واکنش نیویورک و لندن در برابر عرضه سهام آرامکو

شکایت قربانیان 11 سپتامبر، شرکت ملی نفت عربستان‌ را به دردسر انداخت

«بزرگ‌ترین عرضه اولیه سهام در تاریخ» توصیف اغواگری از تصمیم عربستان‌سعودی برای فروش بخش کوچکی از سهام شرکت ملی نفت این کشور است. تصمیمی که نخستین و مهم‌ترین گام برای کاهش وابستگی اقتصاد این کشور به درآمدهای نفتی در چارچوب سند «چشم‌انداز 2030سعودی» شناخته می‌شود. صحبت از عرضه شرکت نفت «آرامکو» است که در میان اعراب به نگین پادشاهی سعودی‌ها شهره است.

مقامات عربستان ماه‌هاست، تبلیغات سنگینی را در رابطه با این عرضه که قرار است اوایل سال آینده میلادی انجام شود به راه انداخته‌اند تا سرمایه‌گذاران را برای خرید سهام آرامکو مشتاق کنند. در عرصه عمل نیز اقداماتی نظیر کاهش مالیات این شرکت انجام شده تا همه‌چیز برای یک سرمایه‌گذاری بین‌المللی عظیم فراهم باشد.  اما همه‌چیز به خوبی آنچه از تریبون‌های سعودی اعلام می‌شود، نیست. عربستان دچار سردرگمی شدیدی در رابطه با انتخاب بورس بین‌المللی مورد نظر برای انجام این فرآیند است. بدون شک گزینه‌های اصلی برای عرضه اولیه سهام آرامکو، بورس نیویورک (NYMEX) و بورس لندن (ICE) به شمار می‌روند، اما سعودی‌ها در هریک از این دو بازار با موانع جدی روبه‌رو شده‌اند.  در امریکا، حمایت‌های عربستان‌سعودی از گروه‌های اسلام‌گرای افراطی، در بزنگاه عرضه سهام آرامکو گریبان این کشور را گرفته است و شکایت خانواده‌های قربانیان حادثه تروریستی 11سپتامبر، تقریبا عرضه سهام شرکت ملی نفت عربستان در نیویورک را منتفی کرده است.

در لندن اوضاع مساعدتر است و گویا قرار است به مناسبت عرضه سهام آرامکو و تسهیل در این فرآیند، تغییراتی در قوانین بورس ICE صورت بگیرد. اما انتشار این اخبار با واکنش‌های شدید کارشناسان اقتصادی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بریتانیایی مواجه شده و آنها اعلام کرده‌اند که با اعطای هرگونه فرصت ویژه به سعودی‌ها شدیدا مقابله خواهند کرد.

چنین استقبال سردی کار را برای دولت عربستان‌سعودی دشوار کرده‌ و سرعت پیشرفت آماده‌سازی عرضه اولیه سهام آرامکو را به صورت قابل توجهی پایین آورده است. این در حالی است که عربستان حساب ویژه‌یی روی درآمد حاصل از فروش بخشی از سهام آرامکو برای رفع نیازهای مالی خود باز کرده است.  گزارش «تعادل» در این زمینه را در ادامه می‌خوانید.

بسیاری توافق کاهش تولید اوپک را زیر تیغ می‌بینند. تمام دستاوردهایی که توافق نفتی اوپک در اواخر سال 2016 به ارمغان آورده‌ بود ذره‌ذره در حال محو شدن است. قیمت جهانی نفت‌خام پیش از برگزاری نشست اوپک روند نزولی خود را در پیش گرفته بود و سعودی‌ها این فرصت را داشتند که جهت حرکت قیمت‌ها را با تشدید شیب کاهش تولید تغییر دهند.

 اما با وجود انتظار بازار برای تشدید محدودیت‌های عرضه توسط اعضای اوپک، این کارتل و بخصوص عربستان‌سعودی در نشست ماه مه ‌خود تصمیم به تمدید توافق قبلی گرفتند و سورپرایز دندان‌گیری به بازار ارائه نکردند. تنها غافلگیری اوپک برای بازار، طول مدت تمدید توافق بود که سه ماه بیشتر از آن چیزی بود که انتظار می‌رفت.  تا بدین‌جای کار اوپکی‌ها پایبندی شایانی به تعهدات خود داشته‌اند و سردمدار این پایبندی، عربستان‌سعودی است.

به گزارش «تعادل» و به نقل از اویل‌پرایس، در ماه‌های مه ‌و آوریل، صادرات نفت‌خام عربستان‌سعودی با کاهش مواجه شد. اما داده‌های جدید منتشر شده توسط پایگاه کلیپردیتا، حاکی از این است که این روند در ماه ژوئن می‌تواند برعکس شده و سعودی‌ها آماده افزایش صادرات خود هستند. تصمیمی که نیاز عربستان به درآمدهای بیشتر نفتی را تداعی می‌کند.

