نقش‌آفرین توسعه در پتروشیمی کشور؛ مروری بر فعالیت‌های انجامشده در شرکت سرمایه‌گذاری غدیر
صنعت پتروشیمی در دنیا پس از صنایع غذایی و خودروسازی به عنوان سومین صنعت بزرگ شناخته می‌شود و در ایران هم طبق گزارش‌های رسمی، چیزی نزدیک به ٣٠ درصد صادرات غیرنفتی کشورمان به صنعت پتروشیمی مربوط می‌شود.
صنعت پتروشیمی در دنیا پس از صنایع غذایی و خودروسازی به عنوان سومین صنعت بزرگ شناخته می‌شود و در ایران هم طبق گزارش‌های رسمی، چیزی نزدیک به ٣٠ درصد صادرات غیرنفتی کشورمان به صنعت پتروشیمی مربوط می‌شود و همین سهم قابل توجه صنعت پتروشیمی در ارزآوری‌ها، گواه اهمیت و جایگاه آن در اقتصاد کشور دارد.
به گزارش اعتمادآنلاین، افزایش درآمدهای ارزی، پرهیز از خام‌فروشی‌ها و صادرات محصولات با خلق ارزش‌افزوده در کشور و تحقق منویات مقام معظم رهبری در اجرای اقتصاد مقاومتی، افزایش فرصت‌های شغلی و اشتغال‌زایی و در نهایت دستیابی به هدف مهم اقتصادی رشد هشت‌درصدی اقتصادی بخشی مزایای توسعه صنعت پتروشیمی است. درنتیجه این صنعت درآمدزا و راهبردی با چالش‌هایی مواجه است که مطالبات معوق و انباشته‌شده از سوی دولت، قیمت‌‌های دستوری فلج‌کننده، وجود حلقه‌های مفقوده در زنجیره تأمین از مهم‌ترین این چالش‌ها است که باعث شدند بخش خصوصی و غیردولتی اقبال کمتری برای ورود به این صنعت را داشته باشند که درنهایت دراین‌میان عدم‌النفع دولت و مردم از صنعت مهم و اقتصادی پتروشیمی روز‌به‌روز افزایش پیدا می‌کند.
ازاین‌رو شرکت سرمایه‌گذاری غدیر با وجود هفت‌هلدینگ و یکصد و شصت شرکت فعال با محوریت هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی وارد این صنعت شده تا بخشی از این مشکلات را برطرف کنند که گزارش‌های رسمی منتشر و تأییدشده حاکی از این است که با ورود شرکت‌های قدرِ غدیر بخشی از مشکلات برطرف شده و زمینه برای افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و توسعه این صنعت افزایش یافته و غدیر مسیر ورود سایر شرکت‌های بخش خصوصی را هموار کرده است. یکی از موانع توسعه این صنعت که با رایزنی‌ها و پیگیری‌های مستمر و مجدانه غدیر از میان راه برداشته شد، تعیین تکلیف مطالبات پتروشیمی‌ها در بخش اوره و به‌روزشدن قیمت آن است، در حال حاضر میزان بدهی دولت به صنعت پتروشیمی به ۵٠ هزار میلیارد تومان می‌رسد که این میزان بدهی به‌تنهایی می‌تواند خط تولید شرکت‌های پتروشیمی را متوقف کند اما با رایزنی‌های مدیران هلدینگ غدیر به عنوان لیدر این صنعت طبق آخرین مصوبه دولت متعهد شده اولاً قیمت اوره را تا شش‌برابر افرایش دهد و همچنین مطالبات را تسویه کند که البته ۴٠هزار میلیارد تومان از این ۵٠هزار میلیارد تومان بدهی دولت به غدیر است.
از دیگر اقدامات غدیر در توسعه صنعت پتروشیمی می‌توان به راه‌اندازی سامانه سیمرغ با هدف شفافسازی فروش و نظارت بر بخش بازرگانی پتروشیمی و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های مختلف صنعت پتروشیمی اشاره کرد که ورود به حوزه بالادستی گاز برای تأمین پایدار خوراک، اجرای پروژه بازیافت گوگرد SRU با هدف کاهش آلاینده‌های محیطی، اجرای پروژه ایزومریزاسیون نفتای سبک با هدف تولید بنزین یوروV، تصفیه گازهای انتهایی TGT با هدف کاهش آلاینده محیط بازیافت گاز و تولید گوگرد بخشی از سرمایه‌گذاری‌های غدیر در این صنعت است. به‌طور قطع منافع این سرمایه‌گذاری‌های چندصدمیلیون یورویی غدیر در صنعت پتروشیمی اول به سهامداران و مردم کشور می‌رسد و بعد از آن می‌تواند به عنوان محلی برای ارزآوری به تحقق اهداف اقتصادی دولت از جمله رشد هشت‌درصدی اقتصاد و کاهش بیکاری که از مهم‌ترین مسائل اقتصاد کشور هستند، کمک بسزایی کند.
