سه معمای حل نشده در پرونده پاول دوروف

از زمانی که دستگیری غافلگیرکننده پاول دوروف در شنبه هفته گذشته، خشم حامیان آزادی بیان را برانگیخت و فرانسه را به تلاش برای سانسور پیام‌رسان تلگرام متهم کردند، بساط نظریه‌های توطئه، حسابی داغ شده است.

به گزارش ایسنا، طبق اعلام تلگرام، این پلتفرم از زمان راه‌اندازی در سال ۲۰۱۳، به ابزاری برای مخالفان سیاسی، ژنرال‌های میدان نبرد و خلافکاران تبدیل شده و نزدیک به یک میلیارد کاربر جذب کرده است.

دوروف چهارشنبه گذشته، پس از تحقیقات رسمی در خصوص ۶ اتهام از جمله امتناع از همکاری با مجریان قانون و همدستی در مدیریت یک پلتفرم آنلاین برای امکان پذیر کردن معاملات غیرقانونی در یک گروه سازمان‌یافته، با قرار وثیقه پنج میلیون یورویی، از بازداشت در فرانسه آزاد شد.

طبق گزارش پولیتیکو، این تحقیقات به دلیل عدم تمایل تلگرام برای همکاری در پرونده کودک آزاری انجام شد که منجر به صدور حکم قضایی علیه دوروف و برادرش نیکلای دوروف، موسسان این پلتفرم شد.

در حالی که امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه تاکید کرد که «این پرونده به هیچ وجه سیاسی نیست»، این دستگیری بی‌سابقه، سوالات زیادی را درباره این سرمایه‌دار فناوری و روابط او با پاریس و مسکو، به وجود آورد.

دوروف چقدر مکرون را می شناسد؟

اگرچه یک شهروند عادی ‌فرانسوی ممکن است با تلگرام آشنایی نداشته باشد، این اپلیکیشن حداقل یک کاربر مشتاق در فرانسه دارد که امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه است.

ماکرون از روزهای آغازین اولین مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری خود در حدود یک دهه قبل، از این اپلیکیشن استفاده کرده است و با وجود اینکه سال گذشته به طور رسمی از اعضای کابینه او خواسته شد استفاده از این پلتفرم را متوقف کنند، همچنان به این کار ادامه می‌دهد. یکی از نزدیکان ماکرون به پولیتیکو گفت: دوروف دستکم یک بار در سال ۲۰۱۸، با رئیس جمهور فرانسه دیدار کرده است. این نشست غیرعلنی در آن زمان گزارش نشد. طبق گزارش روزنامه لوموند، از زمانی که مکارون برای اولین بار رئیس جمهور شد، این دو نفر، در «موقعیت‌های متعدد»، با یکدیگر ملاقات کرده‌اند.

ماکرون مدت‌ها تلاش کرده است که فرانسه را به خانه‌ای برای شرکت‌های بزرگ فناوری تبدیل کند. رئیس جمهور فرانسه یک ماه پس از پیروزی در سال ۲۰۱۷ گفت: «فرانسه کشور پیشرو برای ابرنوآوری، تغییر و تحول عمیق خواهد بود».

طبق گزارش وال استریت ژورنال، رئیس جمهور فرانسه تلاش کرد دوروف را متقاعد کند که تلگرام را به پاریس منتقل کند و به او پیشنهاد شهروندی فرانسه را داد. در حالی که دوروف اکنون تابعیت فرانسه را دارد، دفتر مرکزی تلگرام در حال حاضر، در دبی است.

طبق گزارش هفته نامه طنز فرانسوی «لو کَنَری آنشینه»، زمانی که دوروف عصر شنبه در فرودگاه لو بورژه پاریس دستگیر شد، گویا به افسران پلیس گفته است: برای صرف شام با ماکرون در پاریس بوده است. ماکرون، پنجشنبه گذشته، دعوت از پاول دوروف را کاملا تکذیب کرد. وی در سفر به صربستان گفت: من به هیچ وجه، هیچ اطلاعی از سفر آقای دوروف به فرانسه نداشتم.

