تشدید بحران ونزوئلا در آستانه انتخابات جنجالی
گروه جهان| طلا تسلیمی|
نیکلاس مادورو، رییس‌جمهوری ونزوئلا فردا یک‌شنبه 30جولای انتخاباتی را برای تعیین اعضای مجمع جنجال‌برانگیز قانون اساسی برگزار می‌کند؛ برنامه‌یی که از زمان اعلام آن در ماه آوریل تاکنون با اعتراض‌ها و تظاهرات گسترده خیابانی همراه بوده است. دولت مادورو برگزاری تظاهرات در آستانه انتخابات را ممنوع کرده است اما به نظر می‌رسد که ناآرامی‌ها به‌شدت تشدید شده‌اند و معترضان قصد هیچگونه عقب‌نشینی ندارند. در همین حال کاخ سفید از تحریم شماری از مقامات کنونی و پیشین دولت ونزوئلا خبر داده و در عین حال از دیپلمات‌های خود، خواسته است به همراه خانوداه‌شان کاراکاس را ترک کنند. ونزوئلا علاوه بر بحران سیاسی با مشکلات شدید اقتصادی و تورم 3رقمی مواجه است و تحریم‌های احتمالی امریکا ممکن است نظام مالی این کشور را به سمت فروپاشی کامل سوق دهد.
مجمع قانون اساسی
در صورتی که مادورو در آخرین لحظات نظر خود را تغییر ندهد فردا انتخاباتی برای تعیین اعضای مجمع قانون اساسی برگزار خواهد شد؛ مجمعی که امکان بازنگری و بازنویسی قانون اساسی در کشور را خواهد داشت و اپوزیسیون بر این باور است که تنها با هدف تثبیت قدرت سوسیالیست‌ها و مادورو شکل می‌گیرد. به گزارش«ایندیپندنت» تشکیل این مجمع به معنای از بین رفتن کامل قدرت پارلمان کنونی(مجمع ملی) خواهد بود که اکنون کنترل آن در دست مخالفان دولت است همچنین پیش‌بینی می‌شود که این مجمع جدید بر انتخابات ریاست‌جمهوری آتی که باید سال آینده برگزار شود، تاثیر بگذارد و برخی حتی از این مساله نگران هستند که مادورو از قدرت این مجمع برای به تعویق انداختن انتخابات استفاده کند؛ چراکه اگر این انتخابات برگزار شود و عادلانه و آزاد باشد، مادورو به طور قطع در آن شکست خواهد خورد. اپوزیسیون معتقد است که تشکیل مجمع قانون اساسی به کمونیسمی مشابه کوبا در ونزوئلا منجر می‌شود و از این رو سعی کرد با برگزاری یک همه‌پرسی غیررسمی مخالفت عمده ونزوئلایی‌ها با برنامه مادورو را به نمایش بگذارد؛ بیش از 7میلیون نفر علیه تشکیل مجمع قانون اساسی رای دادند.
مسلم است که اگر مادورو از تشکیل این مجمع جدید عقب‌نشینی نکند، خشونت‌ها در خیابان‌های ونزوئلا تشدید خواهد شد و این درحالی است که چندین ماه تظاهرات خیابانی در این کشور با استفاده از گاز اشک‌آور، درگیری‌های شدید و مهلک میان نیروهای امنیتی و معترضان و شلیک گلوله همراه بوده است. تاکنون بیش از 100نفر در این درگیری‌ها کشته، صدها نفر زندانی و هزاران نفر زخمی شده‌اند. کشورهای امریکای لاتین چندین مرتبه در مورد ناآرامی‌ها در همسایگی خود هشدار داده‌اند و امریکا نیز دولت مادورو را به تحریم تهدید کرده است. اما به نظر می‌رسد زمان آن رسیده که جامعه بین‌الملل اقدامات جدی‌تری برای پایان این بحران صورت دهد.
از تحریم تا فرا خواندن دیپلمات‌ها
دولت مادورو در آستانه برگزاری انتخابات هر گونه تظاهرات خیابانی را تا سه‌شنبه ممنوع کرد؛ اما ظاهرا مخالفان قصد عقب‌نشینی ندارند. یکی از رهبران اپوزیسیون گفت:«اگر خیابان‌ها را خالی بگذاریم، فردا باید کل ونزوئلا را بدهیم.»
وخامت شرایط در ونزوئلا تا اندازه‌یی است که خط هوایی کلمبیا موسوم به«آویانکا»،کلیه پروازها در این کشور را لغو کرده است. وزارت امور خارجه امریکا نیز روز پنجشنبه به دیپلمات‌های خود در کاراکاس دستور داد تا هر چه سریع‌تر به همراه خانواده‌هایشان خاک ونزوئلا را ترک کنند.
