چینش تیم اقتصادی کارآمد و هماهنگ
گروه اقتصاد کلان
۷1 اقتصاددان در نامهیی به حسن روحانی با ابراز نگرانی در مورد برخی گزینههای مطرح شده برای کابینه دولت دوازدهم اظهار کردهاند: «در این برهه حساس تاریخی بیم آن دارند که فشارهای سیاسی و چانهزنیهای مختلف در نهایت منجر به انتخابی شود که موجب عملکرد ناموفق اقتصاد کشور شود.» این چهرههای اقتصادی و دانشگاهی معتقدند سیاستگذاران اقتصادی دولت باید در محافل علمی اقتصاد خوشنام باشند تا فرصت داشته باشند سیاستهای اقتصادی دولت را به وضوح برای اقتصاددانان تشریح کنند. در این نامه که توسط جمعی از اساتید اقتصاد دانشگاههای کشور امضا شده آمده است:
« انتخاب مجدد جنابعالی به عنوان رییسجمهور اسلامی ایران را تبریک گفته و امید است با توجه به تجربه اندوخته شده در دوره یازدهم، فرصت چهارساله آتی به عنوان یک فرصت تاریخی برای حل مسائل اقتصادی کشور مورد استفاده قرار گیرد.
اقتصاد ایران با چالشهای جدی مواجه است. بحران بدهی دولت و بانکها بسیار جدی است. بحران عدمکارآمدی ساختار اداری، کمبود و تخصیص نامناسب منابع آب، یارانههای سنگین و ناکارآمد، تداوم نظام چندنرخی قیمت ارز، نرخ بالای بیکاری در بین جوانان و تحصیلکردگان، کاهش بهرهوری بنگاههای صنعتی، مداخله نهادهای عمومی در تصدیگری، بودجهریزی غیرعملیاتی، فساد اداری، تضعیف بدنه کارشناسی دولت و لایحهها و تصویبنامههای روزمره و متناقض هر یک چالشهایی بهشدت نگرانکننده هستند. امضاکنندگان این نامه بهعنوان دانشآموختگان اقتصاد، مدرسان دانشگاه و مهمتر از آن، ایرانیان نگران سرنوشت کشور در این برهه حساس تاریخی بیم آن دارند که فشارهای سیاسی و چانهزنیهای مختلف در نهایت منجر به انتخابی شود که موجب عملکرد ناموفق اقتصاد کشور شود.
بر این باوریم که یکی از ضرورتهای دستیابی به رشد اقتصادی بالای غیرتورمی تعیین تیم اقتصادی کارآمد و متخصص است. امیدواریم در نظر گرفتن ملاحظات زیر در این تصمیمگیری خطیر مدنظر باشد:
سیاستگذاری پولی و بودجهیی شغلی تخصصی و حرفهیی است. در عمل رییسکل بانک مرکزی و رییس سازمان برنامه و بودجه باید به اتکای دانش اقتصادی خود تصمیماتی بگیرند که مسیر اقتصادی آینده کشور را تعیین میکند. لذا یکی از شرایط لازم احراز این دو پست تخصص در امور اقتصادی است. همانند دیگر علوم، جایگاه تخصصی و علمی، اظهارنظرهای اقتصادی، سابقه تحقیق و پژوهش ایشان بهترین نشانه برای شناسایی متخصصان خبره است.
با عنایت به آنکه سیاستگذاری یکی از وظایف این دو شغل حساس است، ضروری است این دو مقام مسوول علاوه بر تجربه مدیریت دولتی، با اصول علم سیاستگذاری نیز آشنا بوده و سوابق روشنی در زمینه پیشنهاد سیاستهای مشخص، سازنده و موثر اقتصادی داشته باشند. بهترین ابزار برای محک کارآمدی یک مدیر، سابقه عملکردی ایشان است. زمزمههای بحران بانکی، نرخ بالای سود تسهیلات و سپردههای بانکی، کسری بودجه مزمن دولت، عدم انسجام فکری در لایحههای اقتصادی دولت، انباشت بدهیهای دولت همراه با نرخ بالای قرضگیری، تصویر مناسبی از آینده اقتصادی ایران به دست نمیدهند.
پاسخگویی و اطلاعرسانی سیاستگذاران پولی و بودجهیی کشور علائم مهمی برای فعالان اقتصادی به شمار میروند و معمولا موجب حرکت بازارهای مالی و حقیقی میشود. به همین دلیل ضروری است مسوولیت سخنگویی دولت که باید از مواضع دولت در کلیه بخشها دفاع کند از مناصب متولی امر سیاستگذاری اقتصادی جدا باشد. این مقامات باید کم ولی پخته سخن بگویند تا موجب آرامش و اطمینان در بازار شوند.»