منبع نزدیک به ماکرون تاکید کرد که رئیس جمهور فرانسه در آن روز، در خانه تعطیلات خصوصی خود در «لو توکه» در شمال فرانسه بود.

این اولین شوخی عملی دوروف به هزینه مقامات فرانسوی نخواهد بود. در آوریل ۲۰۲۳، این میلیاردر روسی، نام قانونی خود را در گذرنامه فرانسوی خود به «پل دو رُو» تغییر داد و آن طور که در ژورنال رسمی این کشور ثبت شده، اقتباس فرانسوی از نام «پاول دوروف» است.

دوروف چگونه فرانسوی شد؟ چند تا گذرنامه دارد واقعا؟

موسس تلگرام که در روسیه متولد شد، در سال ۲۰۲۱ تابعیت فرانسه را تحت رویه‌ای به دست آورد که معمولا برای «یک خارجی فرانسوی زبان که از طریق کار برجسته خود، به نفوذ فرانسه و رونق روابط اقتصادی بین‌المللی این کشور کمک کرده است»، اختصاص دارد.

او تنها سرمایه‌دار فناوری نیست که این مسیر را دنبال کرده است. ایوان اشپیگل، مدیرعامل آمریکایی «اسنپ چت» که تا حدودی فرانسوی صحبت می‌کند نیز در سال ۲۰۱۸، شهروندی فرانسوی دریافت کرد.

ماکرون پنجشنبه گذشته گفت: این تصمیمی است که ما در سال ۲۰۱۸ گرفتیم و من کاملا پای آن می‌ایستم. وی افزود: این بخشی از یک استراتژی است که به زنان و مردان اجازه می‌دهد وقتی هنرمند، ورزشکار، کارآفرین هستند، وقتی تلاش می‌کنند زبان یاد بگیرند، وقتی ثروت ایجاد می‌کنند، وقتی برای شهروندی درخواست می‌کنند، به آنها شهروندی فرانسوی اعطا شود. من این کار را برای آقای دوروف انجام دادم که تلاش کرد زبان فرانسوی یاد بگیرد. درست همان طور که برای اشپیگل انجام دادم.
با این حال، چگونگی کمک دوروف به نفوذ فرانسه، نامشخص است.

ریاست جمهوری فرانسه در ابتدا، حاضر نبود اعطای شهروندی به دوروف را به گردن بگیرد و به پولتیکو گفته بود که این تصمیم را وزارت خارجه فرانسه گرفته است.

دوروف همچنین شهروند امارات عربی متحده است که در آنجا ساکن است و تلگرام را اداره می‌کند. ابوظبی پس از دستگیری مدیرعامل تلگرام، درخواست دسترسی کنسولی به دوروف را داشت اما به گفته یکی از نزدیکان مدیرعامل تلگرام، این سرمایه‌دار فناوری پیشنهاد کمک را رد کرد. یکی از نمایندگان دستگاه دیپلماسی امارات عربی متحده به پولیتیکو گفت: با مقامات فرانسوی درباره این پرونده و نمایندگان پاول دوروف، در تماس هستیم.

رسانه دولتی روسیه گزارش داد که مسکو درخواست دسترسی کنسولی کرده است. یک مقام دولت فرانسه به پولیتیکو گفت: فرد مربوطه، از حمایت کنسولی روسیه و دیدار کنسولی امارات امتناع کرد، اما موافقت کرد سفارت امارات درباره وضعیت او به‌روز بماند.

طبق گزارش خبرگزاری روسی تاس، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، تابعیت روسی دوروف را تائید کرد و افزود: نمی‌داند او چند تابعیت دیگر دارد.

