اهمیت توسعه بنادر در سهم‌گیری از جاده ابریشم دریایی
گروه راه و شهرسازی|
در دنیای امروز کشورهای مختلفی در آسیا و خاورمیانه به دنبال این هستند تا بتوانند با استفاده از طرح‌های اقتصادی مختلف خود را به عنوان یکی از قدرت‌های اقتصادی در جهان معرفی کنند.
کشور چین نیز یکی از این کشورهاست که برای تبدیل شدن به قدرتی جهانی طرح احیای جاده ابریشم را مطرح کرده است.
در دهه‌های اخیر و با افزایش میزان تولیدات کالاها و محصولات، کشورهای صادرکننده به دنبال این هستند تا بتوانند کالاهای خود را با سرعت و امنیت بیشتر اما با هرینه‌های کمتر به کشورهای مقصد برسانند.
شاید اصلی‌ترین دلیلی که چین طرح تحول جاده ابریشم و ایجاد جاده ابریشم جدید را در دستور کار خود قرار داد نیز همین باشد. زیرا این مسیر پیش از این 17قرن پیاپی مهم‌ترین مسیر پیوند شرق و غرب بوده است و استفاده از آن می‌تواند هزینه حمل و نقل کالا را در منطقه به صورت قابل توجهی کاهش دهد و در عین حال قیمت کالای تولیدی در شرق آسیا که به سوی غرب صادر می‌شود را رقابتی نگاه دارد. در این میان ایران همواره یکی از مهم‌ترین بخش‌های راه ابریشم و دروازه ورود آن به اروپا بوده است.
البته باید در نظر داشت که جاده ابریشم جدید تنها شامل مسیرهای ریلی و جاده‌یی نمی‌شود و چین به دنبال آن است تا از جاده ابریشم دریایی نیز استفاده کند که در این راه به ایران به عنوان کشوری که در شمال و هم در جنوب دارای دریاست، نیاز دارد.
از سوی دیگر ایران نیز برای اینکه بتواند سهم خود از بازار تجارت دریایی منطقه و رقابت با کشورهایی مانند امارات را افزایش دهد به استفاده از جاده ابریشم جدید دریایی نیاز دارد.
مهدی اشرفی، مشاور معاونت حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی در گفت‌وگو با «تعادل» با اشاره به اینکه ایران از 20سال پیش تاکنون کریدور شمال-جنوب را در اختیار داشته و در کنار آن همیشه داعیه‌دار احیای جاده ابریشم نیز بوده است، تصریح کرد: از آنجا که ایران در بحث جاده ابریشم، گذشته بسیار روشن و درخشانی داشته است همین موضوع موجب شده تا ایران همیشه در خواب غفلت باقی بماند و اقدام موثری برای حفظ این جاده تجاری مهم نکند.
اشرفی ادامه داد: در صورتی که امروز وقت آن است که ایران کریدورهای ترانزیتی بیشتری را برای واردات و صادرات کالا برای خود تعریف کند همچنین این موضوع باید بررسی شود چه اتفاقی افتاده که امروز نه تنها کریدور ترانزیتی جدیدی داخل ایران ایجاد نشده و حتی از جاده ابریشم نیز سهم کمی دارد بلکه ایران هنوز برای اتصال شرق و غرب در دو حلقه نزدیک خود دچار مشکل است. در واقع ایران هم در شرق با ترکمنستان و هم در غرب با ترکیه دارای مشکل است.
این مقام مسوول در وزارت راه و شهرسازی تصریح کرد: در واقع ایران در چنین شرایط و فضایی نمی‌تواند چشم‌انداز روشنی در ترانزیت برای خود ایجاد کند و داعیه‌دار اتحاد استراتژیک برای اتصال شرق و غرب باشد.
اشرفی تصریح کرد: به اعتقاد من لازم است با دید عمل‌گرایانه به موضوع اهمیت کریدورهای ترانزیتی به خصوص جاده ابریشم نگاه شود. نکته مهمی که در این خصوص باید به آن توجه شود، این است که در مسائل ترانزیتی باید یاد بگیریم به جای قهر با شرکاء و همسایگان از قدرت چانه‌زنی با آنها استفاده کنیم. مانند استفاده از قدرت چانه‌زنی برای حل مشکلات ترانزیتی با ترکیه و ترکمنستان که مسوولان ایران این قسمت را فراموش کرده‌اند.
وی افرود: نکته دیگری که باید در نظر گرفته شود، آن است که ایران در کل تاریخ 40سال گذشته و در امور ترانزیتی همیشه نگاه منفعلانه داشته و صبر کرده تا اول با یک کشور در امور ترانزیتی به عنوان مثال با ترکمنستان دچار مشکل شود و بعد به دنبال راه‌حل باشد و این نشان می‌دهد که هیچگاه با نگاه فعال به دنبال خلق فرصت نبودیم بلکه بیشتر به دنبال حل و فصل بحران‌ها بودیم. مشاور معاونت حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی به ایده چین در کریدور چین- پاکستان(CPEC) و توسعه بندر گوادر اشاره کرد و گفت: لازم است ایران نیز برای حفظ سهم خود در ترانزیت منطقه به سمت فعال کردن چنین مسیرهایی برود. اشرفی درخصوص زیرساخت‌های دریایی ایران برای کمک به پیوستن ایران به پروژه جاده ابریشم نیز گفت: اگر بخواهیم واقع‌بینانه به مساله نگاه کنیم، ایران به نسبت کشورهای همسایه خود در تجارت دریایی فعال نیست اما پتانسیلی که ایران می‌تواند از آن برای بهبود وضعیت خود در بخش تجارت دریایی استفاده کند، موقعیت استراتژیک ایران است که درحال حاضر رقبای جدی در بخش دریایی دارد.
این مقام مسوول تاکید کرد: خلیج فارس همیشه محل مناقشه و رقابت تنگاتنگ امارات و ایران بوده و ما همیشه بازار را به آنها باختیم در بحث بنادر نیز بندر چابهار رقیب جدی به اسم بندر گوادر دارد. در واقع هر گامی که هر کدام از رقبا برمی‌دارند، روی فعالیت‌ها ایران تاثیر می‌گذارد. ایران باید روی بنادر خود متمرکز شود زیرا در صورتی که بنادر رونق بگیرند، می‌تواند محل بسیار مناسبی برای تجارت کالا باشند. در بحث جاده ابریشم جدید نیز داشتن بنادر قوی برای تجارت کالا از طریق دریاها نیز می‌تواند به عنوان یک امتیاز بسیار بزرگ برای کشورها محسوب شود.
