یک جاده - یک تله
چین قصد دارد، جاده ابریشم کهن را به یک کریدور مدرن ترانزیتی، تجاری و اقتصادی تبدیل کند که از شانگهای به برلین کشیده
می‌شود.
پروژه‌یی که به بزرگ‌ترین پروژه توسعه اقتصادی در تاریخ جهان با نام «جاده ابریشم 2» معروف است. این طرح اگرچه هزینه‌های تریلیون دلاری روی دست این دولت گذاشته اما در پس آن اهداف بزرگ اقتصادی نهفته است؛ اهدافی که به نوعی تلاش چین برای رهبری جهان است. این در حالی است که بر اساس جدیدترین گزارش‌ها، دو مانع داخلی و خارجی بر سر راه تلاش‌های دولت چین، برای احیای این جاده وجود دارد.
کشورهایی چون سریلانکار و میانمار به عنوان یک مانع خارجی به شمار می‌روند؛ چراکه با انکار این طرح، خواهان مذاکرات مجدد پروژه‌های تصویب‌شده‌یی هستند که دولت‌های قبلی امضا کرده‌اند. از سوی دیگر از جنگ داخلی بین وزارتخانه‌ها و تاجران با دولت چین به عنوان مانع داخلی یاد می‌شود. تحلیل‌ها حاکی از این است که یافتن پروژه‌های سودآور در امتداد یک کمربند - یک جاده، برای چین کاری دشوار است. از این رو، مخالفت‌های داخلی بر سر احیای این طرح تا جایی پیش می‌رود که تجار چینی از این طرح با عنوان «یک جاده، یک تله» یاد می‌کنند.
اختلافات بر سر طرح
جدیت چین برای سرمایه‌گذاری در این طرح در حالی مطرح می‌شود که با مخالفت‌های داخلی و خارجی روبه‌رو شده است. در همین راستا، اکونومیست نیز در جدیدترین گزارش خود درصدد پاسخگویی به این سوال برآمده که ابتکار یک کمربند و یک جاده چین چیست؟ در این گزارش آمده است: «شی جین پینگ» رییس‌جمهور چین، از سران 28 کشور جهان طی مراسمی در پکن استقبال کرد. مراسمی که بحثش تا به امروز ادامه داشته و به «یک کمربند و یک جاده» معروف است که ناشی از بلندپروازانه‌ترین سیاست خارجی چین است.
طرح «یک کمربند، یک جاده» سال 2013 شروع شد، آن هم با تعهد سرمایه‌گذاری زیربنایی میلیارد دلاری چین در کشورهایی که در امتداد جاده ابریشم تا اروپا قرار دارند. این آرزو خیلی بزرگ است. چین تابه‌حال تقریبا سالی 150میلیارد دلار در 68 کشوری که این طرح را امضا کرده‌اند، هزینه کرده است. اجلاس سران (با نام فوروم) بیشترین تعداد مقامات خارجی را نسبت به بازی‌های المپیک پکن در سال 2008 جذب کرد. با این‌حال تعداد کمی از رهبران اروپا در این نشست دیده شدند، چراکه اکثر آنها پیامدهای این ابتکار چینی‌ها را نادیده گرفته‌اند.
این پروژه روشن‌ترین بیان از عزم «شی» برای شکستن اظهارنظرهای رسمی دنگ ژیائوپینگ سیاستمدار و رهبر قبلی چین و «پنهان کردن توانایی‌هایمان و در انتظار زمان ماندن و سعی نکردن برای رهبری» است. اجلاس یک کمربند و یک جاده (با نام اختصاصی BARF) دومین رویداد از مجموعه طرح آقای شی است که امسال برگزار شد و به نوعی ادعای چین برای رهبری جهانی است. نخستین سخنرانی او علیه حمایت‌گرایی از تولید در مجمع جهانی اقتصادی در داووس در ماه ژانویه بود. سال 2014 وانگ ای، وزیر امور خارجه چین گفته بود: این ابتکار عمل مهم‌ترین سیاست خارجی آقای شی بوده است. هدف نهایی از این طرح رقابت اوراسیا (تحت سلطه چین) با آن‌سوی اقیانوس اطلس (تحت سلطه امریکا) است.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: پشت این ضرورت استراتژیک یک دروغ از انگیزه‌های ثانویه وجود دارد که تعداد و تنوع آن باعث شک و تردید در مورد انسجام عملی این پروژه می‌شود. با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، «شی» امیدوار است که خانه‌یی برای سود بیشتر از ذخایر ارزی چین پیدا کند که بیشتر از اوراق بهادار دولتی امریکا باشد. او همچنین امیدوار است که بازارهای جدیدی برای شرکت‌های چینی ایجاد شود، مانند شرکت‌های راه‌آهن سریع‌السیر و صادرات مازاد تولید سیمان، فولاد و سایر فلزات کشورش. با سرمایه‌گذاری در کشورهای آسیای مرکزی او تخمین می‌زند که می‌تواند محله‌های باثبات‌تری برای استان‌های غربی خود از سین کیانگ و تبت ایجاد کند. با تشویق پروژه‌های بیشتر در اطراف دریای چین جنوبی، این ابتکار عمل می‌تواند ادعای چین در منطقه را تقویت کند. اما مشکل این است که این جاه‌طلبی در تضاد با دیگران است؛ چراکه آیا در واقعیت این پروژه خطرناک در آسیای مرکزی بهتر از سرمایه‌گذاری در بازار اوراق بهادار دولتی امریکاست؟ به این‌ترتیب یک جنگ داخلی بین نهادهای مهم چین وجود دارد؛ ازجمله وزارت بازرگانی، وزارت امور خارجه، کمیسیون برنامه‌ریزی و استان‌های
چین. آنچه مساله را سخت‌تر می‌کند، این است که چین به‌سختی می‌تواند پروژه‌های سودآور در بسیاری از کشورهای در امتداد کمربند و جاده را پیدا کند. به‌طوری‌که تجار چینی در آسیای مرکزی به آن می‌گویند یک جاده، یک تله. با سرپوش گذاشتن روی تمام اینها، چین با واکنش‌های منفی برخی دولت‌های منتخب در کشورهای سریلانکا، میانمار با برنامه‌هایش مواجه شده است، چراکه آنها این طرح را انکار می‌کنند یا به دنبال مذاکرات مجدد پروژه‌های تصویب‌شده‌یی هستند که دولت‌های قبلی آنها امضا کرده‌اند. به عنوان یک نتیجه از این فوروم، «شی» به دنبال پیدا کردن راهی علیه واکنش‌های منفی است. با این حال، این فکر که این پروژه شکست بخورد، می‌تواند ماجرا را به بیراهه بکشاند. اما چین به این نیاز دارد چراکه باید به برخی مشکلات اقتصادی پاسخ دهد. از این رو به نظر می‌رسد که ابتکار یک کمربند و یک جاده مشکلات زیادی دارد، اما آقای شی مصمم است که آن را انجام دهد.