در کنار موضوع افزایش عرضه و صادرات نفت‌خام، خاندان سلطنتی سعودی و خصوصا ولیعهد تازه منصوب، محمد بن سلمان به نفت حداقل 60دلاری نیاز دارند. چنین قیمتی به علاوه بیش از درآمد جاری این کشور در عرضه عمومی سهام آرامکو در سال 2018 اهمیت دارد تا جذابیت این شرکت برای سرمایه‌گذاران افزایش یابد. اما اکنون قیمت هر بشکه نفت برنت حدود 47دلار است و آرامکو برای رقابت در بازار مجبور به ارائه تخفیف‌های قیمتی است.

براساس گزارشی که روز گذشته پلاتس منتشر کرد، انتظار می‌رود که آرامکو قیمت رسمی فروش (OSP) خود برای ماه آگوست در بورس عمان-دوبی را بین 10 تا 30سنت نسبت به فروش در ماه جولای کاهش دهد. در صورت تحقق چنین موضوعی شرایط کانتانگو در بازار بورس عمان-دوبی به صورت قابل توجهی گسترش می‌یابد. یعنی در حال حاضر قیمت قراردادهای فیزیکی از قیمت قراردادهای آتی کمتر است.

به‌طور کلی ساختار و شرایط بازار نفت‌ عمان-دوبی فاکتوری اساسی در تعیین قیمت رسمی فروش عربستان‌سعودی دارد.

 دست‌اندازهای عرضه سهام آرامکو

در حالی که قیمت نفت، به داستانی غم‌انگیز برای سعودی‌ها تبدیل شده است، فرآیند عرضه عمومی سهام آرامکو نیز برخلاف آنچه تصور می‌شد، به آهستگی به پیش می‌رود. برنامه‌ریزان مالی در ریاض، در حال آماده‌سازی ملزومات بزرگ‌ترین عرضه عمومی سهام در تاریخ بازارهای مالی هم در ساختار آرامکو و هم در بازارهای جهانی هستند.

قرار بود که این تیم تا پایان ماه رمضان تصمیم‌گیری خود در رابطه با محل لیستینگ و انتخاب بورس‌ بین‌المللی برای انجام این کار را به سرانجام برساند. به گزارش «تعادل» در فرآیند لیستینگ شرکت‌هایی که قصد عرضه عمومی سهام خود برای نخستین‌بار در یک بورس را دارند اما حایز برخی شرایط مورد نیاز آن بازار از جمله شفافیت صورت‌های مالی نیستند، برای مدتی در لیست مانیتورینگ قرار می‌گیرند و تنها مجاز به انجام معاملات محدود به صورت توافقی و نه عمومی خواهند بود. این فرآیند خود شامل مراحل مختلفی از جمله لیستینگ اولیه (Premium)، لیستینگ ثانویه (Secondary) و غیره می‌شود.

اما با گذشت چند روز از عید فطر، برنده هنوز مشخص نشده است. این موضوع می‌تواند حاکی از اختلاف بن‌سلمان با تیم مالی آرامکو بر سر انتخاب بازار بورس لندن یا نیویورک باشد.

نکته غیرقابل انکار این است که بورس دیگری غیر از بورس لندن و نیویورک شانسی برای انتخاب شدن ندارد. در این میان به نظر می‌رسد که بریتانیا قصد نادیده گرفتن یا تغییر برخی قوانین لیستینگ خود را دارد تا بدین‌ترتیب شرکت ملی نفت عربستان را ترغیب به انتخاب بازار بورس لندن کند. صندوق‌های پوشش ریسک بریتانیا نسبت به آسان‌گیری‌های احتمالی در رابطه با لیستینگ آرامکو اعتراض شدیدی کرده‌ و قویا به آن تاخته‌اند. به عنوان مثال یکی از کارشناسان و مدیران دارایی در بورس لندن در بیانیه‌یی نسبت به تغییر قوانین مربوط به عرضه عمومی اولیه سهام در بورس لندن هشدار داده و عنوان کرده‌ که تصمیم‌گیران باید ابتدا سلیقه ریاض را بچشند و بعد به این مساله فکر کنند.

اشلی همیلتون الکستون، مدیر شرکت رویال است. منیجر لندن RLAM اظهار کرده است:«هر گونه تلاش برای نادیده گرفتن قوانین لیستینگ برای تسهیل عرضه عمومی اولیه سهام آرامکو، اقدامی به‌ شدت نامناسب است و به صورت وقیحانه‌یی اصول حاکم بر قوانین لیستینگ بریتانیا را زیر پا می‌گذارد. قرار گرفتن نام یک شرکت در لیستینگ تنها در صورت قرار گرفتن کل سهام آن مفید است. تلاش برای لیست کردن تنها 5 درصد از کل سهام یک شرکت، تقابلی با تمام آن‌ چیزی است که تاکنون پذیرفته شده است».

بخش آخر بیانیه همیلتون به این موضوع اشاره می‌کند که براساس قوانین و ملزومات فعلی، شرکت‌هایی که در لیستینگ اولیه قرار می‌گیرند باید حداقل 25درصد از سهام خود را عرضه کنند. این بیانیه در واکنش به انتشار اخباری است که از تلاش مدرسه اقتصادی لندن(LSE) و سازمان FCA) Financial Conduct Authority) در جهت تغییر قوانین لیستینگ حکایت می‌کنند. این تغییرات می‌تواند آرامکو را به جای لیستینگ ثانویه در لیستینگ اولیه قرار دهد. همیلتون گفته است که شرکت تحت مدیریتش سنگین‌ترین لابی‌ها را در راستای مقابله با هر گونه برخورد استثنایی با این شرکت عربستانی را انجام خواهد داد.

