هواداری به چه قیمت؟

گروه گوناگون|

مریم میرزاخانی، ریاضیدان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد که با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می‌کرد، صبح دیروز درگذشت. چهارشنبه هفته گذشته یکی از نزدیکان او از وخیم‌بودن بیماری این دانشمند ایرانی خبر داد و گفت: مریم میرزاخانی به دلیل بیماری سرطان در یکی از بیمارستان‌های امریکا بستری شده است.

فیروز نادری، محقق برجسته ایرانی ناسا با انتشار تصویری ابهام‌آمیز در اینستاگرامش نوشت: امروز یک چراغ خاموش شد. این قلبم را به درد می‌آورد... خیلی زود رفت. شاید نادری نخستین فردی بود که نسبت به درگذشت این نابغه ریاضی در فضای مجازی واکنش نشان داد. لحظاتی بعد مقامات علمی، فرهنگی و هنرمندان ایرانی یکی پس از دیگری در صفحه‌های شخصی خود در شبکه‌های مجازی خبر ناگوار از دست دادن این دانشمند ایرانی را منتشر کردند.

در این میان اما چندساعتی هیچ‌کس از واقعیت ماجرا خبر نداشت. هیچ رسانه‌ رسمی این خبر را تایید نکرده بود و حتی بسیاری آرزو می‌کردند این فقط یک شایعه‌ یا شوخی بی‌مزه‌ باشد اما این‌طور نشد. همین ابهام چند ساعته در خبر باعث شد کاربران شبکه‌های اجتماعی به‌شدت هیجان‌زده شوند و آنهایی که برای به دست آوردن لایک بیشتر و افزودن بر فالورهای خود به هر دستگیره‌یی آویزان می‌شوند  فضای مناسبی برای تبلیغ خود پیدا کردند، آنهایی که حتی مرگ دیگران برایشان فرصتی برای ابراز وجود در فضای مجازی است.

به نظر می‌رسد در هر جامعه‌یی واکنش افراد برای چنین اتفاق‌هایی طبیعی به نظر برسد. اما با «اگه می‌شناسیش یه قلب بذار!» چه می‌شود کرد ؟ وقتی نگاهی به سابقه پیجی که امروز عکس مریم میرزاخانی و دیروز عکس آتنا اصلانی و اصغر فرهادی و... را منتشر کرده بیندازیم، حتی حقیقی ‌بودن نام آنها هم مورد تردید قرار می‌گیرد. «اگه می‌خوای فالورات بیشتر بشه بیا دایرکت»، «افزایش فالور تضمینی»، «پیج‌فروشی»، «دوستاتو تگ کن»، خبری از بلاهای احتمالی آبمیوه‌هایی که در آنها خون آلوده استفاده شده و دستگیری بازیگر هالیوودی در ایران و... همه و همه پست‌هایی هستند که این کاربران مبهم و ناشناس برای افزایش فالورهای خود می‌گذارند. در این میان، اخبار افرادی که محبوبیت جهانی دارند و به نوعی قهرمان ملی شناخته می‌شوند، به معجزه‌یی برای سلبریتی شدن این کاربران تبدیل می‌شود.

در این فضا همه به دنبال بهتر و بیشتر دیده شدن هستند، اما به چه قیمتی؟ دنیای اینستاگرام، توییتر و سایر شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر، موجب پیدایش پدیده‌یی به نام «سلبریتی‌های الکی» شده است. کسانی به مدد و همت فعالیت‌های داعش، مرگ بزرگان و هنرمندان و... با وجود آنکه از هنر و توانمندی و شهرت خاصی برخوردار نیستند، ره صدساله را چند روزه طی می‌کنند. پله‌های ترقی آنها نیز افرادی می‌شوند که لحظه لحظه پربار زندگی‌شان، مجالی برای فعالیت در فضای مجازی به آنها نمی‌داد.