در ادامه این نامه نویسندگان با اشاره به این نکته که «سیاستگذاران اقتصادی دولت باید در محافل علمی اقتصاد خوشنام باشند تا فرصت داشته باشند سیاستهای اقتصادی دولت را به وضوح برای اقتصاددانان تشریح کنند»، آمده است: «ایشان باید بتوانند با تحلیل دقیق شرایط، توصیفی نزدیک به واقع از نتایج سیاستها ارائه کنند و همراهی مردم و کارشناسان را با سیاستهای دولت کسب کنند. رییس سازمان برنامه و بودجه و رییسکل بانک مرکزی باید بتوانند سیاستهای صحیح در سطح کل دولت اعمال کنند؛ به این منظور لازم است قادر باشند تا در مقابل درخواستهای دستگاههای اجرایی که در راستای سیاستهای کلان اقتصادی تدوین شده در سطح دولت نیست از جمله اعطای اعتبارات، اضافهبرداشت و تخصیص بودجه مقاومت کنند و نهایتا آنکه لازم است اعضای تیم اقتصادی دولت قادر باشند، سیاستهای پولی، ارزی، تجاری، مالی و مالیاتی هماهنگ و منطبق بر یک الگوی فکری منسجم را ساماندهی و اجرا کنند.»
در پایان نامه اقتصاددانان آمده است: «متاسفانه برخی نامزدهای پستهای کلیدی اقتصادی که این روزها نامشان در رسانهها مطرح است، واجد این شرایط نیستند. امضاکنندگان این نامه بدون هرگونه حمایت از گروه یا فرد خاصی، درخواست دارند تیم اقتصادی کارآمد و هماهنگی در دولت دوازدهم، برای مقابله با چالشهای اقتصادی سهمگین موجود و آتی و کسب دستاوردهای درخور ملت بزرگ ایران و در راستای سیاستهای اقتصاد مقاومتی شکل گیرد.»
اسامی امضاکنندگان به ترتیب حروف الفبا: شهیاد آبنار (آزاد اسلامی)، محمدرضا آرمانمهر (صنعتی شاهرود)، محسن ابراهیمی (خوارزمی)، سعید اسلامی بیدگلی (علامه)، حسین اصغرپور (تبریز)، سید مرتضی افقه (چمران)، مرتضیالله داد (اقتصاددان)، ناصر الهی (مفید)، قدرتالله اماموردی (آزاد اسلامی)، یعقوب اندایش (چمران)، فاطمه بزازان (الزهرا (س))، محمدباقر بهشتی (تبریز)، مهدی بهکیش (علامه)، مهدی پازوکی (اقتصاددان)، قاسم پرورینژاد (آزاد اسلامی)، حسین پناهی (تبریز)، مهدی تکیه (علامه)، هاتف حاضری (محقق اردبیلی)، فاتح حبیبی (کردستان)، ابراهیم حیدری (خلیجفارس)، محمد حیدری (آزاد اسلامی)، ناصر خیابانی (علامه)، سمانه درخشیده (آزاد اسلامی)، علی دهقانی (صنعتی شاهرود)، نظر دهمرده (سیستان و بلوچستان)، علی دینی (موسسه مطالعات بازرگانی)، علی رحمانی (الزهرا (س)) محمدحسین رحمتی (شریف)، مسعود روغنیزنجانی (موسسه عالی پژوهش)، علی سایهمیری (ایلام)، علی سرزعیم (علامه)، داود سوری (شریف)، علی سوری (تهران)، ابوالفضل شاهآبادی (بوعلی)، بهروز شاهمرادی (مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور)، ناصر شاهنوشی (فردوسی) نرگس صالحنیا (فردوسی)، مجید صامتی (اصفهان)، اسماعیل صفرزاده (الزهرا (س))، سعید صمدی (اصفهان)، حسن طایی (علامه)، محمد طبیبیان (موسسه عالی پژوهش)، سید کمیل طیبی (اصفهان)، جعفر عبادی (تهران)، عزتالله عباسیان (بوعلی)، حسین عبدهتبریزی (دانشگاههای تهران)، حمید علیبیکی (امام جواد (ع) – یزد)، سعید عیسیزاده (بوعلی)، سید فرشاد فاطمی (شریف)، مهدی فدایی (موسسه عالی پژوهش)، حسن فرازمند (چمران)، غلامعلی فرجادی (موسسه عالی پژوهش)، شکوفه فرهمند (اصفهان)، محمدحسن فطرس (بوعلی)، مهدی فیضی (فردوسی)، حمید کردبچه (الزهرا (س))، غلامرضا کشاورزحداد (شریف)، سید ضیاءالدین کیاالحسینی (مفید)، علی کیانیراد (موسسه پژوهشهای برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی)، علیاصغر لطفی (آزاد اسلامی)، کامران مانی (پیام نور)، علینقی مشایخی (شریف)، سید نعمتالله موسوی (آزاد اسلامی)، نادر مهرگان (بوعلی)، مجید نصیری (آزاد اسلامی)، محمد وصال (شریف)، بهروز هادیزنوز (علامه)، کاظم یاوری (تربیت مدرس)، احمد یزدانپناه (الزهرا (س))، مهدی یزدانی (شهید بهشتی)، کوثر یوسفی (موسسه عالی پژوهش).