فراگير شدن بيماري دنگي در كشور اجتناب‌ناپذير است
به‌رغم تلاشي كه وزارت بهداشت و درمان به جاي اطلاع‌رساني درست براي آشنايي بيشتر مردم با بيماري تب دنگي مي‌خواهد وضعيت را نرمال جلوه داده و همه‌گيري احتمالي اين بيماري را تكذيب كند بسياري از متخصصان حوزه بهداشت و درمان بر اين باورند كه نداشتن علايم آشكار و البته در دسترس نبودن كيت‌هاي تشخيص بيماري تب دنگي از جمله دلايلي است كه فعلا نمي‌توان آمار رسمي از مبتلايان به اين بيماري اعلام كرد.
120 هزار كيت تشخيص تب دنگي در گمرك مانده است
به‌رغم تلاشي كه وزارت بهداشت و درمان به جاي اطلاع‌رساني درست براي آشنايي بيشتر مردم با بيماري تب دنگي مي‌خواهد وضعيت را نرمال جلوه داده و همه‌گيري احتمالي اين بيماري را تكذيب كند بسياري از متخصصان حوزه بهداشت و درمان بر اين باورند كه نداشتن علايم آشكار و البته در دسترس نبودن كيت‌هاي تشخيص بيماري تب دنگي از جمله دلايلي است كه فعلا نمي‌توان آمار رسمي از مبتلايان به اين بيماري اعلام كرد. اما بر اساس گفته‌هاي همين كارشناسان بيماري تب دنگي در حال حاضر هم در كشور همه گير شده است. در اكثر استان‌ها پشه آئدس شناسايي شده است و در استان‌هايي هم كه هنوز اين پشه شناسايي نشده نمي‌توان با قطعيت گفت كه بيماري وارد نشده است. مساله اينجاست كه بيماري تب دنگي در موارد بسياري نادري ممكن است باعث مرگ فرد مبتلا شود. از سوي ديگر اين بيماري قابليت انتقال از فردي به فرد ديگر را ندارد اما اطلاع‌رساني به مردم و در اين باره و آموزش راه‌هاي پيشگيري از جمله وظايف وزارت بهداشت و درمان كشور است. وظيفه‌اي كه اين روزها جاي خود را بيشتر به تكذيب و توجيه داده تا اطلاع‌رساني.
نيازمند كيت تشخيص سريع هستيم
دكتر هوشنگ علايي، در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: اينكه ما تاكنون تنها توانسته‌ايم اندكي بيش از 150 بيمار مبتلا به تب دنگي را در كشور شناسايي كنيم به اين دليل است كه كيت‌هاي تشخيص سريع اين بيماري به ميزان لازم در شهرها و استان‌هاي ما وجود ندارد. او مي‌افزايد: اين بيماري علايمي مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگي دارد اما تشخيص درست آن باعث مي‌شود تا فرد زودتر تحت درمان مناسب قرار گرفته و بهبود يابد پس اگر كيت‌هاي شناسايي به ميزان لازم در مراكز درماني ما وجود داشته باشد شناسايي اين بيماران بسيار راحت‌تر خواهد بود. دكتر علايي، متخصص بيماري‌هاي عفوني در پاسخ به اين پرسش كه آيا بيماري در كشور همه گير شده و آيا در تهران هم مواردي از اين بيماري هست، مي‌گويد: در حال حاضر نمي‌توانيم به قطعيت در مورد همه‌گيري اين بيماري نظر بدهيم. يكي از دلايل آن هم نبود كيت‌هاي تشخيص است اما دير يا زود اين همه‌گيري در كشور اتفاق خواهد افتاد. در تهران هم مواردي از اين بيماري شناسايي شده‌اند. حتي يك مورد هم مي‌تواند به افزايش موارد اين بيماري كمك كند. او مي‌گويد: از آنجايي كه گيلان يكي از استان‌هايي است كه در حال حاضر تمامي پشه‌هايش انتقال‌دهنده تب دنگي هستند مسافراني هم كه از تهران به اين استان مي‌روند در معرض گزش اين پشه و ابتلا به بيماري قرار دارند حال با توجه به سفرهاي تابستاني كه هر هفته از تهران به شهرها و استان‌هاي شمالي صورت مي‌گيرد نمي‌توانيم منكر انتقال اين بيماري به تهران شويم.
