دور باطل سود و راهکار عبور از آن

 بسیاری از فعالان بخش خصوصی و کارشناسان اقتصادی بر این باورند که نرخ سود بانکی فعلی در کشور به مثابه مانع بزرگی است که در مسیر حرکت چرخ‌های تولید قرار گرفته است. در این خصوص عباسعلی قصاعی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران می‌گوید: با این نظر فعالان بخش خصوصی در مورد نامناسب بودن نرخ سود بانکی موافقم. به نظر من علاوه بر اینکه نرخ سود بانکی برای سپرده‌گذاران بالاست، به تبع آن نرخ بهره بانکی برای دریافت‌کنندگان تسهیلات نیز بالاست و این بر می‌گردد به شرایط ناگوار اقتصادی که در یک دهه اخیر با آن دست و پنجه نرم کرده‌ایم؛ هرچند شرایط در حال حاضر رو به بهبود است و رشد 6درصدی سال 95 گواه این مدعاست. به عنوان یک تولید‌کننده کاهش رکود را حس می‌کنم و معتقدم عملکرد دولت در این زمینه قابل تقدیر است.

قصاعی در ادامه افزود: جا دارد خروج از رکود سرعت بیشتری بگیرد و در این زمینه باید نرخ سود سپرده‌گذاران بانکی کاهش پیدا کند، یعنی از حدود 15 تا 20 درصد و گاهی 25 درصد به کمی بالای نرخ تورم برسد یعنی وقتی نرخ تورم مان 8 تا 10 درصد هست نرخ سود سپرده‌گذاران باید بین 12 تا 14 درصد باشد.

 وی افزود: نرخ سود معقول با توجه به تورم و شرایط رکود اقتصادی فعلی باید حداکثر حدود 12 الی 14 درصد باشد و وقتی که نرخ سود سپرده‌گذاران بالاست طبیعتا بانک‌ها نرخ بهره‌شان برای وام گیرندگان بالاتر از این عدد خواهد بود. یعنی بین 25 تا 30 درصد و این نرخ بسیار بالایی برای تولید است. به‌طور کلی تولیدکنندگان دارای سودهای 50-40 درصدی نیستند که بتوانند 25 الی 30درصد سود بانکی بازپرداخت کنند. در صنعت ما حداکثر سود بین 5 تا 10 درصد است و طبیعی است از این رقم سود نمی‌توان بالای 20درصد بهره بانکی برای بازپرداخت وام داد.

 عباسعلی قصاعی خاطرنشان کرد: برای اینکه تولید و اقتصاد رونق بگیرد بایستی نرخ سود سپرده‌گذاران و نرخ بهره وام گیرندگان کاهش پیدا کند. به گفته وی با افزایش تولید طبیعتا خود به خود تورم از این رقمی که هست کمتر می‌شود چون وقتی تولید افزایش پیدا کرد و عرضه زیاد شد تورم کمتر می‌شود. وی در مورد احتمال سرازیر شدن پول مردم به سمت بازارهایی چون مسکن، طلا و ارز با کاهش نرخ سود بانکی گفت: بدیهی است که باید دست اندرکاران اقتصادی، کارشناسان بانکی و مخصوصا متخصصین میدانی نظرات‌شان را بدهند. یقینا در اقتصاد افراط و تفریط هر دو زیان‌آور است. گرچه بدیهی است که سود سپرده‌گذاران بالاست و باید پایین بیاید اما این کاهش نبایستی یکجا و یک مرتبه اتفاق بیفتد.

وی افزود: اگر به هر حال سرمایه سپرده‌گذاران به خاطر کاهش سود بانکی به طرف ساختمان برود این موضوع نیز در جهت مطلوب است برای اینکه ما در حال حاضر در ساختمان رونق نداریم و بسیاری از صنایع هم در واقع از این موضوع رنج می‌برند. باید بالاخره ساختمان هم کمی رونق پیدا کند و خرید و فروش انجام شود.

قصاعی در ادامه افزود: در این مسیر بایستی همزمان عرضه ارز بیشتر شود و در حال حاضر ذخایر بانک مرکزی و دولت هم برای این موضوع خوب است تا این نرخ متعادل بماند. وی ادامه داد: معتقدم اگر ارز را دولت و بانک مرکزی حول و حوش نرخ فعلی ثابت نگه دارند و سود سپرده‌گذاران را مثلا در حد 4-3درصد برای دو، سه ماه آینده کاهش بدهند و بعد دو سه درصد در ماه‌های بعد و در نیمه دوم که معمولا رونق بهتر از نیمه اول سال است کاهش در نرخ سود را اعمال کنند، این کمک زیادی به رفع رکود می‌کند و رونق بازار و رونق اقتصاد و رونق تولید و ایجاد اشتغال را به همراه خواهد داشت.

