سالانه 250 ميليون كودك كار از كودكي محروم مي‌شوند
كار كودك در پيمان‌نامه جهاني حقوق كودك منع شده است با اين حال در بسياري از نقاط جهان كودكان در بخش‌هاي مختلف كار مي‌كنند. در بسياري از نقاط جهان آمار كودكان كار مشخص نيست؛ در ايران نيز خصوصاً پس از ورود اتباع جنگ زده افغانستاني اطلاع دقيقي از تعداد كودكان كار در كشورمان در دست نيست.
كار كودك در پيمان‌نامه جهاني حقوق كودك منع شده است با اين حال در بسياري از نقاط جهان كودكان در بخش‌هاي مختلف كار مي‌كنند. در بسياري از نقاط جهان آمار كودكان كار مشخص نيست؛ در ايران نيز خصوصاً پس از ورود اتباع جنگ زده افغانستاني اطلاع دقيقي از تعداد كودكان كار در كشورمان در دست نيست.در سراسر جهان عوامل متعددي دست به دست هم داده است تا تمايل زيادي براي استفاده از كودكان به عنوان نيروي كار وجود داشته باشد؛ مهم‌ترين اين عوامل مي‌توان عبارتند از:
افزايش مهاجرت‌هاي داخلي و خارجي بر اثر گسترش بيكاري، خشكسالي و حوادث طبيعي
عدم پوشش كامل نظام آموزشي بر اثر كمبود امكانات آموزشي
وجود آسيب‌هاي اجتماعي ناشي از گسترش فقر، اعتياد والدين به مواد مخدر و خشونت‌هاي خانگي و به طور كلي تضعيف كاركردهاي خانواده
شكست الگوهاي اقتصادي، تضعيف نظام بازار و عدم نظارت كافي نهادهاي متولي در امر حقوق كار و كارگر
اگرچه مجمع عمومي سازمان ملل متحد با درخواست جامعه جهاني براي افزايش تلاش‌ها جهت ريشه كن كردن كار اجباري كودكان؛ سال ۲۰۲۱ را سال حذف كار كودكان معرفي كرد؛ با اين حال گزارش‌هاي جهاني نشان مي‌دهد سازمان‌ها و دولت‌ها در سراسر جهان لازم است اقدامات موثرتري براي كاهش كار اجباري كودكان انجام دهند. براساس پيمان‌نامه جهاني حقوق كودك هر فرد زير ۱۸ سال كودك است و دولت‌ها بايد حقوق كودكان را به رسميت بشناسند. با اين حال در حوزه اقتصاد غيررسمي موارد متعددي از نقض حقوق كودك در كشورها مشاهده مي‌شود. از مهم‌ترين دلايل عدم وجود آمارهاي دقيق در مورد تعداد كودكان كار اين است كه اغلب اين كودكان در محيط‌هاي غير رسمي يا در خانه‌هايشان به كار گمارده مي‌شوند. در بهترين حالت كودك ناچار مي‌شود همراه با خانواده‌اش يك كسب و كار خانگي را رونق دهد. دختران بيش از پسران در كسب و كارهاي خانگي در ايران و در نقاط ديگر دنيا كار مي‌كنند. براساس آمار سازمان بين‌المللي كار در هشتاد و هفتمين كنفرانس بين‌المللي كار سالانه ۲۵۰ ميليون كودك ۵ تا ۱۴ ساله از كودكي محرومند. اگرچه طبق پيمان نامه جهاني حقوق كودك هر فرد زير ۱۸ سال كودك محسوب مي‌شود با اين حال هشدارهاي جهاني در مورد كار كودكان كمتر از ۱۵ سال شديدتر است. متأسفانه ۵۰ تا ۶۰ ميليون كودك بين ۵ تا ۱۱ سال در سراسر جهان به كارهايي گمارده مي‌شوند كه به هيچ عنوان مناسب سن آنان نيست.
افزايش روزافزون آمار كودكان كار
در همين راستا عضو هيات‌رييسه شوراي اسلامي شهر تهران، با اشاره به افزايش روزافزون آمار كودكان كار، از ناهماهنگي بين دستگاه‌ها و نبود يك متولي مشخص براي مقابله با اين بحران انتقاد كرد. او تأكيد كرد كه براي حل اين مشكل بايد برنامه‌ريزي جامع، برخورد قاطع با باندهاي سازمان‌يافته و حمايت‌هاي اجتماعي از كودكان در معرض خطر صورت گيرد. سوده نجفي در گفت‌وگو با خبرآنلاين با اشاره به روز جهاني كودك كار گفت: متأسفانه آمار كودكان كار در ايران و به ويژه در تهران روز به روز در حال افزايش است. طبق آمار موجود سازمان‌هاي متولي ۸۰درصد از كودكان كار ايراني نيستند و اكثرا از اتباع غيرايراني و عمدتا از كشورهاي همسايه هستند. حضور گسترده كودكان كار در خيابان‌ها، زنگ خطري است كه نمي‌توان آن را ناديده گرفت.
كمك به معيشت خانواده علت اصلي گرايش كودكان به كار
او ادامه داد: يكي از علت‌هاي گرايش كودكان به كار، فقر و كمك به معيشت خانواده است كه كودكان مجبور به كار در شرايط دشوار و غير ايمن مي‌شوند. متاسفانه با وجود اينكه تعداد كودكان كار در حال افزايش است، يك متولي مشخص براي مقابله و رسيدگي كامل به اين موضوع وجود ندارد و هر كدام از دستگاه‌ها با توجه به مسووليت خود ورودي به اين موضوع داشته اند كه اين موضوع سبب موازي كاري و عدم انجام درست وظايف شده است.
لزوم برخورد قاطع با بندهاي سازمان يافته
رييس كميته سلامت شوراي اسلامي شهر تهران افزود: يكي از راه‌هاي مقابله با اين موضوع جلوگيري از ورود كودكان كار از ساير كشورها و برخورد قاطع با باندهاي سازمان يافته كودكان كار كه براي رسيدن به اهداف اقتصادي خود در تهران و برخي كلانشهر‌ها از كودكان استفاده مي‌كنند. شوراي ششم از ابتدا نسبت به اين موضوع تاكيد داشته و شهرداري تهران براساس مسووليت اجتماعي خود اقداماتي را در اين زمينه انجام داده كه سازمان خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران در اين حوزه فعاليت دارد.
جلوگيري از ورود كودكان كار اتباع بيگانه
سوده نجفي تاكيد كرد: شهرداري همكاري لازم را با دستگاه‌ها و نهادهاي مربوطه داشته اما اين موضوع نياز به همت همگاني دارد و بايد همه نهادهاي مربوطه ورود جدي داشته باشند كه برنامه مدون سلبي و ايجابي براي اينكار در نظر بگيرند. جلوگيري از ورود كودكان كار اتباع بيگانه و برخورد با باندهاي استفاده از كودكان كار مي‌تواند اقدام موثري باشد اما بايد برنامه حمايتي براي اين كودكان نيز درنظر گرفته شود تا دوباره وارد اين چرخه نشوند. اين عضو هيات رييسه شوراي اسلامي شهر تهران گفت: حمايت از كودكان كار نه تنها يك وظيفه انساني و اخلاقي است، بلكه به نوعي سرمايه‌گذاري براي آينده كشور است. اگر امروز به درستي اقدام نشود فردا بايد با آسيب‌هاي اجتماعي گسترده‌تري مواجه شويم و بايد همه نهادها و شهروندان در اين زمينه حساسيت لازم را داشته باشند.