يكي از نگراني‌هاي بزرگ زائران اربعين هستند
از طرف ديگر رييس كميسيون بهداشت و درمان مجلس نيز در اين باره طي گفت‌وگويي اعلام داشت: ما الان نگران زائراني هستيم كه براي اربعين از عراق به ايران بازمي‌گردند. ما در فرهنگستان علوم پزشكي و در كميسيون بهداشت مجلس هم در هفته قبل درباره تب دنگي جلسه داشتيم. نياز به كيت‌هاي تشخيص سريع داريم. عزيزان عنوان كردند ۱۲۰ هزار كيت در گمرك مانده است. ما با وزارت اقتصاد و دارايي و آقاي دكتر رضواني‌فر به صورت فوري مكاتبه كرديم و نامه نوشتيم كه كيت‌ها را گروكشي نكنند و آنها را ترخيص كنند. حسينعلي شهرياري هم درباره تب دنگي معتقد است كشور بايد آمادگي مقابله با اين تب را داشته باشد تا مانند بحران كرونا، غافلگير نشويم. دكتر حسينعلي شهرياري در كافه خبر اعلام كرد در حال حاضر در تهران، تب دنگي رويت شده ولي بيمار، ظاهرا در سفر به اين بيماري مبتلا شده است. او در مورد وضعيت همه‌گيري اين بيماري در كشور به خبرآنلاين گفت: قبلا اين بيماري را به صورت مورد داشتيم اما اكنون تقريبا در حال درگير كردن همه كشور است. روز به روز هم آمار در حال افزايش است، براساس آمار وزارت بهداشت يك نفر در داخل كشور براثر اين بيماري فوت شده است. خيلي از مبتلايان اخير هم از امارات و پاكستان به كشور آمده‌اند. استان‌هاي جنوبي و در شمال كشور خصوصا گيلان شايع شده، البته الان هوا خيلي گرم و خشك است. هر چه به سمت خنكي هوا و شهريور برويم، تعداد پشه آئدس زياد خواهد شد. هرجايي كه حتي چند قطره آب باشد، اين پشه‌ها مي‌آيند. از روي لباس هم مي‌توانند به انسان نيش بزنند. اگر لباس نازك باشد، پشه آئدس پوست را نيش مي‌زند. البته مرگ و مير آن كم و در حدود يك درصد است ولي دردهاي استخواني بسيار شديدي دارد كه كشنده است و بيمار را زمين‌گير مي‌كند. البته ۸۰ درصد مبتلايان تب دنگي هيچ علامتي ندارند. شهرياري درباره شيوع اين بيماري در ديگر كشورها مي‌افزايد: اين بيماري فقط در ايران نيست. در اكثر كشورهاي اروپايي هم تب دنگي وجود دارد. در كشورهاي منطقه ما هم زياد شايع است. در عراق هم تب دنگي داريم. متاسفانه خيلي از كشورها مانند امارات متحده عربي، شيوع و شناسايي اين تب را به سازمان جهاني بهداشت گزارش نمي‌دهند. گزارش آلودگي كه از امارات منتشر شده هم ما به سازمان جهاني بهداشت داديم. آنها گزارش نمي‌دهند چون نگرانند اگر گزارش شيوع بيماري بدهند، گردشگران آنجا كاهش پيدا كند. آنها درآمد بالايي از توريسم دارند و به همين دليل هيچ يك از كشورهاي حاشيه خليج فارس بسياري از بيماري‌هاي واگيردار خود را گزارش نمي‌دهند. قطر، امارات و ساير كشورهاي منطقه از جمله پاكستان و افغانستان گزارش شيوع بيماري را نمي‌دهند. جمهوري اسلامي دقيقا شيوع بيماري را گزارش مي‌دهد. تنها كشوري كه مرتبا گزارش بيماري واگير را مي‌دهد جمهوري اسلامي است.
كنترل انتشار ويروس تب دنگي دشوار است
از سوي ديگر مصطفي صالحي وزيري، عضو هيات علمي آزمايشگاه مرجع كشوري انستيتو پاستور ايران، با بيان اينكه بيماري دنگي در بيش از ۱۰۰ كشور جهان اندميك است، گفت: در اكثر موارد عفونت و به‌عبارتي ۷۵ تا ۸۰ درصد، بيماري بدون علامت باليني است؛ از اين‌رو كنترل انتشار ويروس عامل تب دنگي به‌علت شمار فراوان موارد بدون علامت، دشوار است. او با بيان اينكه دوره كمون بيماري تب دانگ به‌طور متوسط بين ۴ تا ۷ روز است، اظهار كرد: اما اين دوره مي‌تواند بين ۲ تا ۱۴ روز متغير باشد. در اكثر موارد عفونت و به‌عبارتي ۷۵ تا ۸۰ درصد، بيماري بدون علامت باليني است. با اين وجود، هم موارد علامت‌دار و هم بدون علامت به‌طور متوسط در هفته نخست آلوده شدن داراي ويروس عفوني در خون خود هستند (فاز ويرميك) و به‌طور بالقوه مي‌توانند به عنوان مخزن ويروس، پشه‌هاي غيرآلوده را در زمان گزش آلوده كنند.
