بررسي يك عامل اثرگذار بر بازار سرمايه
بورس تهران همچنان در شرايط سختي به سر مي‌برد؛ كما اينكه كه خوراك پالايشگاه‌ها، نرخ‌هاي بهره بدون ريسك، محدود كردن دامنه نوسان و غيره اين شرايط را سخت‌تر كرده است؛ حالا سوال اين است كه با توجه به اقدامات سازمان بورس و بخشنامه‌هاي تهديدآميز بانك مركزي براي نظام بانكي، چقدر مي‌توان آينده روشني را براي بازار سرمايه متصور بود.
اقتصادآنلاين| بورس تهران همچنان در شرايط سختي به سر مي‌برد؛ كما اينكه كه خوراك پالايشگاه‌ها، نرخ‌هاي بهره بدون ريسك، محدود كردن دامنه نوسان و غيره اين شرايط را سخت‌تر كرده است؛ حالا سوال اين است كه با توجه به اقدامات سازمان بورس و بخشنامه‌هاي تهديدآميز بانك مركزي براي نظام بانكي، چقدر مي‌توان آينده روشني را براي بازار سرمايه متصور بود. پس از انتشار اوراق سپرده خاص با نرخ ۳۰ درصدي كه البته حجم آن نيز محدود بود، قابل حدس بود كه نرخ بهره انتظاري نيز افزايش پيدا كند. اتفاقي كه بالاخره افتاد و بازدهي صندوق‌هاي درآمد ثابت و نرخ اوراق اخزا را بعضا به بالاي ۳۵ درصد نيز رساند.بررسي‌هاي تاريخي نشان مي‌دهد كه تأثير نرخ بهره بر قيمت‌ها و بازدهي در بورس كاملاً روشن و آشكار نيست و به عبارت ديگر، رابطه بين نرخ بهره و قيمت سهام، در طول زمان ثابت و يكنواخت نيست؛ اما تغييرات شديد آن بر بازار سرمايه به خوبي قابل مشاهده است. در واقع، تغييرات بزرگ نرخ بهره بدون ريسك، با يك تاخيري چند ماهه در شاخص‌هاي بورسي نمايان خواهد شد. به عنوان مثال ميانگين نرخ بهره از مهر ۹۷ تا دي همان سال در ريل كاهشي حركت كرد، كه تاثير آن بر شاخص كل از اسفندماه شروع شد.
يا جاي ديگري، يعني شهريور تا بهمن ۱۳۹۵، نرخ بهره رشد يافت اما شاخص كل ترجيح داد تا ارديبهشت سال بعد از آن استراحت كند. از منظر اقتصادي نيز، كارشناسان اقتصادي كه تاثير نرخ بهره بر بازار سرمايه را بين سال‌هاي ۱۳۶۷ تا ۱۳۹۶ بررسي كرده و بر اين باورند كه بازارهاي عنوان شده در سطح معنادار قابل توجهي، رابطه منفي با يكديگر دارند و به اعتقاد احسان طيبي ثاني، استاد دانشگاه خوارزمي، بازه زماني بزرگ‌تري را در نظر گرفت؛ رابطه نرخ بهره و بازار سرمايه از سال ۱۳۳۸ تا ۱۴۰۰ كه در اين مورد هم، نتيجه اما مشابه تحقيق قبل بود. يعني رابطه نرخ بهره و بازدهي بازار سهام منفي بوده و اين سيگنال را به سياستگذار مي‌دهد كه براي تقويت بازار سرمايه، بايد نرخ بازدهي بازار پول كاهش يابد. در اين ميان مشاهده مي‌شود كه افزايش در نرخ بهره بدون ريسك يك عامل بسيار تاثيرگذار براي جلوگيري از رشد بازار سرمايه تلقي مي‌شود. از سوي ديگر رصد ارزش و زمان انتشار اوراق بدهي حتي با نرخ‌هاي پايين مي‌توان زنگ خطر را به صدا دربياورد. تا به حال سابقه انتشار اين حجم از اوراق را در ۲ ماهه ابتدايي سال وجود نداشته و مي‌توان ناترازي در بودجه را به خوبي درك كرد. اين تصوير به خوبي نشان مي‌دهد كه بدهي دولت به پيمانكاران رو به فزوني است و نرخ «حفظ ارزش پول» يا «نرخ بهره انتظاري» نيز افزايشي است. واضح است در آينده بازار سرمايه متاثر از اين حجم و نرخ ممكن است عقب‌نشيني كند.
