ابهام‌زدایی از وضعیت یک حکم حقوقی
موضوع پرداخت مغایر با قانون حکم حقوقی فوق‌العاده نوبت کاری، این روزها دوباره در اولویت اخبار حوزه پرستاری قرار گرفته است و سازمان نظام پرستاری تاکید دارد که در این زمینه خلافی صورت گرفته و حق پرستاران در زمینه دریافت فوق‌العاده نوبت کاری به درستی رعایت نشده است. وزارت بهداشت اما، نظری متفاوت با آنها دارد.
آیین‌نامه فوق‌العاده نوبت کاری کارمندان سابقه‌یی ۱۰ساله دارد. برای نخستین بار در قانون خدمات کشوری مصوب سال ۸۶ به موضوع نوبت کاری کارمندان پرداخته شد. در سال ۱۳۹۵ نیز مجددا و به تفصیل آیین‌نامه فوق‌العاده کاری و هزینه جابه‌جایی محل خدمت کارمندان به تصویب هیات وزیران رسید. طبق آن پنج گروه از کارمندان می‌توانند از این حکم حقوقی برخوردار باشند؛ گروه اول کارمندانی هستند که در نوبت دایم یعنی شب تا صبح کار می‌کنند و فوق‌العاده نوبت کاری آنها باید معادل ریالی ۳۰ درصد حق شغل آنهاست. همچنین برای گروه دوم که در نوبت چرخشی منظم یعنی صبح تا عصر و شب تا صبح فعال هستند این فوق‌العاده ۲۸ درصد حق شغل محسوب می‌شود.
گروه سوم نیز در سه نوبتی چرخشی یعنی صبح تا عصر، عصر تا شب یا شب تا صبح کار می‌کنند و باید برابر ۲۶درصد حق شغل خود فوق‌العاده کاری دریافت کنند. گروه چهارم نیز شیفت کاری دو نوبتی منظم دارند؛ یعنی عصر تا شب و شب تا صبح که حق شغل آنها ۲۴ درصد محسوب می‌شود. گروه پنجم نیز در نوبت کاری یک نوبتی دایم یعنی عصر تا شب فعال هستند و ۲۰ درصد حق شغل آنها باید به عنوان فوق‌العاده کاری به آنها پرداخت شود. محمد شریفی‌مقدم درباره این مطالبه پرستاران به ایسنا گفت: یکی از مواردی که در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی از سال ۸۶ تاکنون تغییر نکرد یا نیمی از آن پرداخت شده بحث افزایش نوبت کاری فوق‌العاده پرستاران است. قبل از سال ۱۳۸۶ هم نوبت کاری وجود داشت و بسته به حقوق آن زمان اعمال می‌شد. اما از سال ۱۳۸۶ که قانون مدیریت خدمات کشوری ابلاغ شد، درصدها بر اساس حق شغل قبل از سال ۸۶ اعمال می‌شود. درسال ۱۳۹۵ نیز آیین‌نامه فوق‌العاده نوبت کاری و هزینه جابه‌جایی کارکنان در جلسه هیات وزیران و به پیشنهاد سازمان اداری و استخدامی کشور و به استناد بند ۷ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ نوبت تصویب شد. این فوق‌العاده به متصدیان مشاغلی پرداخت می‌شود که در نوبت‌های غیر متعارف ساعات اداری به صورت تمام وقت و مستمر ملزم به انجام وظیفه هستند.
قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری همچنین ادامه داد: در بند «چ» این آیین‌نامه اعلام شده است که در صورت ترکیب دو یا چند حالت از این موارد فوق‌العاده نوبت کاری معادل ۲۵درصد حق شغل کارمند پرداخت می‌شود. در حکم کارگزینی یکی از پرستاران زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی تهران حق شغل ۹۳۵ هزار و ۶۴۰ تومان است، اما ۲۲ هزار و ۷۰۰ تومان فوق‌العاده نوبت کاری به او پرداخت شده است؛ این رقم تقریبا 2.5درصد حق شغل اوست.
قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری همچنین تاکید کرد که از سال ۱۳۸۶ به بعد فوق‌العاده نوبت کاری ثابت نگهداشته شده و بر اساس آخرین حقوق قبل ازسال ۸۶ پرداخت می‌شود؛ در صورتی که باید بر اساس حق شغل‌های پرستاران که بر اساس رتبه‌های آنها است پرداخت شود. شریفی‌مقدم به تاثیرات کار در نوبت شیفت شب نیز اشاره کرد و گفت: پژوهش‌ها نشان می‌دهد کسانی که در شیفت‌های شب کار می‌کنند در طول زمان دچار مشکلاتی مانند بی‌خوابی و بدخوابی‌های حاد می‌شوند. شب کاری در زنان احتمال ابتلا به سرطان سینه و در مردان سرطان پروستات را افزایش می‌دهد. این افراد به مرور زمان دچار اضطراب و افسردگی ناشی از شب کاری می‌شوند. با توجه به اینکه پرستاران خانم نقش همسری و مادری هم دارند نسبت به مردان ممکن است در این مسائل آسیب‌پذیرتر باشند. می‌توان گفت هیچ خانمی داوطلب شیفت غیر متعارف عصر وشب نیست.
سازمان نظام پرستاری تاکید دارد وزارت بهداشت مکلف است از سال ۸۶ این مابه‌التفاوت را به پرستارانی که به این شکل با آنها رفتار شده است را پرداخت کند، چرا که خلاف کرده است و این روند از سال ۸۶ نیز ادامه دارد، همچنین سایر دستگاه‌ها جز وزارت بهداشت از سال ۸۶ این حکم را اجرا کرده‌اند، اما در سال ۹۵ که این آیین‌نامه مجددا ابلاغ شد نیز برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی به این امر تمکین نکرده‌اند.
دانشگاه‌های علوم پزشکی ملزم به اجرا نیستند
در پاسخ به این اعتراض سازمان نظام پرستاری، احمد ماهی، مدیرکل منابع انسانی وزارت بهداشت گفت: دانشگاه‌های علوم پزشکی بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه‌های دولتی به ویژه قانون مدیریت خدمات کشوری و مصوبه اخیر دولت که براساس این قانون تصویب شده است فقط در چارچوب مصوبات و آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی و اداری- استخدامی مصوب هیات امنای دانشگاه‌ها عمل می‌کنند. او ادامه داد: نوبت کاری به عنوان یکی از فوق‌العاده‌ها به کارکنانی که به صورت نوبتی و مستمر در ساعات غیرمتعارف کار می‌کنند پرداخت می‌شود. این مبالغ در احکام کارگزینی این کارکنان اعم از پرستاران و سایر کارکنان گروه پزشکی و پیراپزشکی درج و همه ساله براساس آیین‌نامه اداری استخدامی دانشگاه‌ها مستند به بند «ب» ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده یک قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور افزایش پیدا می‌کند. ماهی همچنین تاکید کرد که دبیرخانه دایمی هیات امنای دانشگاه‌های کشور مستقر در وزارت بهداشت، دستورالعمل مربوط به نوبت کاری را ابلاغ کرده است و بیشتر دانشگاه‌ها نسبت به انجام آن اقدام کرده‌اند. برخی از دانشگاه‌ها که با کمبود اعتبارات مواجه بودند نیز در حال تامین اعتبار و اجرای آیین‌نامه مصوب هیات امناها هستند.