در ادامه این گزارش به برخی از اقدامات شرکت سرمایه‌گذاری غدیر در صنعت پتروشیمی پرداخته شده است که می‌خوانید.
افزایش 6 برابری درآمد بعد از اجرای مصوبه هیات وزیران
بدهی قطعی دولت به اوره‌سازان گروه سرمایه‌گذاری غدیر تا 1403 بیش از 40 همت است
صنعت نفت در ایران یکی از مهم‌ترین موتورهای محرکه اقتصاد به شمار می‌رود. در این میان، پتروشیمی نیز ارزش‌آفرین‌ترین زنجیره ارزش در این صنعت شناخته می‌شود. درواقع، نفت و گازی که در بخش بالادست صنعت نفت تولید می‌شود، در پایین‌دست و در واحدهای پتروشیمی با ارزش افزوده بالاتری به فروش می رسد.
تکمیل زنجیره ارزش در این میان اهمیت ویژه‌ای دارد و از آنجایی که ایران دومین دارنده ذخایر گاز و سومین تولیدکننده این هیدروکربور در جهان به شمار می‌رود، توسعه واحدهای پتروشیمی با تکیه بر خوراک گاز در کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از مهم‌ترین واحدهای پتروشیمی با خوراک گاز، پتروشیمی‌های اوره‌سازی است که به‌دلیل نزدیکی به خوراک و البته آب بیشتر در منطقه عسلویه متمرکز شده‌اند. اوره یک محصول راهبردی در صنایع پتروشیمی جهان به شمار می رود و با توجه به کاربرد این محصول شیمیایی در صنایع کشاورزی و باغداری، در عمل امنیت غذایی بسیاری از کشورهای پرجمعیت جهان به این محصول پتروشیمیایی وابسته است. با وجود اهمیت استفاده از اوره برای تضمین امنیت غذایی، تا دو دهه قبل، به دلیل نبود واحدهای پتروشیمی کافی، کسری اوره مورد نیاز ایران از طریق واردات تامین می‌شد؛ با توجه به ضرورت وجود چنین محصولی، ساخت واحدهای پتروشیمی اوره‌ساز در ایران در دستور کار قرار گرفت. تولید اوره در ایران تا جایی گسترش یافت که در حال حاضر نقش مهمی در صادرات و ارزآوری کشور دارد. هلدینگ نفت و گاز پارسیان که یکی از زیرمجموعه‌های گروه سرمایه‌گذاری غدیر است، با توجه به شرکت‌های متعدد پتروشیمی که در اختیار دارد، یکی از مهم‌ترین هلدینگ‌های پتروشیمی و اوره‌ساز کشور به شمار می رود. یکی از مشکلاتی که در سال‌های اخیر شرکت‌های پتروشیمی با آن دست به گریبان بوده‌اند، مطالبات معوق اوره از دولت است. از اینرو، پیگیری مطالبات اوره‌سازها و چگونگی تعیین قیمت در مدیریت جدید هلدینگ غدیر از سر گرفته شد تا حق سهامداران و بازنشستگان نادیده گرفته نشود. مهدی عبوری مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری غدیر پیگیری‌های لازم را در این خصوص انجام داده است. بر همین اساس تامین کود اوره برای دولت تعیین تکلیف و درتاریخ 24 تیرماه در مصوبه هیات وزیران ابلاغ شد و تمام درخواست‌های شرکت‌های اوره‌ساز به تصویب رسید. از این رو، ابتدا حصه نقدی از 795 تومان به 4800 تومان (معادل 6 برابر) افزایش یابد که افزایش جریان نقدینگی تا 10 همت را درسال بر خواهد داشت. دوم، تعیین تکلیف بدهی دولت (تمام بدهی 50 همت) که از این مقدار بیش از 40 همت بدهی دولت به اوره‌سازان گروه سرمایه‌گذاری غدیر است . همچنین مابه‌التفاوت قیمت 4800 تومانی تحویلی اوره تا قیمت عرضه در بورس کاهش یافت و میانگین قیمت بورسی جایگزین کف قیمت شد و مدت زمان تسویه از 6 ماه به 3 ماه تقلیل یافت. از سوی دیگر، با توجه به اختلاف قیمت سال‌های 1398 تا 1403، مصوبه‌ای تصویب شد که طبق آن سالانه 20 درصد حصه نقدی افزایش یابد و با توجه به اینکه این مصوبه در سال 1402 تصویب شده، در سال‌های 1402 و 1403، 40 درصد افزایش قیمت اعمال شد.