دوروف همچنین تابعیت کشور جزیره‌ای سنت کیتس و نویس کارائیب را از طریق یک برنامه سرمایه گذاری که از طریق آن، گذرنامه‌ها از طریق کمک‌های مالی کلان اعطا می‌شود، به دست آورد. سفیر این کشور در پاریس، در تماس با پولیتیکو، شهروندی دوروف را تائید کرد اما تاکید کرد روابط او با سنت کیتس و نویس محدود است. دوروف با خدمات کنسولی این کشور تماس نگرفته است.

آیا دوروف همچنان به روسیه وفادار است؟

دوروف در سال ۲۰۱۴ پس از اختلاف با کرملین، روسیه را ترک کرد. وی قبل از راه اندازی تلگرام، یک پلتفرم شبکه اجتماعی به نام «وی کُنتاکته» تاسیس کرده بود و مدعی شد از تحویل اطلاعات تماس فعالان طرفدار دموکراسی اوکراین که در این پلتفرم فعالیت داشتند، خودداری کرده است.

با این حال، مسکو از زمان دستگیری دوروف، وارد این ماجرا شد و اعلام کرد که تمام کمک و پشتیبانی لازم را به دوروف عرضه کرده است و فرانسه را به ارعاب و تلاش مستقیم برای محدود کردن آزادی ارتباط، متهم کرد.

اگرچه دوروف خود را به عنوان حریف کرملین به تصویر می‌کشد، واقعیت پیچیده‌تر به نظر می‌رسد. حتی پس از ترک روسیه و فروش سهمش در «وی کُنتاکته»، شایع شد که دوروف، روابط با این کشور را حفظ کرده است.

آلیشر عثمانف، الیگارشی نزدیک به پوتین، ظاهرا به تامین مالی تلگرام در مراحل اولیه راه اندازی آن کمک کرد. تلگرام هم گویا مانند «وی کُنتاکته»، در ابتدا در همان دفتر «خانه خواننده» در سن پترزبورگ فعالیتش را آغاز کرد.

نیکلای، برادر دوروف که تحت تعقیب قضایی فرانسه است، آن طور که یک رسانه طرفدار کرملین گزارش کرده است، گویا در سن پترزبورگ زندگی می‌کند و در انستیتوی ریاضی استیلوف آکادمی علوم معتبر روسیه، کار می‌کند. وب سایت این موسسه، نیکلای دوروف را کارمند خود اعلام کرده است.

با وجود کمک‌های گسترده نیکلای در موفقیت تلگرام، او همیشه خارج از کانون توجهات قرار گرفته و این نقش را به برادر کوچکتر خود واگذار کرده است. طبق اعلام تلگرام، پاول از این اپلیکیشن، از نظر مالی و ایدئولوژیک پشتیبانی می‌کند، در حالی حمایت نیکلای، فنی بوده است.

طبق اطلاعات درزیافته از منابع جاسوسی روسیه، دوروف در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱، بیش از ۵۰ بار به روسیه سفر کرده است. ارتش روسیه از تلگرام برای ارتباطات میدان نبرد استفاده می‌کند و وبلاگ نویسان و روزنامه نگاران نظامی طرفدار جنگ و میلیون‌ها شهروند معمولی و مقامات سیاسی روسیه هم از آن استفاده می‌کنند.

در محافل مخالف دولت روسیه، تلگرام شهرت متفاوتی دارد. از یک طرف، یک ارتباط ایمن فراهم می‌کند که از چشمان کنجکاو اف اس بی، دور است و یک بستر جایگزین برای رسانه‌های مستقل آنلاین مسدود شده توسط مقامات روسی، فراهم می‌کند. از سوی دیگر، وقایعی روی داده است که در آن کانال‌ها یا ابتکاراتی که می‌توانستند برای کرملین مشکل درست کنند، مسدود شدند یا به شکلی، از فعالیت آنها ممانعت شد.

بر اساس گزارش پولیتیکو، ارتش اوکراین از «سیگنال» برای ارتباطات خود استفاده می‌کند اما اکثر سازمان‌های دولتی، کانال تلگرام دارند و این اپلیکیشن، برای پیام‌های شخصی و وبلاگ‌های سربازان و شهروندان اوکراینی استفاده می‌شود.