وی افزود: همزمان با این سیاست، قیمت‌ها رقابتی‌تر می‌شود کیفیت‌ها بالاتر رفته و قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند و اصولا این نرخ سود و بهره بانکی به هم وابسته است. وقتی سود بانکی کاهش پیدا می‌کند سپرده‌‌ها به طرف بازار می‌روند و رونق اتفاق می‌افتد. مشکلی که ما الان داریم گره خوردن تورم و رکود است و با وجود مهار تورم رونق وجود ندارد و این بسیار بد است.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در مورد سیاست بانک مرکزی در مورد کاهش نرخ سود و بهره گفت: بانک مرکزی قانونی گذاشت که بانک‌ها سودشان را پایین بیاورند ولی ظاهرا همکاری چندانی انجام نشد که این برمی‌گردد به مدیریت و نظارت بانک مرکزی. این فعال بخش خصوصی می‌گوید: درست است بانک‌ها همکاری لازم را در این زمینه نکردند اما باید در نظر داشت که عدم همکاری بانک‌ها بیشتر از روی ناچاری بوده است چرا که نقدینگی شان کم شده که آن هم باز برمی‌گردد به مطالبات سنگینی که به خصوص از دولت دارند در واقع چون نقدینگی ندارند مجبورند سودهای بی‌حساب و کتاب بدهند که سرمایه سپرده‌گذاران را جلب کنند و این خود نوعی دور باطل ایجاد کرده است.

قصاعی افزود: بانک‌ها پول ندارند و بایستی از مردم پول بگیرند و به آنها سود بالا بدهند و طبیعتا آن وام‌هایی که با نرخ‌های بالا ارائه می‌کنند، خود باعث ایجاد ورشکستگی می‌شود. افزایش مطالبات بانک‌ها از واحدهای تولیدی و حتی تجاری نیز خطر ورشکستگی آنها را به دنبال خواهد داشت؛ یعنی یک دور باطل و غلط که بانک‌ها و واحدهای تولیدی در آن قرار گرفته‌اند.

قصاعی معتقد است باید روند تغییر در سود بانکی با شیب ملایم صورت بگیرد تا بانک‌ها نیز در این مسیر به مشکل بر نخورند وی در این زمینه گفت: در صورت اعمال تغییرات در نرخ سود سپرده‌ها و نرخ سود تسهیلات به‌صورت ملایم، به‌طور طبیعی رونق ایجاد می‌شود. به نظر می‌رسد دولت دوازدهم در این کار موفق خواهد بود.

در حال حاضر انتخابات ریاست‌جمهوری را پشت سر گذاشته‌ایم و دولت می‌تواند بدون دغدغه سیاست‌های اصلاحی اقتصادی خود را پیش بگیرد.

 وی چشم‌انداز روشنی را برای سال‌های پیش رو متصور شد و گفت: فکر می‌کنم سال‌های خوبی را به لحاظ رونق اقتصادی در پیش‌رو خواهیم داشت. به عقیده من مشکل ما در قوانین اقتصادی ما ریشه دارد. در جلسه‌یی که با وزیر صنعت و معدن داشتیم این موضوع مطرح شد و در واقع قوانین اقتصادی ما بسیار در هم تنیده و آثار منفی دارد و حتی ضد اهداف خودشان عمل می‌کنند. یعنی طوری است که به جای اینکه تولید و صنعت را تشویق کنند دست و پای صنعت را بسته‌اند. تامین اجتماعی، بیمه و مالیات از مواردی هستند که باید مورد بازبینی و اصلاح قرار بگیرند و در شرایط رکود قوانین اقتصادی باید همسو و همگام درمسیر تسهیل تولید اصلاح و اجرا شوند و اخذ مالیات کاهش یابد.

قصاعی در پایان گفت: کابینه دولت خوب عمل کرده است. توصیه‌ام این است که تیم اقتصادی حفظ شود ودر قوانین اقتصادی بازنگری صورت پذیرد. خوشبختانه مجلس با دولت هماهنگ است و لوایح دولتی در حوزه اقتصاد با هماهنگی مطرح و پیگیری می‌شوند. امیدوارم با تکیه بر دستورات رهبری روند اصلاحات اقتصاد مقاومتی سرعت بگیرد.