جابه‌جایی درختان یک حرکت نمایشی است؟
امروز شهرداری‌ها برای توسعه جاده‌ها با توجیه حفظ حیات درختان، آن‌ها را از محل رشدشان خارج کرده و به مکانی دیگر منتقل می‌کنند، باید دید چنین امری به ادامه حیات درختان کمک خواهد کرد؟
می‌خواهیم درباره سلامت درختان و گیاهانی صحبت کنیم که از بد روزگار در مقابل مسیر پیشرفت زندگی شهرنشینی، راه‌سازی و جاده‌کشی قرار گرفته‌اند و برای این موضوع لازم است یک گزاره را در ذهنمان، در سراسر لحظاتی که این سخن ادامه دارد، حفظ کنیم و آن اینکه درختان موجود زنده هستند، در بهبود کیفیت زندگی انسانی به اشکال مختلف نقش مستقیم دارند و دوران مفهوم توسعه شهرها به قیمت حذف درختان و حیات طبیعی به سرآمده است.
به گزارش ایسنا، اوایل اردیبهشت ماه در یکی از خبرگزاری‌ها خبری منتشر شد در باب جابه‌جایی درختان، صالح صالحی، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قزوین در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها در قزوین گفت: «با توجه به آغاز عملیات اجرایی پروژه احداث تقاطع غیر همسطح دفاع مقدس- نسیم شمال- اقبالیه و لزوم جابه‌جایی درختان واقع در مسیر اجرای این پروژه، با اخذ مجوز از کمیسیون حفظ و گسترش فضای سبز، عملیات انتقال این درختان آغاز شد. مرحله اول جابه‌جایی و انتقال درختان مذکور که مانع اجرای پروژه عمرانی است، هم اینک در دستور کار قرار دارد، ضمن اینکه تاکنون تعدادی از درختچه‌های میدان دفاع مقدس نیز به گلخانه سازمان منتقل شده است. در اجرای تمام پروژه‌های توسعه شهری، چنانچه درختانی در مسیر اجرای پروژه قرار داشته باشد، به هیچ وجه قطع و نابود نمی‌شود، بلکه با رعایت کامل مسائل فنی و ایمنی به گلخانه سازمان منتقل و در اجرای پروژه‌های توسعه فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد. در اجرای مرحله اول این عملیات حساس و مهم، ۲۵ اصله درخت در دست جابه‌جایی و انتقال قرار دارد و کار جابه‌جایی سایر درختان منتهی به میدان دفاع مقدس (دوراهی همدان) به قوت خود ادامه خواهد داشت».
پیش از این نیز حول محور ساخت پل امام رضا(ع) بارها مسئولان شهری درباره جابه‌جایی درختان باغستان سنتی قزوین سخن گفته بودند، موضوعی که از سوی کارشناسان مختلف مورد نقد قرار گرفته است و به نظر می‌رسد نگاه کارشناسان امر با کارشناسان و مشاورانی که شهرداری‌ها از آن بهره می‌برند متفاوت است بنابراین در این گزارش ضمن گفت‌وگو با کارشناسان این حوزه به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.
جابه‌جایی درختان حیات درخت هم به مخاطره می‌اندازد
عباسعلی جنتی‌زاده، عضو هیأت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) با اشاره به این موضوع که اکثر درختان باغستان سنتی قزوین را درختان پسته و بادام با شاخصه مقاومت در برابر کم‌آبی تشکیل می‌دهند، اظهار می‌کند: درختان باغستان علاوه بر مقاومت در برابر کم‌آبی دانه‌های زیاد در خوشه و خوشه‌های زیاد در یک درخت و یک منطقه دارند و امروز ما تحقیقاتی را روی گونه پسته در باغستان انجام داده‌ایم و این یک امر اثبات شده است.
این دانش‌آموخته علوم باغبانی در ادامه بیان می‌کند: اگر به هر انگیزه‌ای تصمیم گرفته می‌شود که درختی را با ریشه از خاک جدا کنند و در محل دیگری به خاک بازگردانند، باید بدانندکه کیفیت آن درخت هرگز مانند اول نخواهد شد و حتی حیات درخت هم به مخاطره می‌افتد.
وی ادامه داد: نمونه مثال این امر در بخش خروجی اتوبان قزوین زنجان، در محل تقاطع شهید سلیمانی، در رمپ خروجی رو به جنوب است که در چند سال اخیر تعدادی از درختان را آوردند و در این محل کاشتند و شما می‌توانید بروید و بررسی کنید که چند درخت خشک شده و چند درخت توانسته‌اند به حیات خود ادامه دهند.
عضو هیأت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) با بیان اینکه منظور ما از داشتن فضای سبز صرفاً برای تولید اکسیژن نیست، گفت: اگر در کنار حیات انسانی گیاه و درختان وجود نداشته باشند انسان دچار بیماری روحی و جسمی می‌شود، به همین علت هم شهرداری‌ها در نقاط مختلف دنیا سالانه هزینه‌های سنگینی برای حفظ فضای سبز در فضاهای شهری و پارک‌های ملی انجام می‌دهند.
جابه‌جایی درختان یک حرکت نمایشی است
پوریا کاکاوند، کارشناس ارشد علوم باغبانی در گفت‌وگو با ایسنا بیان می‌کند: جابه‌جا کردن درختان برای ادامه حیات در محیطی دیگر صرفاً یک حرکت نمایشی است. این سؤال مطرح است درختانی که در چند سال اخیر جابه‌جا شده‌اند کجا کاشته شده‌اند و درختانی که پس از جابه‌جایی زنده مانده‌اند چه تعداد است؟
این کارشناس ارشد علوم باغبانی در ادامه بیان می‌کند: این نکته قابل توجه است که در صورت پذیرش این روش جابه‌جایی فصل خاص خود را دارد و هر درخت بسته به نوع و گونه آن واکنش متفاوت دارد و سن درخت نیز در این امر تأثیر خواهد داشت.
کاکاوند می‌گوید: شهرداری می‌تواند آماری از این موضوع که جابه‌جا کردن درختان تا چه میزان موفق بوده ارائه کند. اگر درخت در سن پایین باشد و ریشه‌هایش از نوع افشان باشد ممکن است به این روش پاسخ بدهد اما در مورد درختانی نظیر پسته که دارای ریشه‌ای عمودی و ۴۰ سانتی است محل انقلت وجود دارد و نمی‌توان مطمئن بود این روش روی درختی مثل پسته جواب بدهد.
درختان باغستان سنتی و نیز هر درختی در هر محلی که قرار دارد را باید بخشی از محیط طبیعی برشمرد، اولین راهکار ما در مواجهه با درختان قطع یا در خوشبینانه‌ترین حالت جابه‌جایی است در حالی که امروز در معماری‌های مدرن جهان می‌بینیم که وجود درخت به عنوان بخشی طبیعی و غیرقابل تغییر از یک محیط پذیرفته شده است.
