سياستهاي نفتي ترامپ و دورنماي فروش نفت ايران
يكي از اولين اظهارات ترامپ پس از انتخاب دوباره به عنوان رييسجمهور امريكا رنگو بوي نفتي داشت و نشان داد ترامپ تا چه اندازه تحت تاثير كارتلهاي نفتي امريكا قرار دارد. ترامپ در اظهاراتش رسما اعلام كرد كه امريكا به عنوان بزرگترين توليدكننده نفت جهان، ديگر نيازي به نفت خاورميانه ندارد و مستقل از ساير كشورهاي جهان، نياز خود را تامين ميكند. جداي از اين نوع اظهارنظرها، موضوعي كه براي ايرانيان داراي اهميت است، نحوه واكنش امريكاي مدل ترامپ به فرآيند فروش نفت ايران است.
يكي از اولين اظهارات ترامپ پس از انتخاب دوباره به عنوان رييسجمهور امريكا رنگو بوي نفتي داشت و نشان داد ترامپ تا چه اندازه تحت تاثير كارتلهاي نفتي امريكا قرار دارد. ترامپ در اظهاراتش رسما اعلام كرد كه امريكا به عنوان بزرگترين توليدكننده نفت جهان، ديگر نيازي به نفت خاورميانه ندارد و مستقل از ساير كشورهاي جهان، نياز خود را تامين ميكند. جداي از اين نوع اظهارنظرها، موضوعي كه براي ايرانيان داراي اهميت است، نحوه واكنش امريكاي مدل ترامپ به فرآيند فروش نفت ايران است. با امضاي فرمان فشار حداكثري ترامپ عليه ايران مشخص شد كه رويكرد ترامپ عليه ايران، انقباضي است.
اساسا بعد از تشكيل اوپك و سياست كنترل قيمت، دنياي غرب و امريكا دچار شوكهاي نفتي مختلفي شدند. در دوره اوباما سياست نفتي امريكا به سمت گسترش توليد نفت در امريكا چرخش يافت. اين سياست در دوره ترامپ دنبال شد. نمودارهايي رشد نشان ميدهد كه از سال 2017 امريكا از واردكننده نفت به صادركننده تبديل شده است. به همين دليل قيمت نفت در يك محدودهاي معين قرار گرفته است. اكنون امريكا به عنوان يك بازيگر اصلي در بازار نفت تعيينكننده است. بر اساس نمودارهايي مستند، ميزان توليد نفت ايالات متحده از ۷درصد سال ۲۰۰۸ به ۱۶درصد سال ۲۰۲۴ رسيده است. در اين نمودارها، روسيه ۱۲درصد، عربستان سعودي ۱۱درصد، كانادا ۵.۸درصد، عراق ۵.۵درصد، چين ۵.۱درصد، ايران ۵.۱درصد، و برزيل ۴.۱ درصد سهم توليد نفت در بازارهاي جهاني را در اختيار دارد. در اين آمارها هم عربستان و هم روسيه با كاهش سهم مواجه شدهاند و اين امريكاست كه به عنوان يك بازيگر اثرگذار رشد قابل توجهي در این بازارها تجربه كرده است. اين آمارهاي رشد در حوزه توليد گاز به مراتب افزونتر بوده است. ميزان توليد گاز امريكا از حدود ۲۱درصد در سال ۲۰۰۸ به ۲۶درصد در سال ۲۰۲۴ رسيده است. اين در حالي لست كه سهم روسيه از ۲۵درصد در سال ۲۰۰۸ به ۱۸درصد در سال ۲۰۱۱ و ۱۴درصد در سال ۲۰۲۴ كاهش يافته است. ايران، چين، كانادا، قطر، استراليا، عربستان سعودي، الجزاير و نروژ ساير سهمهاي بازار گاز جهاني را به خود اختصاص دادهاند. امريكا با افزايش سهم خود در بازارهاي انرژي تلاش كرده تا كنشگري اثرگذاري را در اين بخش ايجاد كنند. همچنين بر مبناي پيشبينيها طي دهه آينده سوختهاي جايگزين اقتصادي ميشوند و لذا استفاده از نفت مقرون به صرفه نيست، و لذا امريكا توليد و مصرفش از ذخايرش را افزايش
داده است.
چرا كه میداند عنصر زمان در اين زمينه بهرهمندي از داراييهاي نفتي و گازي مقوله مهمي است. از سال 2010، ايالات متحده بيش از واردات خود، فرآوردههاي نفتي تصفيه شده، از جمله نفت كوره تقطير شده، مايعات گاز هيدروكربني و بنزين موتور را صادر كرده است. صادرات خالص فرآوردههاي نفتي پالايش شده در سال 2020 به 3.3 ميليون بشكه در روز افزايش يافت و در سال 2021 تقريباً ثابت ماند. اكنون با ورود مجدد ترامپ اين سياست با شدت بيشتري دنبال خواهد شد. ترامپ مدام از فعالان حوزه انرژي امريكا ميخواهد كه فعاليتهاي خود براي توليد بيشتر را افزون كنند. در اين ميان پرسش مهم براي ايران نحوه مواجهه ترامپ با شاخصهاي رشد صادرات نفتي ايران است. ترامپ در حال حاضر كمپين فشار حداكثري عليه ايران را استارت زده است. اجراي سياست حداكثر فشار تحريمي نفتي بر ايران غير از دنبال كردن اهدافي ديگر، چون كاهش صادرات نفت ايران به چين و كاهش صادرات نفت ايران به هند را به دنبال دارد. سپس امريكا صادرات جبراني نفت خود به اين دو كشور را دنبال خواهد كرد تا جايگزيني براي نفت ايران پيدا كند.