شناسايي ۴ سروتايپ، از ويروس دانگ
در جهان
عضو هيات علمي آزمايشگاه مرجع كشوري انستيتو پاستور ايران، با اشاره به شناسايي ۴ سروتايپ، از ويروس دانگ يا دنگي (Dengue virus) گفت: ويروس عامل بيماري تب دانگ داراي ژنوم RNA است و در خانواده فلاوي ويريده (Flaviviridae) و جنس فلاوي ويروس (Flavivirus) طبقه‌بندي مي‌شود. صالحي وزيري، در ادامه خاطرنشان كرد: اين ويروس، ۴ سروتايپ دارد و هر سروتايپ شامل چندين ژنوتايپ و رده (Lineage) است و هر ۴ سروتايپ مي‌توانند انسان را آلوده و ايجاد بيماري كنند.
ايمني طولاني‌مدت و حتي مادام‌العمر
در صورت ابتلا به همان سروتايپ
وي با بيان اينكه يك بار ابتلا در مقابل همان سروتايپ، ايمني طولاني‌مدت و حتي مادام‌العمر ايجاد مي‌كند (ايمني homotypic)، در ادامه توضيح داد: اما فرد در مقابل بقيه سروتايپ‌ها نه تنها مصونيت نخواهد داشت بلكه ممكن است در عفونت‌هاي ثانويه با سروتايپ متفاوت شدت بيماري افزايش يافته و فرد به فرم‌هاي شديد دنگي شامل سندرم شوك دنگي و تب خونريزي‌دهنده دنگي مبتلا شود. عضو هيات علمي آزمايشگاه مرجع كشوري انستيتو پاستور ايران، درباره علت وقوع اين وضعيت گفت: علت اين موضوع، نداشتن توانايي آنتي‌بادي‌هاي توليدشده توسط عفونت اوليه در خنثي‌سازي موثر سروتايپ متفاوت در عفونت ثانويه است.
راه غالب انتقال ويروس دانگ به انسان
از طريق نيش پشه آئدس آلوده
او با بيان اينكه روش انتقال اصلي ويروس دانگ به انسان از طريق نيش پشه آلوده است، افزود: هم‌پنين افراد آلوده در فاز وايرميك (معمولا ۲ روز پيش از بروز علائم تا يك هفته) مي‌توانند ويروس را به پشه‌هاي غيرآلوده انتقال بدهند.
صالح وزيري، با بيان اينكه موارد علامت‌دار عفونت با ويروس دنگي به ۲ فرم تب دانگ (ملايم) و دانگ شديد (تب خونريزي‌دهنده دانگ و سندرم شوك دانگ) مشاهده مي‌شوند، در ادامه درباره علائم و نشانه‌هاي بيماري چنين توضيح داد: تب بالا (۴۰ درجه سانتي‌گراد)، سردرد شديد، درد پشت چشم، دردهاي عضلاني و مفاصل، حالت تهوع، استفراغ، راش‌هاي پوستي و درد پشت ساق پا از شايع‌ترين علائم تب دانگ است. او تصريح كرد: علائم دنگي شديد اغلب پس از برطرف شدن تب ظاهر مي‌شود و شامل موارد درد شديد شكم، استفراغ مداوم، تنفس سريع و پي در پي، خونريزي لثه يا بيني، خستگي، بي‌قراري، خون در استفراغ يا مدفوع، تشنگي زياد، پوست رنگ پريده و سرد و احساس ضعف است. عضو هيات علمي آزمايشگاه مرجع كشوري انستيتو پاستور ايران، خاطرنشان كرد: تاكنون با وجود تحقيقات فراوان در زمينه درمان تب دانگ، درمان اختصاصي ضدويروسي عليه اين وجود ندارد و درمان‌ها همگي حمايتي هستند. صالح‌وزيري، درباره داشتن قابليت پاندمي شدن بيماري نظير كرونا، با بيان اينكه اگرچه تصور مي‌شود ويروس دنگي بين ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ سال پيش از پريمات‌ها به پشه‌هاي ناقل و سپس به انسان‌ها انتقال يافته است، در ادامه خاطرنشان كرد: با اين وجود نخستين طغيان ثبت‌شده اين بيماري به سال ۱۷۷۹ و در كوبا بر مي‌گردد.
