسعه تجارت در دو حوزه صادرات محصولات کشاورزی و دامی بپردازیم. ريیس شورای تجاری روسیه و ایران با اشاره به همکاری‌های لجستیکی گفت: در این زمینه طرح‌هایی منحصربه‌فرد در حوزه دریای خزر موردنظر داریم تا حمل‌ونقل ریلی تسهیل شود؛ تکمیل کریدور شمال-جنوب به ما امکان می‌دهد تا تجارت از مسیر ریلی تسهیل شود. به ‌گفته ريیس شورای تجاری روسیه و ایران روسیه در سال حدود 300 میلیارد دلار در سال واردات دارد ولی ایران سهم کمی در این واردات دارد؛ ما می‌توانیم در قالب کریدور شمال-جنوب این تعاملات را بیشتر کنیم. او به مشکلات و موانع تجارت ایران و روسیه اشاره کرد: بانک‌های ایرانی با پنج بانک روسیه تعامل مالی دارند. ما می‌توانیم اعتبار در اختیار صادرکننده ایرانی قرار دهیم. شرکت اکسیار ر وسی با صندوق ضمانت صادرات ایران تفاهم‌نامه همکاری امضا کرده و این شرکت صادرات را تا 120 میلیون یورو بیمه می‌کند. ريیس شورای تجاری روسیه و ایران همچنین اشاره کرد: تاسیس شورای عالی تجاری ایران و روسیه در سطح دولتی تصویب‌شده است؛ با نهایی شدن این، بانک‌های مرکزی دو کشور با مشخص کردن نرخ تبدیلی، می‌توان با ارز ملی کشورها کار کرد. او تاکید کرد: باید بانک اطلاعاتی دقیقی از ظرفیت‌های دو کشور در اختیار تجار دو کشور قرار گیرد تا تجار با شناختی دقیق از همدیگر، کار کنند. هادی تیزهوش تابان، ريیس اتاق مشترک ایران و روسیه هم در این نشست گفت: برگزاری همایش‌هایی مانند ایران اکسپو 2024 برای شناسایی ظرفیت‌های تجاری دو کشور بسیار مهم است. تیزهوش تابان تصریح کرد: براساس گزارش‌های واصله گمرک در سه سال اخیر، تجارت با روسیه 26 درصد رشد کرده است. شورای بین‌الملل همکاری تجاری و صنعتی کشورهای حوزه دریایی در آستاراخان تشکیل شده و این می‌تواند به توسعه تجارت بین‌المللی کشورهای حوزه خزر کمک کند. درخواست من این است که نشست آتی در این حوزه باشد. او در ادامه درباره سرای تجاری ایرانیان گفت که در سال 2017 به‌طور رسمی افتتاح شده و این مرکز هم می‌تواند در تسهیل تجارت دو کشور کار کند.

موانع تجارت با روسیه کدامند؟

در ادامه محسن رحیمی، رایزن بازرگانی ایران در روسیه هم گفت: سطح تجارت ایران و روسیه در حد روابط سیاسی دو کشور نبوده است. عدم شناخت فعالان اقتصادی از نیاز بازار، بالا بودن هزینه لجستیکی، انتقال پول و نرخ تبدیل پول و عدم شناخت درست از استانداردهای موردقبول کشور از موانع مسیر تجار است. رایزن بازرگانی ایران در روسیه ادامه داد: امضای تفاهم‌نامه صندوق ضمانت صادرات ایران با صندوق روسی تضمین خوبی برای تجارت است. برقراری روابط با بانک‌هایی مثل بانک VTB روسی خبر خوبی برای تجار است تا با گشایش آل سی بخشی از مشکلات آنها حل شود البته تا حدی در حوزه غلات این گشایش اعتبار انجام شده است. مرکز تجاری ایران در مسکو فعال‌شده و در جاهای دیگر مجوز گرفته است. او با اشاره به موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای گفت: موافقت‌نامه تجارت آزاد با کشورهای عضو توافقنامه اوراسیا، در 2023 امضا شده و با تصویب آن در مجلس شاهد حذف تعرفه خواهیم بود و این برای اولین بار در تجارت ایران رخ می‌دهد. رحیمی ادامه داد: امضای نقشه راه همکاری تجاری و صنعتی توسط وزرای دو کشور در روسیه انجام شده که امیدواریم این نقشه راه عملیاتی شود. رایزن بازرگانی ایران در روسیه در ادامه به تفاهم‌نامه‌هایی در حوزه لجستیک اشاره کرد و گفت که حوزه حمل‌ونقل از مشکلات تجار است که امیدواریم برای حل مشکلات گام‌هایی برداشته شود. در ادامه روشنعلی یکتای قرابائی، نایب‌ريیس اتاق مشترک ایران و روسیه هم گفت که باید به حوزه خدمات فنی و مهندسی و صادرات آن به بازار روسیه توجه شود و از این ظرفیت در همکاری دو کشور استفاده شود.