2سال در سایه «برجام»
برجام به الگویی برای حل و فصل اختلافات جهانی تبدیل شده است
توافق تاریخی بین ایران و 1+5 در 2 سال گذشته با گشایش‌های زیادی در زمینه‌های گوناگون برای کشورمان همراه بوده و از این رو برجام در راس مهم‌ترین دستاوردهای دولت یازدهم در عرصه سیاست خارجی قرار گرفته است.
به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، بیست وسوم تیرماه یادآور توافق تاریخی بین ایران و شش قدرت جهانی و پایان نزدیک به یک دهه اختلافات هسته‌یی است. پس از نزدیک به دو سال گفت‌وگوی شبانه روزی و فشرده، سرانجام با انعقاد توافقی برد- برد در 23 تیرماه 1394 پرونده اختلافات هسته‌یی بسته و فصل تازه‌یی در روابط ایران و جهان گشوده شد.
حل وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات هسته‌ای، وعده دکتر «حسن روحانی» از همان دوره رقابت‌های انتخاباتی سال 92 بود. رییس‌جمهوری به این نکته مهم پی برده بود که زیر فشار تحریم‌ها و تنگناهای بین‌المللی نمی‌توان کشتی اداره امور را به درستی به پیش راند. بنابراین در آغاز ورود به پاستور، سیاست خارجی و به ویژه حل وفصل مسالمت‌آمیز این اختلاف فرسوده را در دستور کار دولت یازدهم قرار داد. به این ترتیب از همان مهرماه سال 1392 مذاکرات هسته‌یی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک کلید خورد و هر روز به جدیت گفت‌وگوها افزوده می‌شد. مخالفان دولت اما در دو سال مذاکرات که به توافق وین منتهی شد دولت را متهم می‌کردند که همه تخم‌مرغ‌هایش را در یک سبد قرار داده و مذاکره با غرب مذاکره راه به جایی نمی‌برد؛ فرضیه‌یی که اشتباه از آب درآمد. در نتیجه انعقاد این توافق، برجام با وجود مخالفان مصمم آن به مرحله اجرا در آمد و حال به الگویی برای حل وفصل اختلاف‌های جهانی تبدیل شده است.
برجام و دستاوردهای آن برای ایران
از همان روز توافق چنانچه از متن برجام برمی‌آمد، ایران موفقیت‌های زیادی را به دست آورده بود و با اجرایی شدن برجام در دی ماه همان سال، هر روز موفقیت‌ها و دستاوردهای کشورمان بیشتر خود را نشان می‌داد.
نخستین دستاورد ماندگار برجام، به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران بود. کشورهای گروه 1+5 پیش‌تر حتی حاضر نبودند پیچ و مهره‌یی از تاسیسات هسته‌یی ایران باقی بماند و آغاز گفت‌وگو با ایران را به توقف برنامه هسته‌یی منوط کرده بودند. دیپلمات‌های کشورمان توانستند با هوشیاری تمام و آگاهی از فنون دیپلماتیک، برنامه هسته‌یی جمهوری اسلامی را با محدودیت‌هایی ادامه دهند که البته همه این محدودیت‌ها زماندار هستند و در سال‌های آینده محدودیت زمانی آنها برداشته خواهد شد. از دیگر دستاوردهای مهم ایران در این توافق، برداشته شدن تحریم‌های گسترده هسته‌یی از پیش پای کشورمان بود. در این پیوند، شورای امنیت سازمان ملل بیست و نهم تیرماه و کمتر از یک هفته پس از توافق وین، قطعنامه‌یی تازه (قطعنامه 2231) را با هدف لغو تحریم‌های ضدایرانی با 15رای موافق و بدون رای مخالف از تصویب گذراند.