مشابه چنین هشداری را پیش از شرکت RLAM جان گپر از دبیران روزنامه فایننشال‌تایمز داده ‌بود. گپر در یادداشتی عنوان کرده‌ بود:«هدف از قوانین لیستینگ این است تا جایی که امکان دارد، شرکت‌های مختلف را جذب کنیم درحالی که از اعتماد نسبت به آنها مطمئن باشیم».

در ایالات‌متحده نیز اوضاع چندان بر وفق عربستان‌سعودی نیست. هرچند بازار بورس نیویورک، ریاض را به عمیق‌ترین نقطه برای دسترسی به منابع بین‌المللی متصل می‌کند اما سعودی‌ها در امریکا درگیر پرونده‌یی هستند که به سنگی پیش‌ روی این هدف تبدیل شده است. درحال حاضر اقامه دعوایی علیه دولت عربستان‌سعودی براساس برنامه مقابله با دولت‌های حامی تروریسم در جریان است که می‌تواند آرامکو و نقد شوندگی دارایی‌های آن را به خطر بیندازد. در ماه مارس امسال خانواده 850 قربانی حادثه تروریستی 11سپتامبر، شکایتی را علیه دولت عربستان‌سعودی به علت حمایت از گروه‌های تروریستی به جریان انداختند.

در اوایل ماه جاری یکی از مشاوران حقوقی دولت ریاض به فایننشال‌تایمز گفته ‌بود که با توجه به شکایت‌های صورت‌ گرفته در رابطه با پرونده حملات 11سپتامبر، لیستینگ آرامکو در بورس نیویورک همراه با ریسک قابل توجهی در زمینه مسائل قضایی است.

بنابراین آنچه منطقی به نظر می‌رسد، انتخاب بورس لندن برای عرضه اولیه سهام است. اما ممکن است فاکتور سیاست، تمام معادلات مالی و اقتصادی را به هم بزند و عربستان‌سعودی برای نزدیکی بیشتر به دولت ترامپ و جلب حمایت‌های وی در منطقه، بورس نیویورک را با وجود ریسک‌های بالاتر انتخاب کند.

 زمان برای عربستان به سرعت می‌گذرد

 اویل پرایس می‌نویسد شکی در این نیست که درحال حاضر عربستان‌سعودی بیش از هر چیزی به جریان نقدی نیاز دارد. دولت سعودی انتظار دارد که از عرضه اولیه عمومی سهام خود چیزی بین 100تا 400میلیارد دلار درآمد داشته ‌باشد. عرضه‌یی که اقتصاد عربستان را به قرن بیست‌ویکم وارد کرده و گام نخست برای رهایی این کشور از وابستگی به نفت تا سال 2030 به شمار خواهد رفت. وضعیت عربستان به هیچ‌وجه ایده‌آل نیست و در صورت شکست عرضه عمومی اولیه سهام آرامکو و عدم رغبت سرمایه‌‌گذاران برای خرید 5 درصد از سهام این شرکت، این کشور چیزهای زیادی برای از دست دادن خواهد داشت.

برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که تا سال 2030 قیمت نفت به اوج خود خواهد رسید. این بدین معنی است که سهامداران آرامکو باید 12سال به انتظار بنشینند تا از سرمایه‌گذاری خود پیش از آنکه بخش زیادی یا حتی تمام ارزش خود را از دست بدهد، سودی به جیب بزنند. چنین پیش‌بینی با این فرض صورت می‌گیرد که فرآیند لیستینگ آرامکو براساس آنچه وعده داده شده است در اوایل سال آتی به نتیجه برسد.

ریاض فعلا باید نقطه مبدأیی برای عرضه عمومی آرامکو انتخاب کند و سرنوشت مابقی ماجرا فعلا روشن نیست. هنوز کسی نمی‌داند که سعودی‌ها تا چه میزان توانسته‌اند به نهایی‌سازی ارزیابی و تصمیم‌گیری در رابطه با اینکه کدام بخش از دارایی‌های آرامکو در عرضه عمومی اولیه سهام این شرکت قرار بگیرد، نزدیک شوند.

هرگونه تصمیم‌گیری اشتباه در رابطه با عوامل مذکور می‌تواند تبعات سنگینی برای سرمایه‌گذاران و صندوق‌های پوشش ریسک به همراه داشته ‌باشد. سرمایه‌گذارانی که در نامساعدترین شرایط خود پس از سقوط قیمت نفت در سال 2014 قرار دارند.

اما در هر صورت، زمان به سرعت برای عربستان‌سعودی برای ایجاد یک تغییر بنیادین در بازار نفت درحال سپری شدن است. تغییری که منجر به دستیابی به هدفی می‌شود که از اهمیت بالایی برای سعودی‌ها برخوردار است و در عین حال واقف به دشوار بودن آن نیز هستند.