«تعادل» ابعاد مختلف شيوه جديد عرضه خودرو را بررسي مي‌كند
عرضه خودرو خارج از سامانه
سامانه يكپارچه از اسفند ۱۴۰۱ و با راه‌اندازي مرحله اول فروش خودرو، فعاليت خود را آغاز كرد؛ با گذشت بيش از دو سال از ثبت‌نام متقاضيان در اين سامانه، هنوز افرادي در صف انتظار قرار دارند.
تعادل |
سامانه يكپارچه از اسفند ۱۴۰۱ و با راه‌اندازي مرحله اول فروش خودرو، فعاليت خود را آغاز كرد؛ با گذشت بيش از دو سال از ثبت‌نام متقاضيان در اين سامانه، هنوز افرادي در صف انتظار قرار دارند. با توجه به عدم رضايت خودروسازان از سازوكار سامانه يكپارچه و البته اعتراضات مردمي كه در خصوص خودروي پژو پارس نيز به اوج خود رسيده بود، مرحله سوم عرضه خودرو از طريق اين سامانه كه قرار بود تابستان سال ۱۴۰۲ برگزار شود، به تعويق افتاد و در نهايت اعلام شد كه اصلا مرحله سوم برگزار نخواهد شد و خودروسازان زين پس بر اساس ظرفيت‌هاي خود اقدام به عرضه خودرو در سامانه يكپارچه خواهند كرد. بنابراين با توجه به عدم برگزاري مرحله سوم و عدم پذيرش مسووليت سامانه يكپارچه از سوي وزارت صمت و ساير متوليان از جمله شوراي رقابت، به تدريج استارت حذف سامانه زده شد.
در نهايت، ۳۰ تير ماه امسال علي‌آبادي در بازديد از نمايشگاه تحول صنعت خودرو به صراحت اعلام كرد كه سامانه يكپارچه خودرو حتما بايد حذف شود. او تاكيد كرده بود كه «سامانه براي خودروهاي داخلي حذف شده و براي وارداتي‌ها هم به نظر من سامانه يكپارچه بايد حذف شود.» پس از گذشت يك ماه از اين اظهارنظر وزير صمت، در نهايت شركت ايران خودرو سايت جديد فروش خود را رونمايي كرد.
حذف تدريجي
سامانه يكپارچه فروش خودرو!
سامانه يكپارچه به صورت دقيق از اسفند ۱۴۰۱ و با راه‌اندازي مرحله اول فروش خودرو، فعاليت خود را آغاز كرد. با گذشت بيش از دو سال از ثبت‌نام متقاضيان در اين سامانه، هنوز هم هستند افرادي كه موفق به دريافت خودروي مورد نظر نشده‌اند و در صف انتظار قرار دارند.
از سوي ديگر، خودروساز نيز با سوءاستفاده از يكي از بند‌هاي سامانه، اعلام مي‌كند تا زماني كه هيچ پولي از سوي متقاضي به حساب خودروساز واريز نشده باشد، توليدكنندگان هيچ تعهدي در قبال موعد تحويل خودروها ندارند. هرچند كه اين ادعاي خودروسازان صحيح است، اما بايد در نظر داشت كه در اين شرايط، تكليف خريدار منتظر چيست؟
اعتراض خريداران و ناكارآمدي اين سامانه باعث شد تا چند ماه پيش در جلسه كميسيون اصل ۹۰، عباس علي‌آبادي، وزير فعلي صمت اعلام كرد: «اعتقاد بنده اين است كه وزارت صمت مجري نبوده و سياستگذار است. هدف اين سامانه كه در دوران وزير سابق صمت راه‌اندازي شد، اين بود كه كمترين ميزان تقلب در فروش خودرو و حداكثر نظارت صورت بگيرد. در حال حاضر بازار خودرو به سمتي حركت مي‌كند كه دغدغه خريد خودرو از دوش مردم برداشته شود و خريداران به صورت مستقيم با خودروساز در ارتباط باشند.»
همين اظهارات باعث شد تا چنين برداشت شود كه احتمالا قرار است حذف سامانه يكپارچه خودرو به صورت پله‌اي صورت بپذيرد. با بي‌ميلي خودروسازان جهت عرضه خودرو از طريق اين سامانه نيز فرضيه فوق تا حدود زيادي تاييد شد.
