سهم معیشت از درآمد خانوار در دولت‌های 96-1376
الف) سفره ایرانی عمدتا متشکل از 10 قلم اصلی گوشت قرمز، گوشت مرغ، حبوبات، برنج، روغن، قند و شکر، چای، لبنیات، تخم‌مرغ و نان است که میانگین مصرف هریک برای هر نفر ایرانی در سال به شرح ستون سوم جدول زیر است. یعنی مثلا به‌طور متوسط هر نفر ایرانی سالانه 11 کیلوگرم گوشت قرمز و 26 کیلوگرم مرغ و 117 کیلوگرم نان و... مصرف می‌کند.
ب) طبق سرشماری سال 1395، تعداد اعضای خانوار ایرانی به‌طور متوسط 3.3 نفر است. بنابراین سرانه مصرف ماهانه هر خانوار ایرانی به شرح ستون 4 جدول زیر است. یعنی به‌طور متوسط هر خانوار ایرانی ماهانه 3 کیلوگرم گوشت قرمز و 7 کیلوگرم گوشت مرغ و 32 کیلوگرم نان (یا معادل روزانه 2.5 عدد نان سنگک) و... مصرف می‌کند.
ج) براساس قیمت‌های بازار که به‌طور هفتگی توسط اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی منتشر می‌شود، هزینه ماهانه 10 قلم عمده سفره ایرانی را می‌توان برای زمان‌های مختلف محاسبه کرد. مثلا میانگین قیمت گوشت قرمز (گوساله و گوسفندی) در مرداد ماه 1384 (پایان دوره اصلاحات) حدود 4800 تومان و در مرداد 1392 (پایان دوره مهرورزی) با 6.3 برابر افزایش به حدود 30280 تومان رسید و در اردیبهشت 1396 به حدود 39900 تومان افزایش یافته است. بنابر این هزینه 3 کیلوگرم گوشت قرمز در سفره هر خانوار متوسط ایرانی از 14600 تومان در مرداد 1384 به 91600 تومان در مرداد 1392 و نهایتا به 120600 تومان در اردیبهشت 1396 رسیده است. همین محاسبات برای سایر اقلام در جدول زیر آمده است.
د) جمع مخارج هر خانوار برای اقلام دهگانه سفره ایرانی در مرداد ماه سال 1384 (پایان دولت اصلاحات) حدود 73.680 تومان بود که در مرداد ماه 1392 (پایان دولت مهرورزی) با 5.3 برابر شدن به رقم 393.850 تومان رسید و هم‌اکنون در اردیبهشت سال 1396 (ماه‌های پایانی دور اول دولت تدبیر و امید) با رشد سالانه 7درصد به 506.000 تومان رسیده است. مقایسه مخارج بالا به تنهایی گویای کوچک یا بزرگ شدن سفره ایرانی نیست اما توضیح تب تورم سهمگین ایجاد شده در دوره مهرورزی دولت نهم و دهم را نشان می‌دهد که مردم هر روز شاهد کاهش ارزش پول خود بودند.
هـ) برای اندازه‌گیری سفره هر خانوار باید بررسی کرد که درآمد خانوارها به خصوص خانوارهای کم درآمد و مستضعف چقدر افزایش داشته و با آن قادر بوده‌اند چه مقدار از اقلام سفره خود را تامین کنند. حداقل دستمزد طبق قانون کار برای 3 سال 1384 و 1392 و 1396 به ترتیب 129.652 تومان و 557.125 تومان و 1.079.930 تومان بوده است.
و) ارقام جدول نشان می‌دهند که در سال 1384 و پایان دولت اصلاحات حدود 57 درصد از درآمد خانوارهای کم‌درآمد صرف تامین نیازهای معیشتی ضروری شده و به‌عبارت بهتر هر خانوار کم‌درآمد می‌توانست با حداقل حقوق قانون کار حدود 1.76 برابر نیاز سفره معیشت خود را تامین کند.
در پایان مهرورزی دولت دهم در مرداد 1392، هر خانوار کم‌درآمد باید 71 درصد از درآمد خود را به معیشت ضروری اختصاص می‌داد و به‌عبارتی با حقوق و دستمزد خود می‌توانست 1.41 برابر نیاز معیشت ضروری خود را تامین کند.
در پایان دور اول دولت تدبیر و امید در اردیبهشت 1396، خانوارهای کم‌درآمد می‌توانند با اختصاص 47درصد درآمد حداقل قانون کار، نیازهای معیشتی ضروری خود را تامین کنند و به‌عبارت دیگر می‌توانند با درآمد خود، 2.13 برابر نیاز معیشتی خود را تامین کنند.
ز) با شرح و محاسبات بالا می‌توان گفت اندازه سفره خانوارهای کم‌درآمد ایرانی از 1.76 برابر نیاز معیشتی در پایان دوره اصلاحات با 20درصد کاهش در دوره دولت نهم و دهم به 1.41 در مرداد ماه 1392 تقلیل یافته و سپس با افزایش قابل ملاحظه 50درصد در عرض کمتر از 4 سال به 2.13 برابر در سال 1396 افزایش یافته است.
واضح است که سفره خانوارهای ایرانی در دولت مهرورزی کوچک و کوچک‌تر شده است این در حالی است که درآمدهای نفتی افسانه‌یی آن دولت می‌توانست فقر را برای همیشه در سرزمین منتظران عدالت ریشه‌کن کند.
از سوی دیگر می‌توان گفت که با تدبیر ملت برای روی کار آوردن دولت اعتدال و تلاش برای کاهش تورم و نیز افزایش دستمزد کم‌درآمد‌ها، سفره معیشت مستضعفان گسترده‌تر شده و از 1.41 در دولت دهم با 50درصد افزایش به 2.13 در دولت اعتدال رسیده است.
کسانی که هنوز بر طبل پوسیده پرداخت نقدی یارانه‌ها می‌کوبند و دم از حمایت فقرا می‌زنند باید توجه داشته باشند که دستیابی به هدف مقدس خدمت به محرومین با طناب پاره کسانی که 8 سال سفره فقرا را کوچک‌تر کرده‌اند امکان‌پذیر نیست و این جفا به مردم ستم‌کشیده است که دوباره آنان را به ورطه فقر بیشتر برگردانند.
