اما و اگرهاي توسعه زنجيره ارزش محصولات پتروشيمي!

در سال‌هاي اخير توسعه زنجيره ارزش محصولات پتروشيمي بيش از پيش مورد توجه قرار گرفته است چرا كه به لحاظ اشتغال و درآمد زايي به دنبال دارد اما متأسفانه كمتر كسي تن به سرمايه‌گذاري در اين بخش مي‌دهد چرا كه به عقيده كارشناسان صرف اقتصادي ندارد و نمي‌تواند جاذبه‌اي براي سرمايه‌گذار ايجاد كند كه در صورت ايجاد جاذبه حتي مردم هم مي‌توانند در سود چنين پروژه‌هايي سهيم شوند زيرا بر اساس اصل ۴۴ دولت حق سرمايه‌گذاري در اين پروژه‌ها را ندارد در حالي كه چنين امكاني براي مردم فراهم است اما مردم در چه شرايطي به اين پروژه‌ها ورود پيدا مي‌كنند، زماني كه زمينه‌هاي لازم فراهم باشد و امنيت اقتصادي فراهم شود از اين طريق مي‌توان به توسعه زنجيره ارزش اميدوار بود.

به گزارش «تعادل» براي توسعه زنجيره ارزش محصولات پتروشيمي دو مورد الزام آور وجود دارد يكي تكنولوژي و ديگري سرمايه‌گذاري است.به گفته كارشناسان هرچه زنجيره گسترده‌تر شود و ارزش افزوده ايجاد مي‌شود و محصولاتي كه قيمت بالاتري دارد هم ارز آوري بيشتري دارد و هم امكان توسعه بازار صادراتي افزايش مي‌دهد.
قائم مقام انجمن كارفرمايي صنعت پتروشيمي در اين زمينه مي‌گويد اكنون در برنامه هفتم پيش بيني شده ۳۵ ميليون تن به ظرفيت محصولات بالادست پتروشيمي كشور افزوده شود، در حالي كه در دهه ۸۰ نزديك به ۴۰ ميليون تن و در دهه ۹۰ نزديك به ۳۶ ميليون تن به ظرفيت صنعت پتروشيمي افزوده شد. آن هم در شرايطي كه كشور به دليل تحريم‌ها، جذب سرمايه‌گذاري، سياست تأمين خوراك و قيمت  آن  وضعيت  متعادل‌تري  داشت.
براي توسعه زنجيره ارزش محصولات، يكي از مواردي كه بايد به آن توجه كرد فضاي كسب و كار است زيرا شاهديم كه مي‌گويند چرا پتروشيمي‌ها در توسعه زنجيره ارزش ورود پيدا نكرده‌اند. اين سوال به لحاظ اقتصادي اشتباه است زيرا فضاي كسب و كار بايد به گونه‌اي رقم بخورد كه اين شرايط به صورت خودكار اتفاق بيفتد.
در همين زمينه، محمد زارعي، كارشناس حوزه انرژي، در گفت‌وگو با خبرنگار« تعادل»، اظهار كرد: توسعه زنجيره ارزش محصولات پتروشيمي به معناي افزودن مراحل مختلف فرآوري و توليد به محصولات پايه پتروشيمي است كه باعث افزايش ارزش افزوده، كاهش خام‌فروشي، و ايجاد اشتغال پايدار مي‌شود. 
وي تصريح كرد: واحدهاي پايين‌دستي براي تبديل مواد اوليه پتروشيمي (مثل اتيلن، پروپيلن و متانول) به محصولات نهايي با ارزش افزوده بالا مانند پلاستيك‌ها، مواد پليمري، لاستيك‌ها و مواد شيميايي تخصصي بايد توسعه پيدا كند و همچنين از فناوري‌هاي نوين در واحدهاي توليدي براي افزايش بهره‌وري و كاهش هزينه‌هاي توليد بايد استفاده كرد.
وي عنوان كرد: همكاري با شركت‌هاي بين‌المللي مي‌تواند به انتقال فناوري و افزايش كارايي در توليد محصولات پتروشيمي كمك كند و افزايش ظرفيت صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا و ايجاد برندهاي معتبر در بازارهاي جهاني را به  همراه  داشته  باشد.
به گفته وي، سرمايه‌گذاري در تحقيق و توسعه براي ايجاد محصولات نوآورانه و با كيفيت بالاتر كه قابليت رقابت در بازارهاي جهاني را داشته باشند و مصرف انرژي و مواد اوليه از طريق توسعه روش‌هاي جديد توليد را كاهش دهد.
وي بيان كرد: تربيت و آموزش نيروي كار متخصص در زمينه‌هاي فني، تحقيقاتي و مديريتي مرتبط با صنايع پايين‌دستي پتروشيمي ضروري است و همكاري‌هاي نزديك بين صنعت و دانشگاه‌ها براي توسعه فناوري‌هاي جديد و تربيت نيروي كار بايد  انجام  شود.
وي خاطرنشان كرد: حركت از توليد محصولات پايه پتروشيمي به سمت توليد محصولات با كاربردهاي خاص و متنوع مانند محصولات دارويي، كشاورزي، و مواد شيميايي تخصصي و همچنين توسعه صنايعي كه به‌طور مستقيم به محصولات پتروشيمي وابسته هستند، مانند بسته‌بندي، خودروسازي  و الكترونيك  الزامي  است..
زارعي تصريح كرد: تسهيلات مالي، اعتبارات ارزان قيمت و تخفيفات مالياتي براي توسعه واحدهاي پايين‌دستي الزامي است و سياست‌هاي حمايتي از توسعه صنايع پايين‌دستي پتروشيمي  و كاهش  خام‌فروشي  الزامي است.
وي گفت: توسعه داخلي زنجيره تأمين مواد اوليه و تجهيزات مورد نياز براي توليد محصولات پتروشيمي به منظور كاهش وابستگي به واردات و ايجاد پايداري در توليد بايد انجام شود و زيرساخت‌هاي حمل‌ونقل و لجستيك براي كاهش هزينه‌هاي انتقال مواد اوليه و محصولات نهايي بايد تقويت شود.
وي عنوان كرد: با اجراي اين استراتژي‌ها، مي‌توان از منابع پتروشيمي به‌طور كارآمدتري استفاده كرد و زمينه‌هاي رشد اقتصادي و اشتغالزايي در اين حوزه را فراهم ساخت.