سامانه یکپارچه مدیریت راهبردی غدیر (سیمرغ)
راه اندازی سامانه یکپارچه مدیریت راهبردی غدیر (سیمرغ) یکی از اتفاقات مهم و تاثیرگذار حوزه پتروشیمی است. این سامانه بازرگانی عملیاتی شده تا گام بلندی در مسیر شفافسازی فروش و نظارت بر بخش بازرگانی پتروشمی برداشته شود. سامانه سیمرغ، موضوعاتی مانند تولید، بازرگانی، مالی و حمل ونقل را پوشش داده و در برنامه‌های آتی شرکت است که امور تعمیراتی نیز به ظرفیت‌های این سامانه اضافه شود. با توجه به ظرفیت‌هایی که در این سامانه وجود دارد، امکان اضافه کردن موضوعات دیگر در دستور کار قرار دارد.
سامانه سیمرغ از ابتکارات خوب پتروشیمی پردیس است و با همکاری مدیران و معاونان گروه غدیر و هلدینگ پارسیان تا پایان سال1403 در مجموعه‌های پتروشیمی کرمانشاه و شیراز نیز گروه غدیر مورد استفاده قرار خواهدگرفت. راه‌اندازی این سامانه گام بلندی در جهت افزایش میزان شفاف سازی فروش محصولات پتروشیمی است. همچنین باعث نظارت حداکثری بر بخش بازرگانی و فروش شده به‌گونه‌ای که دخالت دراین فرآیند را به حداقل می‌رسانند.
موافقت هیات وزیران با اصلاح آخرین نرخ ابلاغی فرآورده‌های پالایشگاهی
در تاریخ 29 خرداد 1403 و با پیگیری‌های گروه سرمایه‌گذاری غدیر و سایرنهادهای مربوطه هیات وزیران با اصلاح دستورالعمل زمستان سال گذشته وزارت نفت که توسط ستاد اقتصادی دولت پیشنهاد شده بود، موافقت کرد. دستورالعمل اخیر وزارت نفت درباره پالایشگاه‌ها در تاریخ 23 دی 1402 ابلاغ شد و تاثیر زیادی بر سودآوری پالایشگاه‌های مهم بورسی به همراه داشت. با توجه به پیامدهایی که این دستورالعمل ایجاد کرد، جلسات زیادی با حضور سرپرست ریاست‌جمهوری و وزرای اقتصادی در ستاد اقتصادی دولت برگزار شد که در نهایت دستور بازنگری و بررسی مجدد داده شد. در ادامه این بررسی‌ها، مجددا سازمان بورس مکاتباتی را با وزیر نفت و نهاد ریاست‌جمهوری انجام داد و همزمان نیز وزیر امور اقتصادی و دارایی نامه‌ای را به دولت ارسال کرد و نهایتاً این موضوع یکشنبه 20 خرداد در ستاد اقتصادی دولت مطرح و مقرر شد تا جلسه‌ای به صورت اختصاصی برای بازنگری فرمول فیمابین وزارت نفت، وزارت اقتصاد، سازمان بورس و انجمن پالایشی‌ها برگزار شود.
با پیگیری‌های صورت گرفته قرار بر این شد که زمان اجرای دستورالعمل جدید که از ابتدای سال در نظر گرفته شده بود، به تاریخ ابلاغ تغییر کند. با توجه به این اصلاح باید میزان عدم‌النفع شرکت‌های پالایشی که ناشی از برنامه تولید ابلاغی از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است و امکان به‌کارگیری حداکثر ظرفیت تولید محصولات با کیفیت بالاتر را از پالایشگاه‌ها سلب می‌کند، محاسبه و در حساب شرکت‌های پالایشی منظور شود. همچنین مقرر شد تا تسویه بدهی‌های دولت به پالایشگاه‌ها از محل تخصیص خوراک آنها انجام شود.
ورود به حوزه بالادستی گاز
گروه سرمایه‌گذاری غدیر در راستای تکمیل زنجیره ارزش محصولات تولیدی و فرآورده‌های نفتی و تثبیت موقعیت، طرح ارتقای پایدارتر خوراک صنایع پتروشیمی هلدینگ نفت و گاز پارسیان و ورود به حوزه بالادستی گاز را در دستور کار خود قرارداد. با توجه به اینکه سرجمع عدم‌النفع قطعی وناترازی گاز شرکت‌های زیرمجموعه طی سال‌های 1400 الی 1402 معادل 5/2 میلیون تن محصول و حدودا 730 میلیون دلار درآمد می‌باشد ورود به حوزه بالادستی گاز ضرورتی امکان‌ناپذیرجهت تامین خوراک واحدهای پتروشیمی هلدینگ و کاهش قطعی خوراک واحدها در فصل سرد می‌شود. با توجه به رایزنی و غربالگری‌های انجام شده جهت انتخاب میادین در وزارت نفت، توسعه 3 میدان گازی سفید باغون، سفیدزاخور و هالگان با توجه به موقعیت مکانی در جنوب استان فارس و نزدیکی به 3 پتروشیمی زاگرس، پردیس و شیراز و همچنین نزدیکی به پالایشگاه فجر جم که دارای ظرفیت خالی پالایشی حدودا 50 درصدی اسمی خود و کافی برای پالایش گاز تحویلی می‌باشد مورد هدف‌گذاری قرار گرفته است. پیش بینی تولید روزانه این 3 میدان معادل 27 میلیون متر مکعب گاز و 21 /470 بشکه میعانات گازی با حفر 21 حلقه چاه حفاری بوده و این میادین در مجموع دارای12/6 تریلیون فوت مکعب گاز درجا می‌باشند.