هدف اين سامانه كه در دوران وزير سابق صمت راه‌اندازي شد، اين بود كه كمترين ميزان تقلب در فروش خودرو و حداكثر نظارت صورت بگيرد. در حال حاضر بازار خودرو به سمتي حركت مي‌كند كه دغدغه خريد خودرو از دوش مردم برداشته شود و خريداران به صورت مستقيم با خودروساز در ارتباط باشند.
ايران خودرو، سايت فروش معرفي كرد
پس از گذشت يك ماه از اين اظهارنظر وزير صمت، در نهايت شركت ايران خودرو سايت جديد فروش خود را رونمايي كرد. در اطلاعيه‌اي كه ۲۱ مرداد ماه اين شركت خودروساز منتشر كرد علاوه بر شرايط لازم ثبت‌نام، سايت جديدي به آدرس www.ikcosales.ir براي ثبت‌نام متقاضيان خريد خودروهاي ايران خودرو معرفي شد. بر اساس اعلام اين شركت خودروساز اين طرح شامل متقاضيان عادي، مشمول طرح حمايت از خانواده و جواني جمعيت و مشمولان طرح جايگزيني خودروهاي فرسوده است و متقاضيان عادي لازم است براي ثبت‌نام اوليه، مبلغ ۲۳۰ ميليون تومان وجه در حساب وكالتي كه در بانك‌هاي عامل بلوكه كنند. آن طور كه ايران خودرويي‌ها در اطلاعيه خود اعلام كردند همچنان برخي محدوديت براي شركت متقاضيان در اين طرح فروش برقرار است. داشتن 18 سال تمام، تحويل نگرفتن خودرو طي 48 ماه گذشته از ايران خودرو و سايپا، همچنين تحويل نگرفتن محصولات خودروسازان خصوصي طي 24 ماه اخير سه محدوديت‌هايي هستند كه دست و پاي متقاضيان را براي حضور در طرح فروش ايران خودرو بسته است. بنابراين متقاضياني كه اين محدوديت‌ها را داشته باشند، نمي‌توانند در طرح فروش فوق‌العاده و پيش فروش شركت كنند. يكي از محدوديت‌هاي پيشين براي شركت در طرح‌هاي فروش ايران خودرو برداشته شد. پيش از اين محدوديت براي متقاضياني كه پلاك فعال دارند، برقرار بود. اما در اين دور از فروش محصولات ايران خودرو چنانچه از عمر خودرو پنج سال گذشته باشد صاحبان اين خودروها با پلاك فعال مي‌توانند در جديدترين طرح فروش آبي‌هاي جاده مخصوص نسبت به انتخاب محصولات در دسترس، انتخاب كنند. نكته قابل توجه آنكه ايران خودرو، پس از دور اول عرضه خودروهاي يكپارچه داخلي در اسفند سال ۱۴۰۱، عرضه‌اي در سامانه يكپارچه نداشت و اكنون بخشي از ظرفيت توليد خود را پس از يك و سال نيم به صورت پيش‌فروش و فروش فوق‌العاده براي هر سه گروه متقاضيان در سامانه خود عرضه مي‌كند و مقرر كرده كه به شيوه قرعه كشي و ميزان ظرفيت باقيمانده خود تا پايان امسال، خودروها را تحويل دهد.
بنابراين سامانه يكپارچه در حال حاضر فقط كاركرد نظارتي دارد و بر اساس مصوبه ۶۳۳ شوراي رقابت خودروساز مكلف شده تا پس از عرضه، تعداد و شيوه عرضه را در سامانه ثبت و ضبط كند.