بر پایه قطعنامه 2231 نه تنها قطعنامه‌های ضدایرانی گذشته برداشته شد بلکه با صدور این قطعنامه خارج از فصل هفتم و ماده 41 منشور ملل متحد، از نگاه غرب دیگر ایران تهدیدی برای جهان محسوب نمی‌شد. با برجام اتفاق جالب دیگری نیز به وقوع پیوست و آن کسب مجوز برای ارائه و فروش محصولات هسته‌یی کشورمان در بازارهای بین‌المللی بود. بنابراین کشوری که تا ماه‌های قبل متهم به فعالیت‌های هسته‌یی غیرصلح‌آمیز و تهدیدی برای امنیت منطقه و جهان به شمار می‌رفت، پس از برجام در مسیری کاملا متفاوت قرار گرفت. دستاورد مهم دیگر برجام، ناکامی ایران هراسی دشمنان جمهوری اسلامی ایران از جمله رژیم‌صهیونیستی بود. آنها پیش‌تر از هر فرصتی برای متهم کردن ایران سود می‌جستند و افکار جهانی نیز پذیرای تفکرات و اندیشه‌های ضدایرانی شده بود. پس از برجام و به دلیل مشروعیت یافتن فعالیت‌های هسته‌یی ایران و تاییدهای مکرر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دنیا به ماهیت غیرمخرب بودن این برنامه پی برد و ایران به مقصدی برای هیات‌های سیاسی و اقتصادی از گوشه و کنار جهان تبدیل شد.
توافقی با رهاوردهای ملموس اقتصادی
به دنبال عادی‌سازی روابط ایران و جهان که زیر سایه برتامه جامع اقدام مشترک صورت گرفت، صدها هیات از سراسر جهان در این مدت دو ساله راهی ایران شده‌اند و در مقابل از هیات‌ها و مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی استقبال کرده‌اند. بنابراین در چنین فضای رقابتی حاصل از برجام، رویدادهای قابل توجهی به ویژه در حوزه روابط اقتصادی و مبادلات تجاری شاهد بوده‌ایم.
افزایش تولید و همچنین صادرات نفت از 700هزار بشکه در زمان تحریم‌ها به بیش از 2میلیون بشکه در روز از نتایج موفقیت‌آمیز اجرای برجام بوده است. همچنین انعقاد قراردادهای خرید هواپیما با غول‌های بزرگ هواپیمایی جهان از جمله ایرباس و بویینگ پس از برجام سبب نوسازی ناوگان هواپیمایی کشورمان شده است.
افزایش صادرات محصولات و کالاهای غیرنفتی، تحقق تراز تجاری مثبت، گسترش تعاملات و همکاری‌‌های گسترده با دولت‌ها و دیگر بازیگران عرصه بین‌المللی از دیگر موفقیت‌ها در حوزه تجارت خارجی محسوب می‌شود. همچنین حضور موثر جمهوری اسلامی در نهادها و سازمان‌های منطقه‌یی و بین‌المللی در این بازه زمانی بستر را برای توسعه و تعمیق روابط آنها فراهم کرده است.
از دیگر دستاوردهای برجام در حوزه اقتصاد و تجارت می‌توان به ثبات نسبی در محیط کسب و کار، جلوگیری از شوک‌های مخرب در فضای اقتصادی و رفع محدودیت در مقاصد و بازارهای اقتصادی اشاره کرد. ضمن اینکه کاهش چشمگیر هزینه‌های مبادله از طریق رفع محدودیت‌ها برای مبادلات بانکی و پیوستن سیستم بانکی کشورمان به شبکه سوییفت تاثیر بسزایی بر گسترش معاملات تجاری داشته است. همچنین برجام فرصتی را فراهم آورد که صادرکنندگان کالا به بازارهای هدف دسترسی یابند و دلالی و واسطه‌گری به‌طور ملموسی از تجارت خارجی ایران رخت بربندد؛ موضوعی که پس از سال‌ها سرانجام به نظم مالی و شفافیت در اقتصاد ایران منجر شد. بنابراین کوتاه شدن دست فرصت طلبان و دلالان تحریم از دیگر ثمره‌های برجام محسوب می‌شود.
افزون بر آن با برجام رشد 1300درصدی جذب سرمایه خارجی در بازار سرمایه کشور حاصل شد که نمونه آن هفته پیش با شرکت «توتال» فرانسه رقم خورد. امضای این قرارداد برای توسعه فاز 11 پارس‌جنوبی، سرمایه‌گذاری 5میلیارد دلاری را برای کشورمان به ارمغان خواهد آورد؛ توافق مهمی که در ادامه دستاوردهای برجامی اتفاق افتاده است.