ورود به حوزه بالادستی گاز
گروه سرمایه‌گذاری غدیر در راستای تکمیل زنجیره ارزش محصولات تولیدی و فرآورده‌های نفتی و تثبیت موقعیت، طرح ارتقای پایدارتر خوراک صنایع پتروشیمی هلدینگ نفت و گاز پارسیان و ورود به حوزه بالادستی گاز را در دستور کار خود قرارداد. با توجه به اینکه سرجمع عدم‌النفع قطعی وناترازی گاز شرکت‌های زیرمجموعه طی سال‌های 1400 الی 1402 معادل 5/2 میلیون تن محصول و حدودا 730 میلیون دلار درآمد می‌باشد ورود به حوزه بالادستی گاز ضرورتی امکان‌ناپذیرجهت تامین خوراک واحدهای پتروشیمی هلدینگ و کاهش قطعی خوراک واحدها در فصل سرد می‌شود. با توجه به رایزنی و غربالگری‌های انجام شده جهت انتخاب میادین در وزارت نفت، توسعه 3 میدان گازی سفید باغون، سفیدزاخور و هالگان با توجه به موقعیت مکانی در جنوب استان فارس و نزدیکی به 3 پتروشیمی زاگرس، پردیس و شیراز و همچنین نزدیکی به پالایشگاه فجر جم که دارای ظرفیت خالی پالایشی حدودا 50 درصدی اسمی خود و کافی برای پالایش گاز تحویلی می‌باشد مورد هدف‌گذاری قرار گرفته است. پیش بینی تولید روزانه این 3 میدان معادل 27 میلیون متر مکعب گاز و 21 /470 بشکه میعانات گازی با حفر 21 حلقه چاه حفاری بوده و این میادین در مجموع دارای12/6 تریلیون فوت مکعب گاز درجا می‌باشند.
بازیافت گوگرد SRU
بهبودهای انجام شده و وضعیت فعلی:
نام شرکت: «پالایش نفت تبریز»
محل احداث: آذربایجان شرقی- شهر تبریز
هدف طرح:
کاهش آلاینده محیط گوگرد مایع 110 تن/روز
برآورد سرمایه اولیه: 25 میلیون یورو
سرمایه‌گذاری انجام شده: 21 میلیون یورو
آخرین وضعیت پروژه: بهره‌برداری
ایزومریزاسیون نفتای سبک
بهبودهای انجامشده و وضعیت فعلی:
نام شرکت: «پالایش نفت شیراز»
محل احداث: استان فارس- شهر شیراز
هدف طرح: بنزین یوروV میزان 5 هزار بشکه/ روز برآورد سرمایه اولیه: 33 میلیون یورو
سرمایه‌گذاری انجام شده: 6. 31 میلیون یورو
آخرین وضعیت پروژه: در حال راه‌اندازی
تصفیه گازهای انتهایی TGT
بهبودهای انجام شده و وضعیت فعلی:
نام شرکت: «پالایش نفت تبریز»
محل احداث: آذربایجان شرقی-شهر تبریز
هدف طرح: «کاهش آلاینده محیط
بازیافت گاز و تولیدگوگرد: 6 تن/روز»
برآورد سرمایه اولیه: 12 میلیون یورو
سرمایه‌گذاری انجامشده: 9. 6 میلیون یورو
آخرین وضعیت پروژه: بهره‌برداری
گوگردزدایی محصولات میان تقطیر به گازوئیل
بهبودهای انجام شده و وضعیت فعلی:
نام شرکت: «پالایش نفت شیراز»
محل احداث: استان فارس- شهر شیراز
هدف طرح: گازوئیل MDH1 میزان 26 هزار بشکه/ روز برآورد سرمایه اولیه: 184 میلیون یورو
سرمایه‌گذاری انجام شده: 130 میلیون یورو
آخرین وضعیت پروژه: انتهای نصب مکانیکی