میانجی کویتی برای ختم بحران عربی
گروه جهان| طلا تسلیمی|
در ادامه تشدید بحران در خاورمیانه و قطع روابط عربستان و دیگر متحدان عربی این کشور با قطر، امیر کویت تلاش‌های خود را برای فرو نشاندن بحران آغاز کرد. این در حالی است که اقدام کشورهای عربی در بستن مرزهای زمینی، هوایی و دریایی به روی قطر، عملا این کشور را به انزوا کشانده که این مساله با ناآرامی‌هایی در این کشور واقع در حاشیه خلیج‌فارس همراه بود و شمار زیادی از مردم را در پی نگرانی از قحطی و کمبود کالاهای مصرفی، به فروشگاه‌ها کشاند. این بحران که اندکی پس از سفر دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا به عربستان‌سعودی آغاز شد، در تجارت، برنامه پروازها و فعالیت اقتصادی یکی از مهم‌ترین مناطق راهبردی جهان اختلال ایجاد کرده است. این درحالی است که قطر بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی مایع در جهان محسوب می‌شود و صندوق ثروت ملی آن سهامدار شرکت‌های بین‌المللی مطرح زیادی است.
مسامحه یا تغییر دولت
منزوی کردن قطر که به رهبری عربستان‌سعودی آغاز شد، برخی تحلیلگران را بر آن داشته تا درمورد احتمال تغییر رژیم در قطر گمانه‌زنی‌هایی کنند. خبرگزاری بلومبرگ نوشته، آیهام کامل و هنی صبرا تحلیلگران گروه یوروآسیا در نیویورک، در این باره می‌گویند: «این اقدامات با هدف تغییری اساسی در سیاست‌گذاری قطر یا ایجاد فضایی برای تغییر دولت در دوحه صورت گرفته است. عربستان‌سعودی و متحدانش هیچ‌گونه راه‌حلی کمتر از تسلیم شدن قطر را نخواهند پذیرفت.» عربستان‌سعودی و سه متحد منطقه‌یی آن یعنی امارات‌متحده‌عربی، مصر و بحرین، قطر را به حمایت از گروه‌های خشونت‌گرای منطقه‌یی از گروه‌های شیعی تحت حمایت ایران گرفته تا جنگجویان افراطی سنی همانند القاعده و داعش متهم کرده‌اند؛ اگرچه قطر این اتهامات را رد و اعلام کرده به دنبال تنش نیست.
در همین حال وزارت خارجه عربستان پس از اعلام قطع روابط دیپلماتیک با قطر، چهار پیام توییتری تحت عنوان «پیام دوستی و محبت به ملت قطر» منتشر و اعلام کرد که حامی ملت قطر و امنیت و ثبات در این کشور خواهد بود. اما برخی تحلیلگران معتقدند که عربستان در مقایسه با سال ۲۰۱۴، برای آغاز مجدد روابط با قطر شروط دشوارتری را مطرح خواهد کرد. سلطان سعود القاسمی فعال و نویسنده «نیوزویک امریکا»، در این باره گفت عربستان این مرتبه خواسته‌های جدیدی برای تجدید رابطه با قطر خواهد داشت که از نمونه‌های آنها می‌توان به درخواست تعطیلی کامل شبکه تلویزیونی الجزیره، اخراج رهبران اخوان‌المسلمین و شخصیت‌های وابسته به حماس، خودداری از تحریک‌ها علیه مصر در رسانه‌های قطری و همچنین تجدیدنظر قطر در روابط با ایران، اشاره کرد.
کویت به دنبال حل بحران
در میانه تشدید تنش‌ها، یک مقام آگاه شورای همکاری خلیج‌فارس اعلام کرد که شیخ صباح آل احمد آل صباح امیر کویت روز سه‌شنبه برای میانجی‌گری برای پایان دادن به مناقشات موجود، به عربستان‌سعودی سفر کرد. شیخ صباح همچنین پیش از این سفر با امیر قطر صحبت و او را به خودداری از هرگونه اقدام تحریک‌آمیز ترغیب کرده است.
محمد آل‌ثانی وزیر خارجه قطر به تلویزیون الجزیره گفت که شیخ تمیم بن حامد آل ثانی امیر قطر روز دوشنبه سخنرانی خود را به تعویق انداخت تا فرصتی فراهم آورد شاید که تلاش‌های کویت برای میانجی‌گری موفقیت‌آمیز باشد. وی گفت: «قطر هیچ‌گونه اقدامی که به تنش منجر شود انجام نمی‌دهد به این دلیل که باور دارد چنین اختلاف‌نظری میان کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس یا بین کشورهای دوست و برادر باید از طریق گفت‌وگو حل شود.» وزیر امور خارجه قطر در ادامه گفت که امیر این کشور شیخ صباح را همانند پدر خود می‌داند و در احترام به خواسته او هرگونه اقدام یا سخنرانی برای مردم را تا زمانی که تصویر واضح‌تری از بحران به دست آید، به تعویق می‌اندازد. صباح الاحمد الصباح، امیر کویت، عصر روز سه‌شنبه هم با هدف ادامه تلاش‌ها برای پایان بحران به جده سفر کرد.
بحران مواد غذایی
هزاران کامیون حامل مواد غذایی در حال گذر از مرزهای زمینی عربستان‌سعودی با قطر روز دوشنبه متوقف شدند. این موضع‌گیری کشورهای عربی علیه قطر روز دوشنبه به بازار سهام این کشور به‌شدت آسیب رساند و شاخص سهام «کیو ای» به کمترین میزان از سال 2009 تاکنون سقوط کرد.
در حقیقت، می‌توان بحران مواد غذایی و شرایط اقتصادی را یکی از اثرات فوری قطع روابط دیپلماتیک کشورهای عربی با قطر دانست. به گزارش واشنگتن پست، قطر کشوری کوچک است که بیشتر بخش‌های آن بیابانی است و برای کشاورزی مناسب نیست و این کشور
99 درصد از مواد غذایی مورد نیاز خود را از خارج تامین میکند و با توجه به اینکه این محموله‌ها از مرزهای زمینی عربستان به قطر وارد می‌شدند، اکنون نگرانی از کمبود مواد غذایی یکی از مهم‌ترین مشکلات مردم قطر است.
اما تحرکات کشورهای عربی علیه قطر جدا از صف‌های طولانی برای خرید مواد غذایی و قفسه‌های خالی فروشگاه‌ها، آسیب اقتصادی دیگری هم به قطر وارد می‌آورد، چراکه این کشور بیشتر مواد مورد نیاز برای پروژه‌های زیرساختی و ساخت‌و‌ساز را از خارج وارد می‌کرد.
مشکل امریکا
مناقشه در میان شماری از ثروتمندترین کشورهای جهان چند روز پس از سفر دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا به عربستان‌سعودی، رخ داد. سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید، روز دوشنبه به وقت محلی به خبرنگاران گفت که رییس‌جمهوری می‌خواهد که این بحران را حل کند و به گفت‌وگو با همه طرفین درگیر متعهد شده است. به گزارش روزنامه «یو اس آ تودی»، قطر نقشی حیاتی در تامین روابط امنیتی امریکا در خاورمیانه ایفا میکند و همین مساله انتخاب طرف مناسب در این بحران را برای امریکا دشوار میکند. اگرچه عربستان از امریکا به‌طور مستقیم حمایت کرده است، اما احتمالا به‌دنبال راهی برای پایان دادن به تنش‌ها خواهد بود که به منافعش در قطر هم آسیبی نرساند.