امكان ثبت‌نام
در طرح فروش ايران خودرو بدون گواهينامه
بر اساس اخبار واصله، شرط حذف دارا بودن گواهينامه كه تا روزگذشته به ايران‌خودرو ابلاغ نشده بود، ابلاغ شد، بر اين اساس ديگر دارا بودن گواهينامه براي ثبت‌نام خودرو، الزامي نيست. هفته گذشته، مديركل هيات عمومي و هيات‌هاي تخصصي ديوان عدالت اداري از حذف شدن شرط داشتن گواهينامه به عنوان پيش‌شرط ثبت‌نام خبر داد و تاكيد كرد: اين شرط براي دريافت خودرو خارج از صلاحيت شوراي رقابت است و متقاضيان ديگر براي دريافت خودرو نياز به گواهينامه ندارند. در اين خصوص اما در اطلاعيه اوليه گروه صنعتي ايران‌خودرو براي فروش هشت محصول خود هنوز اين شرط در شروط ثبت‌نام ذكر شده بود كه در نتيجه پيگيري‌ها ايران‌خودرو اعلام كرد كه اين موضوع هنوز به شركت ابلاغ نشده است. پس از آن، مجدد ديوان عدالت بر حذف اين بند (دارا بودن گواهينامه رانندگي) براي ثبت‌نام خودروها مجدد تاكيد كرد. اين موضوع تا صبح ديروز هم در هاله‌اي از ابهام بود؛ اما لحظاتي پيش، بر اساس اخبار واصله به ايسنا، ابلاغ اين موضوع به گروه صنعتي ايران‌خودرو تاييد شد.
متقاضيان خودروهاي برقي پول بلوكه نكنند
خبر جديد ديگر در اين عرضه خارج از سامانه از سوي اين گروه خودروسازي، اين است كه متقاضيان خريد خودروهاي برقي ايران خودرو ملزم به افتتاح حساب وكالتي و مسدودي ۲۳۰ ميليون تومان نيستند. شركت ايران خودرو در طرح جديد فروش خود دو خودروي برقي لونا GRE و FAW Bestune NAT را به خودروهاي قابل عرضه داخلي شامل گروه محصولات پژو 207 دستي، تارا، رانا پلاس، سورن پلاس بنزيني، هايما و محصول جديدتري را اضافه كرده است. در حالي كه متقاضيان براي ثبت نام خودروهاي داخلي بايد حساب وكالتي افتتاح كنند و 230 ميليون تومان مسدودي داشته باشند بر اساس اطلاعيه جديد اين شركت براي خريد خودروهاي برقي نيازي به افتتاح حساب وكالتي و مسدودي مبلغ تعيين شده نيست.
متقاضيان خودروهاي برقي همچنين از دو شرط ديگر كه شامل خودروهاي داخلي مي‌شود معاف هستند. آنها مشمول ضوابط عدم خريد 48 ماه گذشته در طرح‌هاي عادي و عدم برخورداري از پلاك فعال نيستند، اما هر كد ملي تنها امكان ثبت درخواست براي يك‌دستگاه خودرو برقي را خواهد داشت.
مبلغ ۲۳۰ ميليون تومان تا چه زماني بلوكه خواهد شد؟
اما يكي از سوالاتي كه درباره اين طرح وجود دارد بلوكه كردن مبلغ ۲۳۰ ميليون توماني است كه بايد در بانك‌هاي مشخص شده از طرف ايران خودرو انجام شود. اما اين پول تا چه زماني بلوكه خواهد ماند سوالي است كه ممكن است براي بسياري از شركت كنندگان در اين طرح به وجود آيد. در جواب اين سوال بايد گفت كه اين مبلغ از آغاز طرح فروش تا پايان اولويت بندي و مشخص شدن نتايج، به مدت ۱۵ روز بلوكه خواهد ماند و بعد از آن مي‌توان اين مبلغ را از حساب وكالتي برداشت كرد.
ثبت نام كنندگان در سامانه يكپارچه مجاز به ثبت نام هستند؟
همان‌طور كه دربالا هم اشاره شد، با توجه به اينكه اين طرح فروش توسط خود شركت ايران خودرو و خارج از سامانه يكپارچه برگزار مي‌شود و اين اولين بار در چند سال اخير است كه اين اتفاق رخ مي‌دهد، متقاضياني كه داراي اولويت تابستان ۱۴۰۳ و بعد از آن هستند و تا كنون فراخوان نشده يا واريز وجه نكرده‌اند، امكان ثبت نام در اين طرح را نداشته و اين شركت مطابق اولويت سامانه يكپارچه، همان خودرو اولويت بندي شده را تحويل خواهد داد.
