بازار سرمايه در معرض پولشويي است
بازارهاي سرمايه يكي از قدرتمندترين ابزارها در ارتقاي رشد اقتصادي و توليد ثروت هستند، زيرا جابه‌جايي مقادير زيادي سرمايه از مناطق مختلف جغرافيايي را با سهولت نسبي تسهيل مي‌كنند.
بازارهاي سرمايه يكي از قدرتمندترين ابزارها در ارتقاي رشد اقتصادي و توليد ثروت هستند، زيرا جابه‌جايي مقادير زيادي سرمايه از مناطق مختلف جغرافيايي را با سهولت نسبي تسهيل مي‌كنند. معامله‌گران در بازار سرمايه از مكان‌هاي معاملاتي كه زيرساخت‌هايي را براي فعاليت بازارهاي سرمايه فراهم مي‌كنند تا شركت‌هاي سرمايه‌گذاري كه خدمات كارگزاري، مديريت پرتفوي و مشاوره مالي را ارايه مي‌كنند، متغير است. با توجه به اين موضوع، بازارهاي سرمايه در نقاط مختلف جهان از جمله ايران در معرض خطرات مختلفي ناشي از مجموعه خدمات و محصولات ارايه شده توسط فعالان بازار هستند كه از جمله به پولشويي و ساير اشكال جرايم مالي مربوط مي‌شود. اما پرسش كليدي آن است كه اين مكانيسم پولشويي و تخلف در بازارهاي سرمايه چطور بروز مي‌كند؟
مصاديق زيادي از معاملات و انواع بازارهاي سرمايه وجود دارد كه در عمل به عنوان جرايم اصلي اوراق بهادار و مرتبط با پولشويي تلقي مي‌شوند.
برخلاف ساير بخش‌هاي مالي، ريسك‌هاي پولشويي در حوزه اوراق بهادار و سرمايه‌گذاري بيشتر در مرحله «لايه‌‌گذاري و ادغام» از سه مرحله پولشويي مشهود است تا مرحله «جايگذاري». در اكتبر 2009، گروه ويژه اقدام مالي گزارشي با عنوان پولشويي و تامين مالي تروريسم در بخش اوراق بهادار منتشر كرد كه بينش كاملي را در مورد اينكه چگونه مجرمان و عاملان ممكن است از طريق شركت‌هاي اوراق بهادار پولشويي يا فعاليت‌هاي تروريستي را تامين مالي كنند و چگونگي تحقق آن ارايه كرد. بر اين اساس وجوه غيرقانوني مي‌تواند به دنبال فعاليت‌هاي غيرقانوني كه از طريق شركت‌هاي سرمايه‌گذاري انجام مي‌شود، ايجاد شود.
عمدتا «پولشويي مبتني بر بازار سرمايه» معمولا شامل معاملاتي است كه با مشخصات تجاري و ريسك سرمايه‌گذار و فعاليت سرمايه‌گذاري پيش‌بيني شده مطابقت ندارد. نمونه‌هاي معمول اين معاملات عبارتند از: فعاليت‌هاي سرمايه‌گذاري مكرر در كوتاه‌مدت كه شامل مقادير زيادي از معاملات در ابزارهاي مالي است و با رويه عادي مشتري ناسازگار است، درخواست‌هايي براي خدماتي كه شامل مبالغي خارج از هنجار با در نظر گرفتن شرايط مشتري و افزايش ناگهاني و غيرمنتظره فراواني يا ارزش فعاليت سرمايه‌گذاري بدون توضيح منطقي. وجوه غيرقانوني را مي‌توان از طريق فعاليت‌هاي سرمايه‌گذاري غيرمنطقي كه شامل موقعيت‌هاي سرمايه‌گذاري متفاوتي مي‌شود كه بازده سرمايه‌گذاري‌ها را به همراه ندارد، از جمله جابه‌جايي موقعيت‌هاي سرمايه‌گذاري در ابزارهاي مالي مختلف كه منجر به زيان يا نرخ بازده پايين‌تر بدون هيچ گونه منافع سرمايه‌گذاري يا منطق اقتصادي مي‌شود، شسته شود. براي اطمينان از رعايت كليه تعهدات نظارتي مبارزه با پولشويي و اينكه فعالان بازار از سوءاستفاده مجرمان براي هرگونه فعاليت غيرقانوني محافظت مي‌شوند، براي مديريت ارشد بسيار مهم است كه فرهنگ سازگاري قوي در شركت خود را القا كرده و ترويج دهند. موارد ذيل برخي از بهترين شيوه‌هاي توصيه شده ما براي پرورش فرهنگ انطباق در بازارهاي سرمايه هستند:
ارزيابي دقيق ريسك: به منظور مبارزه موثر با پولشويي و تامين مالي تروريسم، فعالان بازار بايد تمام خطراتي را كه در معرض آنها قرار دارند درك كنند، بدانند كه چگونه چنين ريسك‌هايي مي‌توانند خود را در عمليات نشان دهند و يك رويكرد كاملا مبتني بر ريسك را براي استفاده از منابع موجود به كار گيرند.
به شيوه‌اي كارآمد و تمركز بر فعاليت‌هاي تجاري كه واحد تجاري را در معرض خطرات بالاتري نسبت به سايرين قرار مي‌دهد.
سيستم‌ها و كنترل‌هاي پيچيده: فعالان بازار بايد تمام سيستم‌ها و كنترل‌هاي لازم را متناسب با ماهيت، اندازه و پيچيدگي كسب‌وكار ارايه شده به سرمايه‌گذاران داشته باشند تا اطمينان حاصل كنند كه مي‌توانند خطرات ناشي از پولشويي و تامين مالي تروريسم را به‌طور موثر كاهش دهند. ترتيبات حاكميتي مناسب براي تخصيص شفاف مسووليت‌هاي نظارتي و نقش‌هاي رهبري به مديريت ارشد كه به نوبه خود توسعه و اجراي طرح نظارت بر انطباق و AML را ارزيابي مي‌كند، اساسي است... (ادامه دارد)
