احتمال تکرار ریزش دلار وجود دارد/دلایل اصلی نوسان اخیر بازار ارز چیست؟

این تجربه در چندین سال گذشته به صورت مکرر اتفاق افتاده اما در هفته‌های بعد از این نوسانات نیز همواره ریزش نرخ ارز تجربه شده است.

نگاهی به روند نرخ دلار در بازار آزاد طی سال‌های 1401 و 1402 تاکنون به خوبی بیانگر این ماجراست. در زمستان سال 1401 نرخ دلار با روند افزایشی به بالای 60 هزار تومان نیز رسید اما پس از مدت کوتاهی در اسفند همان سال به کانال 45 هزار تومانی ریزش کرد.

در سال 1402 نیز این اتفاق مجدد تکرار شد و نرخ دلار در زمستان این سال روند افزایشی به خود گرفت و از محدوده 50 هزار تومانی که چندین ماه در آن تثبیت شده بود، با روند افزایشی به بالای 60 هزار تومان رسید.

البته این سال یک تفاوت مهم داشت؛ تنش‌های سیاسی پایان سال در منطقه و حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق در فروردین ماه سال 1403 جلوی کاهش نرخ‌ها را گرفت و دلار به روند صعودی ادامه داد و حتی به بالای 70 هزار تومان نیز رسید اما بعد از پاسخ محکم ایران به این اقدام رژیم صهیونیستی (عملیات وعده صادق 1) در 26 فروردین‌ماه 1403، نرخ دلار روند نزولی خود را شروع کرد و تا کانال 57 هزار تومانی ریزش شدیدی را ثبت کرد.

نوسانات ارزی آستانه سال نوی میلادی از سال 1401 تاکنون

نقش فشار تقاضای سال جدید میلادی و اتفاقات سیاسی در نوسانات ارزی اخیر

نرخ دلار در روزهای اخیر، در حالیکه از ابتدای سال در محدوده 60 تا 64 هزار تومان تثبیت شده بود، روند افزایشی به خود گرفته است و در معاملات امروز به بالای 76 هزار تومان رسیده است. کارشناسان اقتصادی برای نوسانات اخیر سه دلیل اصلی را مطرح کرده‌اند.

اولین و مهمترین دلیل نوسانات ارزی یک ماهه اخیر، فشار تقاضای تسویه ارزی فعالان اقتصادی در آستانه سال نوی میلادی است که هر ساله تکرار می‌شود.

دلیل دیگری که برای افزایش نرخ دلار مطرح می‌شود، تنش‌های سیاسی و تحولات مهم منطقه است. تحولات سوریه و سقوط دولت بشار اسد و تنش‌های سیاسی ناشی از تهدیدات آمریکا و اسرائیل و همچنین نزدیک شدن به زمان حضور ترامپ در کاخ سفید آمریکا از جمله دلایل سیاسی و روانی این افزایش قیمت است.

افزایش نرخ نیمایی هم عامل دیگری است که به بازار ارز آزاد سیگنال داده و موجب افزایش نرخ دلار شده است اما برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند این تصمیم برای شرایط فعلی اقتصاد کشور یک اقدام ضروری بوده و افزایش قیمت‌ها ارتباطی با افزایش سقف نرخ نیمایی ندارد!

مجید شاکری؛ تحلیلگر مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش نرخ دلار در شرایط کنونی به علت راه‌اندازی بازار ارز تجاری و حذف نیماست؟ گفت: این گزاره درست نیست و افزایش نرخ دلار در بازار آزاد به علت نزدیکی به انتهای سال میلادی است؛ چون در پایان سال میلادی تقاضا برای تسویه افزایش پیدا می‌کند که این باعث رشد نرخ دلار می‌شود؛ در نتیجه نباید این افزایش قیمت را به حذف نیما و راه اندازی بازار ارز تجاری نسبت دهیم.

با توجه به تجارب گذشته درباره نوسانات نرخ ارز در آستانه سال نوی میلادی، و همچنین خبر تسنیم مبنی بر آغاز مداخله سنگین بازار ساز با تزریق درهم، دلار و تتر از روز دوشنبه بنظر می‌رسد نوسانات اخیر نیز پایدار نبوده و احتمال دارد که با فروکش فشار تقاضای ناشی از تسویه ارزی فعالان اقتصادی در روزهای آینده و از بین رفتن جو روانی مسائل سیاسی، شاهد ریزش مجدد نرخ دلار مانند موارد گذشته باشیم.