سازمان ملل: جمعیت ایران تا سال ۲۰۵۴ به اوج می‌رسد

اطلاعات نوشت: جمعیت جهان در حال حاضر که در نیمه سال 2024 به‌سر می‌بریم به حدود 2/8 میلیارد نفر رسیده است و تازه‌ترین گزارش سازمان ملل از روند رشد جمعیت جهان که یازدهم جولای (21 تیر ماه) منتشر شده‌است، پیش‌بینی می‌کند که تا سال 2080 (حدوداً 60 سال دیگر) این عدد به 3/10 میلیارد نفر برسد.

داده‌هایی که اکنون درباره جمعیت جهان داریم بسیار مهم هستند زیرا با استفاده از آنها می‌توان کشورهایی که نیازمند کمک‌های بیشتر هستند را شناسایی کرده و بر چگونگی تحقق اهداف توسعه پایدار نظارت داشت.

بر اساس گزارش «چشم‌انداز جمعیت جهان 2024»، وضعیت فعلی جمعیت جهان به صورت زیر است:
کشورهای آسیایی و آسیای جنوب شرقی: 2 میلیارد و 351 میلیون نفر، آسیای مرکزی و جنوبی: 2 میلیارد و 146 میلیون نفر، آفریقای مرکزی: 1 میلیارد و 243 میلیون نفر، اروپا و آمریکای شمالی: 1 میلیارد و 130 میلیون نفر، آمریکای لاتین و حوزه کارائیب: 663 میلیون نفر، آفریقای شمالی و غرب آسیا:581 میلیون نفر، اقیانوسیه: 46 میلیون نفر.

یکی از کلیدی‌ترین یافته‌های گزارش «چشم‌انداز جمعیت جهان 2024» که به مناسبت روز جهانی جمعیت منتشر شده‌است، به ما می‌گوید که پس از روند صعودی جمعیت تا میانه سال 2080، روند نزولی آغاز می‌شود.

اما باید توجه داشت که تغییرات جمعیتی در تمامی نقاط جهان به یک اندازه روی نمی‌دهد و برخی مناطق هستند که نرخ رشد جمعیت در آنها بالاست و در برخی دیگر شاهد روند پیری جمعیت هستیم. چندین فاکتور در میزان جمعیت دنیا در حال حاضر اثرگذار بوده‌اند؛ از جمله نرخ پایین فرزندآوری در برخی کشورهای بزرگ مثل چین.

بر اساس این گزارش، نرخ باروری در سرتاسر جهان رو به کاهش است زیرا زنان عمدتاً در مقایسه با دهه 1990 آگاه‌تر شده‌اند و یک فرزند کمتر به دنیا می‌آورند. در بیش از نیمی از کشورها و نواحی، میانگین تعداد زایمان برای هر زن پایین‌تر از 1/2 فرزند است. نرخ باروری در حدود یک‌پنجم کشورهای جهان، از جمله چین، ایتالیا، کره و اسپانیا، بسیار پایین برآورد شده‌است و هر زن در این کشورها، کمتر از 4/1 زایمان در طول عمرش دارد.

تا سال 2024، اندازه جمعیت در 63 کشور به اوج خود رسیده‌است، از جمله در چین، آلمان، ژاپن و روسیه در طول سی سال آینده، نرخ جمعیت در این کشورها حدود 14 درصد کاهش خواهد داشت.

در 48 کشور، از جمله در برزیل، ایران، ترکیه و ویتنام، جمعیت از سال 2025 تا 2054 به اوج خود می‌رسد. در 126 کشور دیگر جهان، از جمله در هند، اندونزی، نیجریه، پاکستان و ایالات متحده، جمعیت تا سال 2054 روند صعودی دارد و در نیمه دوم قرن به اوج خود می‌رسد.

در 9 کشور، شامل آنگولا، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری دموکراتیک کنگو، نیجر و سومالی با روند افزایش خیلی سریع رشد جمعیت مواجه خواهیم بود به‌گونه‌ای که جمعیت این کشورها از سال 2024 تا 2054 دوبرابر می‌شود.

به طور کلی می‌توان گفت در حال حاضر میانگین جمعیت جهان رو به افزایش است. تا دهه 2070، تعداد افراد بالای 65 سال از تعداد افراد زیر 18 سال پیشی خواهد گرفت.

این موضوع به دلیل افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ مرگ و میر در سه دهه گذشته است. در اواخر دهه 2050، بیش از نیمی از مرگ و میرها در جهان در سنین بالای 80 سال روی خواهد داد که در مقایسه با سال 1995، 17 درصد افزایش را نشان می‌دهد. نرخ رشد جمعیت در کشورهای ثروتمند روند کاهشی خواهد داشت ولی در کشورهای فقیر، افزایشی خواهد بود.

جمعیت بیشتر، به‌ویژه در کشورهای آفریقایی و جنوب آسیا، نیازمند منابع بیشتر خواهد بود و با توجه به مدیریت شهری ضعیف در این مناطق و بالا رفتن استانداردهای زندگی، اثرات زیست‌محیطی مخرب‌تری بر زمین خواهد گذاشت.

تغییرات آب و هوایی که یکی از چالش‌های بزرگ جهان امروز است، بر این کشورها اثرات بیشتری دارد زیرا اقتصاد بسیاری از آنها بر کشاورزی مبتنی است و امنیت غذایی در آنها بسیار پایین است.

یکی از مؤلفه‌های مورد تأکید این گزارش وضعیت سلامت جسمی زنان است. حقوق زنان در زمینه سلامت جنسی و باروری، بنیان توسعه پایدار است ولی در برخی مناطق، به‌ویژه در کشورهای فقیر، این موضوع همچنان یک چالش مهم باقی می‌ماند.

در سال ۲۰۲۴، 7/4 میلیون کودک از مادران زیر 18 سال متولد شدند که حدود 5/3 درصد کل زایمان‌های جهان را تشکیل می‌دهد. در این میان، 340 هزار کودک از مادر زیر 15 سال متولد شدند که پیامدهای جدی برای سلامت مادر و کودک به دنبال خواهد داشت.

این گزارش به ما می‌گوید که سرمایه‌گذاری روی آموزش جوانان، به‌ویژه دختران، و بالا رفتن سن ازدواج و فرزندآوری، بر سلامت زنان، دستاوردهای آموزشی و شغلی آنها اثرات خوبی می‌گذارد. همچنین زمان و میزان سرمایه لازم برای رسیدن به توسعه پایدار را کاهش می‌دهد.

بر اساس این گزارش میزان رشد جمعیت در کشورهای ثروتمند و پیشرفته سال‌هاست که در حد صفر یا منفی است اما در کشورهای جهان سوم همچنان بالاست.