بودجه در گرداب ناترازي انرژي!
وقتي از ناترازي انرژي صحبت مي‌كنيم، بحث ناترازي گاز طبيعي، بنزين، برق و گازوئيل مطرح مي‌شود كه در حال حاضر در حوزه انرژي به يك تهديد تبديل شده است.
گلناز پرتوي مهر|
وقتي از ناترازي انرژي صحبت مي‌كنيم، بحث ناترازي گاز طبيعي، بنزين، برق و گازوئيل مطرح مي‌شود كه در حال حاضر در حوزه انرژي به يك تهديد تبديل شده است. اگر اين روند ادامه‌دار باشد، ناترازي تشديد مي‌شود و به يك ابرچالش در بحث انرژي تبديل مي‌شود كه به گفته كارشناسان مي‌تواند بودجه را تحت تاثير قرار بدهد.
به گزارش خبرنگار «تعادل» سنگ‌بناي ناترازي از ابتداي دهه هشتاد با تثبيت قيمت حامل‌هاي انرژي گذاشته شد. ناترازي انرژي كه در سال‌هاي گذشته در حامل‌هاي مختلف خود را نشان داده است، موضوعي جدي به‌شمار مي‌رود كه بايد براي از بين رفتن آن برنامه‌هاي قابل اجرا تدوين شود. چرا كه ادامه‌دار بودن اين روند، ناترازي را به يك بحران تبديل خواهد كرد.
در بحث گاز طبيعي نيز حدود ۷۵۰ ميليون مترمكعب در روز توليد مي‌كنيم. درصورتي كه تقاضاي كشور حدود ۹۰۰ ميليون مترمكعب است، يعني ۱۵۰ ميليون مترمكعب بيشتر از توليد. ۳۰ درصد از كل گاز مصرفي در كشور توسط بخش نيروگاهي، ۳۰ درصد توسط بخش تجاري - خانگي و ۳۰ درصد هم توسط صنايع مصرف مي‌شود. در ۵ - ۶ سال گذشته، سالانه ۵ درصد مصرف گاز طبيعي در اين سه بخش افزايش يافته و ميادين پارس جنوبي نيز دچار افت فشار شده است. يعني هر سال اختلاف بين توليد و مصرف در كشور بيشتر شده و ناترازي افزايش پيدا مي‌كند. به‌طوري كه در روزهاي سرد سال ناترازي به ۲۵۰ ميليون مترمكعب نيز مي‌رسد. ناترازي باعث مي‌شود گاز صنايع را قطع كنيم؛ براي نيروگاه‌ها گاز نداشته باشيم و از گازوئيل و نفت كوره استفاده كنيم كه باعث آلودگي هوا مي‌شود. قيمت گازوئيل كه در نيروگاه مصرف مي‌شود بيش از دو برابر گاز طبيعي است و يك عدم النفع چند ميليارد دلاري دارد اما كسي متوجه آن نيست. راي تزريق به ميادين گازي هم نياز به گاز طبيعي داريم اما به دليل اينكه كمبود داريم، نمي‌توانيم نفت بيشتري استخراج و صادر كنيم. با توجه به اينكه به عراق و تركيه صادرات داريم، در تعهدات صادراتي خود نيز دچار مشكل مي‌شويم. در طول سال حدود ۲۰ ميليارد دلار از صادر نكردن گاز طبيعي به كشور خسارت وارد مي‌شود.
عضو كميسيون انرژي مجلس معتقد است دولت جديد مباحث مرتبط با انرژي را جدي بگيرد چراكه به‌يقين ناترازي انرژي، ناترازي بودجه را به دنبال دارد كه به معناي برداشت بيش از اندازه از صندوق توسعه ملي است.
محمد رشيدي با تحليل و بررسي عملكرد وزارت نفت براي توسعه صنعت نفت و عبور از ناترازي‌ها طي دوره‌هاي اخير، گفت: ناترازي انرژي، يكي از مشكلات جدي اين روزهاي كشور شده است چراكه با كمبود قابل‌ملاحظه گاز، برق و بنزين رو به رو هستيم و در اين بين كوتاهي در حوزه بهينه‌سازي و عدم اجراي قانون بهينه‌سازي مصرف سوخت بسيار مشهود است، هرچند بخشي از اين ناترازي به وزارت نفت مرتبط است اما مصرف بالاي سوخت ناشي از توليد خودروهاي غيراستاندارد توسط وزارت صمت و سياست غلط دولت‌ها در توليد خودرو طي سال‌هاي گذشته است لذا همراهي وزارتخانه‌ها با يكديگر به‌منظور عبور از اين ناترازي‌ها ضروري است.
عدم تمركز بر توليد انرژي، بهينه‌سازي و جلوگيري از مصارف غيرضرور، ازجمله دلايل مواجه با اين مشكل است كه صنعت و اقتصاد كشور نيز با خطر جدي رو به رو كرده است، بنابراين انتظار است دولت جديد مباحث مرتبط با انرژي را جدي بگيرد چراكه به‌يقين ناترازي انرژي، ناترازي بودجه را به دنبال دارد كه معناي برداشت بيش از اندازه از صندوق توسعه ملي است.
در همين زمينه محمد عنايتي، كارشناس حوزه انرژي، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل» اظهار كرد: ناترازي انرژي مي‌تواند ناترازي بودجه را به همراه داشته باشد. ناترازي انرژي به معناي تفاوت بين عرضه و تقاضاي انرژي است، كه مي‌تواند ناشي از عوامل مختلفي مانند كاهش توليد، افزايش مصرف، يا تحريم‌ها باشد. اين وضعيت مي‌تواند به افزايش قيمت انرژي منجر شود كه بر هزينه‌هاي دولت و مصرف‌كنندگان تاثير مي‌گذارد.
وي عنوان كرد: در صورت كاهش توليد داخلي و نياز به واردات انرژي، هزينه‌هاي واردات افزايش مي‌يابد كه به ناترازي بودجه منجر مي‌شود و اگر دولت يارانه‌هاي انرژي را براي جلوگيري از افزايش قيمت‌ها به مصرف‌كنندگان ارائه بدهد، هزينه‌هاي دولت افزايش مي‌يابد و ناترازي بودجه رخ مي‌دهد.
وي ادامه داد: كاهش توليد انرژي داخلي مي‌تواند به كاهش درآمدهاي حاصل از فروش انرژي منجر شود كه به ناترازي بودجه كمك مي‌كند.
عنايتي در پايان گفت: افزايش هزينه‌هاي انرژي، تورم را افزايش داده و رشد اقتصادي را كند می‌كند كه به نوبه خود بر درآمدهاي دولت از طريق ماليات‌ها تأثير مي‌گذارد. بنابراين، مديريت كارآمد و برنامه‌ريزي مناسب در بخش انرژي مي‌تواند به كاهش ناترازي بودجه كمك كند.
