ریشهیابی رکود اقتصادی در نظام بانکی
گروه اقتصادکلان|
در ریشهیابی علل رکود اقتصادی کارشناسان عوامل متعددی را دخیل میدانند اما حال که تا حدودی وضعیت اقتصاد سامان یافته و روی تعادل به خود گرفته است، بازنگری در برخی سازوکارهای سیستم بانکی به عنوان عاملی موثر در بهبود وضعیت اقتصاد و تسریع رشد اقتصادی برشمرده میشود.
بهطور قطع محدودیت شیوههای دسترسی به منابع مالی در بخش تولید توجهها را بیش از حد به نظام بانکی معطوف کرده است و در چنین شرایطی عدم کارکرد صحیح در این بخش میتواند انعکاس نامطلوبی هم در تولید داشته باشد.
در این زمینه یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران کاهش نرخ سود در نظام بانکی را امری اجتنابناپذیر میداند و میگوید، تداوم نرخ سود بالا منجر به رکود در اقتصاد میشود.
تیمور رحمانی در گفتوگو با ایرنا اظهار کرد: اقتصاددانان بر این باورند که در بلندمدت نرخ سود حقیقی باید رقمی حدود نرخ رشد اقتصادی بلندمدت باشد.
وی با بیان اینکه میانگین نرخ رشد اقتصادی بلندمدت در اغلب کشورهای جهان حدود 3 تا 4 درصد است، گفت: اگر نرخ سود بیش از این باشد، مطمئن باشید، رکود ایجاد میکند. حال که پس از سالها اندکی ثبات و آرامش به اقتصاد بازگشته است، بازنگری در سازوکار سودهای بانکی متناسب با تورم و رشد اقتصادی مهمترین محوری است که اقتصاددانان برای بهبود رشد اقتصادی بر آن تاکید دارند.
در این زمینه رحمانی بر این باور است که حتی تصور اینکه بتوان نرخ سود حقیقی را برای مدت طولانی در بازه 10 تا 15درصد نگه داشت، با منطق رشد اقتصادی پایدار و بلندمدت جور در نمیآید.
وی در عین حال کاهش دستوری نرخ سود را شیوهیی مناسب ندانست و تاکید کرد: بانک مرکزی نمیتواند با یک بخشنامه بانکها را به کاهش نرخ سود ملزم کند، زیرا در این صورت بانکها انواع و اقسام ترفندها را برای دور زدن آن اعمال میکنند. عضو هیات علمی دانشگاه تهران افزود: بانک مرکزی باید با اعمال سیاستهای پولی خود، بانکها را به سمت رعایت نرخهای مصوب هدایت کند که در این راستا میتوان به شیوههایی چون اعطای خط اعتباری یا کاهش نرخ ذخیره قانونی برای تامین نقدینگی مورد نیاز بانکها اشاره کرد. این اقتصاددان گفت: یکی دیگر از ابزارهای سیاستی بانک مرکزی، جریمه کردن بانکهایی است که اضافه برداشت دارند ولی در مقابل باید بانکهایی که حدود برداشت را رعایت میکنند، تشویق کند.
رحمانی تاکید کرد: به نظر میرسد اعمال همزمان ابزارهای سیاستی و نظارتی بانک مرکزی برای رعایت نرخ سودهای مصوب امری ضروری است تا بانکهایی که بخشنامهها و مقررات را رعایت نمیکنند، جریمه شوند.