در همین حال، واشنگتن چهارشنبه و همزمان با آغاز اعتصاب عمومی 48ساعته اپوزیسیون ونزوئلا در اعتراض به برنامه دولت برای برگزاری انتخابات 13مقام ارشد کنونی و پیشین دولت کاراکاس را تحریم کرد. تحلیلگران بر این باورند که این تحریم‌ها هشداری به مادورو برای ترغیب وی به عقب‌نشینی از رای‌گیری بوده است. دفتر نظارت بر دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری امریکا در بیانیه‌یی در رابطه با این تحریم‌ها اعلام کرد که واشنگتن به دلیل مشارکت این افراد در روند برگزاری انتخابات مجلس قانون اساسی و ایفای نقش آنها در سرکوب مخالفان با توسل به خشونت، مجازات‌هایی علیه این افراد در نظر گرفته است؛ همه دارایی‌های افراد مذکور در امریکا مسدود و شهروندان امریکایی از هر گونه برقراری رابطه تجاری با این افراد منع شده‌اند. لازم به ذکر است که دولت مادورو در واکنش به این تحریم‌ها به 13نفری که مورد مجازات قرار گرفتند، جایزه افتخاری داد.
نیکی هیلی، نماینده دایمی امریکا در سازمان ملل متحد نیز در رابطه با تصمیم کشورش در اعمال مجازات علیه مقامات ونزوئلایی گفت:«برای اینکه رژیم مادورو حساب اعمال خود را پس دهد، تدابیر دیگری نیز اتخاذ خواهیم کرد.» به گزارش پایگاه اینترنتی«استراتفور» یکی از احتمالات این است که تشکیل مجمع موسسان در ونزوئلا با تحریم‌های نفتی از سوی امریکا همراه شود. در شدیدترین حالت تحریم‌ها، ونزوئلا نمی‌تواند به صادرات نفت خام به امریکا ادامه دهد و از دسترسی شرکت نفت این کشور به نظام مالی امریکا ممانعت به عمل خواهد آمد. شرکت‌های امریکایی نیز از تجارت با شرکت نفت ونزوئلا منع می‌شوند. این اقدامات به کاهش شدید درآمدهای نفتی ونزوئلا منجر می‌شود و به افزایش شدید نرخ تورم در این کشور خواهد انجامید و احتمالا مهاجرت میلیون‌ها نفر از ونزوئلایی‌ها را به کشورهای همسایه در پی خواهد داشت. به هر حال با توجه به فشارهای اقتصادی شدید بر مردم احتمال اینکه ناآرامی‌ها در ونزوئلا در آینده نزدیک پایان یابد خیلی کم است.
روند تشدید بحران
رییس‌جمهوری ونزوئلا و متحدان وی برنامه بازنویسی قانون اساسی را برای تثبیت قدرت پیش می‌برند. چنین اقدامی این امکان را برای حزب سوسیالیست فراهم می‌آورد تا کشور را به سمت سیاست تک حزبی پیش ببرد. برخی منابع آگاه مدعی شده‌اند که تعویق برنامه انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2017 در اولویت برنامه‌های مجمع قانون اساسی است. در چنین شرایطی مادورو روز جمعه گفت‌وگو با مخالفان را خواستار شد؛ اما با وجود مطرح کردن این پیشنهاد تاکید کرد که طرح تشکیل مجمع قانون اساسی را تا انتها پیش می‌برد. رییس‌جمهوری ونزوئلا با اعلام پایان مهلت کمپین‌های انتخاباتی گفت:«به مخالفان سیاسی ونزوئلا پیشنهاد می‌کنم، دست از شورش بردارند. ما خواهان آن هستیم که در ساعات آینده پیش از انتخابات و استقرار مجمع قانون اساسی چارچوبی برای گفت‌وگو ایجاد کنیم.»
مخالفان ونزوئلایی در آخرین تلاش‌های خود برای مقابله با قبضه قدرت از سوی مادورو، اعتصاب عمومی برگزار کردند و به گفته فردی گوارا، معاون مجمع ملی ونزوئلا 92درصد از کارکنان بخش حمل‌و‌نقل عمومی، 86 درصد از بخش تجاری و 82 درصد از کارکنان دیگر نهادهای دولتی در آن شرکت کردند. اپوزیسیون همچنین برای تجمع جدیدی در پایتخت تحت عنوان«تسخیر کاراکاس» فراخوان داد. در شرایط کنونی مادورو تشکیل مجمع قانون اساسی را آخرین اقدام در محافظت از قدرت خود می‌داند؛ اما به نظر می‌رسد این روند دولت را به سمت بن‌بستی سیاسی چه در روابط داخلی و چه در روابط با کشورهای خارجی مخالف به‌ویژه امریکا پیش می‌برد و آنچه مسلم است، این است که عواقب اقتصادی آن برای مردم فقرزده این کشور فاجعه‌آمیز خواهد بود.
